Frjáls verslun - 01.08.2011, Blaðsíða 47

FRJÁLS VERSLUN 8.- 9. TBL. 2011 47
• Hlutverk stjórna felur í sér spurning­
una um hver sé tilgangur stjórnarinnar
og hvers konar hlutverk hún leggur
áherslu á í starfi sínu, t.d. eftirlit, ráð ­
gjöf og tengslamyndun og/eða stefnu ­
mótun. Jafnframt felur hlutverkið í sér
hvernig stjórnin mun vinna með stjórn ­
endum og eigendum fyrirtækisins.
• Verkefni stjórnar ákvarðast að miklu
leyti af hlutverki stjórnar og snúast um
hvað stjórnin nákvæmlega gerir og
gerir ekki, um hvaða málefni er rætt,
hvers konar ákvarðanir eru teknar og
hvernig aðkoma stjórnar og þátttaka
er í einstökum málaflokkum.
• Skipulag stjórnar snýst um utanum-
hald starfshátta stjórnar, tímann sem
fer í starfsemi stjórnarinnar, skipulag
funda, nefndir og hvernig tengsl stjórn­
ar eru við starfsmenn fyrirtækisins,
stjórnendur, eigendur og utanaðkom-
andi aðila.
• Starfshættir stjórnar snúast um hvern­
ig stjórnin vinnur, hvernig málefni eru
rannsökuð og rædd, hvernig ákvarð­
anir eru teknar, hvernig fylgt er á eftir
ákvörðunum og hvernig upplýsinga­
gjöf er háttað svo dæmi séu tekin.
• Loks er það skipun stjórnar, hverjir
eru stjórnarmenn. Þetta er spurning
um hæfi stjórnarmanna, samsetningu
stjórnar og nýliðun.

Allt eru þetta þættir sem þurfa að vinna
saman til þess að stjórnarhættir geti verið
til fyrirmyndar. Það er engin ein rétt aðferða­
fræði heldur verður fyrirmyndarfyrirtæki í
stjórnarháttum að taka mið af þeim lög um og
reglum sem gilda á Íslandi og í þeim löndum
sem það starfar, hvers eðlis fyrir tækið er og
þeim aðstæðum sem það starfar í og hvernig
stjórnin getur verið fyrir tækinu verðmæt. Þar
af leiðandi felast góð ir stjórnar hættir ekki í að
haka í einhvern gátlista heldur umræður og
ákvörðun stjórn ar um hvað hún er og hvað
hún á að vera að gera.
Tími til að vera til fyrirmyndar
Átakið um Fyrirmyndarfyrirtæki í góðum
stjórnarháttum­sem­Rannsóknarmiðstöð­
í stjórnarháttum við Háskóla Íslands,
Viðskipta­ráð­Íslands,­Samtök­atvinnulífs­
ins og Nasdaq OMX Iceland standa fyrir
er tímabært. Mikil þörf er á að skapa
aukið traust á íslenskum fyrirtækjum og
að­viðskiptalífið­sameinist­um­að­reyna­
að innleiða faglegri vinnubrögð en áður.
Stjórnir fyrirtækja eiga að fagna þessu
framtaki enda gefur það þeim tækifæri til
þess að sýna hversu faglegar og skilvirkar
þær eru og hvernig þær geta verið öðrum
til fyrirmyndar. Átakið byggist á gulrótinni en
ekki vendin um – að fá viðurkenningu sem
fyrirmyndar fyrir tæki í góðum stjórnarhátt­
um – sem er að ferðafræði sem hvetur til
metnaðar og árangurs. Þegar eru nokkur
fyrirtæki,­sem­Rannsóknarmiðstöðinni­er­
kunnugt um, sem eru komin langleiðina
í ferlinu og munu sækja um viðurkenn­
inguna innan skamms. Mikilvægt er að
stofnana aðilar eins og lífeyrissjóðir, fjár­
festingarsjóðir, eftirlitsstofn anir og samtök í
atvinnulífinu­hvetji­stjórnir­fyrirtækja­til­þess­
að taka þátt í þessu átaki og fara í gegnum
stjórnarhætti fyrirtækis ins með það að
leiðarljósi að sækja um viðurkenningu sem
Fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarhátt­
um. Ef þátttakan verður góð verða ekki ein­
ungis íslensk fyrirtæki til fyrirmyndar hvað
varðar góða stjórnarhætti heldur íslenskt
atvinnulíf í heild.
Traustið á stjórnarháttum ís­
lenskra fyrirtækja er ekki það
sama og það var fyrir hrunið
2008. Mörg fyrirtæki geta
engu að síður verið að gera
góða hluti þegar kemur að
stjórn arháttum.
Mat óHáðra aðila
Mat óháðra aðila á fyrirmyndarfyrirtækjum í góðum stjórnarháttum er
fyrst og fremst til þess að fá staðfestingu á stjórnarháttum fyrirtækis og
viðeigandi gögnum sem eru notuð til að leggja áherslu á góða stjórnar-
hætti fyrirtækis.
TexTi: eyþÓr ívar jÓnsson
T
il að fyrirtæki geti fengið viður­
kenningu­hjá­Rannsóknar­mið­
stöð í stjórnarháttum við Háskóla
Íslands­og­Viðskiptaráði­Íslands­
sem „Fyrirmyndarfyrirtæki í góð­
um stjórnarháttum“ þarf að skila skýrslu til
Rannsóknarmiðstöðvarinnar­sem­felur­í­sér­
úttekt á stjórnarháttum fyrirtækisins. Slík
úttekt er annars vegar niðurstaða umræðna
og sjálfsmats stjórnar og framkvæmda­
stjóra og hins vegar mat viðurkenndra
út tektaraðila á stjórnarháttum fyrirtækisins.
Smærri­fyrirtæki­(færri­en­100­starfsmenn)­
þurfa ekki að nota viðurkennda úttektar­
að ila. Mat óháðra aðila er fyrst og fremst til
þess að fá staðfestingu á stjórnarháttum
fyrirtækis og viðeigandi gögnum sem eru
notuð til að leggja áherslu á góða stjórnar­
hætti­fyrirtækis.­Viðurkenndir­úttektaraðilar­
eru­viðurkenndir­hjá­Rannsóknarmiðstöð­í­
stjórnarháttum­og­Viðskiptaráði­Íslands.­
Matið felur í sér að fyrirtæki svari spurn­
ingum um stjórnarhætti og fái óháða aðila
til að votta að stjórnarhættir séu í raun í
sam­ræmi­við­yfirlýsingarnar.­Dæmi­um­
efnis­atriði­um­hvern­flokk­eru­eftirfarandi:
Af hverju að vera til fyrirmyndar?
Rannsóknarmiðstöð í stjórnar hátt um við Há skóla Íslands,
Viðskipta ráð Íslands, Samtök atvinnulífsins og Nasdaq
OMX Iceland hf. hafa tekið höndum saman um að veita
fyrirtækjum viðurkenningu sem „Fyrirmynd ar fyrirtæki í
góðum stjórnarhátt um“ (Exellence in corporate governance).
Hugmyndin á bak við þessa viðurkenn ingu er fyrst og fremst
að hún verði til þess að ýta undir umræður og aðgerðir sem
efla góða stjórnarhætti. Mark miðið er að viður kenningin leiði
til árangurs og auki trú verðugleik a og gagnsæi stjórnar hátta
fyrir tækja gagnvart hluthöfum og öðr um hags muna aðilum.