Ægir - 01.01.2003, Side 11

11
R Æ K J A
eilítill kippur upp á við, en lækk-
aði aftur verulega í fyrra.
Meira vart við stórrækju
Fyrir um áratug var stórrækja
nokkuð áberandi í afla, en síðan
datt þetta hlutfall niður úr öllu
valdi. Á síðustu árum hefur orðið
meira vart við stórrækjuna, eink-
um í Norðurkantinum svokall-
aða, við Kolbeinsey og í Eyja-
fjarðarál, en einnig á Rauða torg-
inu. Þetta kannast sjómenn vel
við og segja að mjög góð rækja sé
í þeim afla sem fáist, en hann
megi hins vegar vera meiri.
Rækjan og þorskurinn
Í ástandsskýrslu Hafró um úthafs-
rækjustofninn frá því í desember
eru athyglisverðar upplýsingar og
hugleiðingar um tengsl úthafs-
rækjunnar og þorsksins. Grípum
niður í skýrsluna: „Lengi hefur
verið vitað að rækjuveiðiflotinn er
í harðri samkeppni um rækjuna
við ýmsa nytjafiska, einkum
þorsk. Er unnið var að þróun afla-
reglu fyrir þorsk árin 1993 og
1994 var því spáð að ef tækist að
byggja þorskstofninn upp myndi
árlegur rækjuafli minnka veru-
lega og verða á bilinu 25-30 þús-
und tonn eða minna. Á árunum
1995-1998 stækkaði þorskstofn-
inn í kjölfar aukinnar friðunar og
seinni hluta þess tímabils hafði
hann veruleg áhrif á afrakstur
rækjustofnsins. Þau áhrif urðu
hins vegar mun hraðari en spáð
hafði verið enda jókst magn
þorsks á rækjuslóð mun meira en
stofnstærð þorsksins. Því varð
ljóst að til þess að geta spáð fyrir
um þróun úthafsrækjunnar þyrfti
ekki aðeins að spá fyrir um stofn-
stærð þorsks heldur einnig það
hlutfall stofnsins sem heldur sig á
rækjuslóð, en það er mun breyti-
legra en áður var talið. Þetta veld-
ur ónákvæmari spám um fram-
vindu rækjustofnsins og þarf að
fylgjast náið með þróun mála, því
magn þorsks á úthafsrækjusvæð-
inu getur margfaldast á fáum
mánuðum vegna gangna inn á
rækjumiðin.“
Og síðar í ástandsskýrslunni
segir: „Varðandi áhrif þorsks á
rækju er athyglisvert að rækjuafli
varð mestur í ársbyrjun 1997,
tæpu ári eftir að aukinnar þorsk-
gengdar varð vart á Norðurmið-
um. Gæti það bent til þess að
þorskurinn smali rækjunni saman
og geri hana þannig aðgengilegri
fyrir flotann.“
Steindautt í Bakkaflóa
og Héraðsflóa
Síðastliðið sumar var úthafs-
rækjuveiðin nokkuð góð og í des-
ember kom gott skot. En framan
af janúar var rækjuveiðin mjög lé-
leg, að sögn Þórarins Stefánsson-
ar, stýrimanns á Rauðanúpi ÞH,
rækjufrystiskipi ÚA. „Veðrið hef-
ur ekki hamlað veiðum, síður en
svo. Eftir einmuna tíð í haust var
maður orðinn góðu vanur með
veðrið. Það er því svo komið að
maður kann því heldur illa að
slæmt veður hamli veiðunum,“
segir Þórarinn. „Á þeim árum
sem ég hef stundað þessar veiðar
hafa orðið miklar sveiflur í rækju-
veiðinni. Eitt árið er mikil veiði á
ákveðnu veiðisvæði, en árið eftir
er það steindautt. Það þýðir vart
fyrir okkur lengur að setja út troll
í Bakkaflóanum eða Héraðsflóa.
Fyrir nokkrum árum voru þessi
svæði hins vegar mjög gjöful. Að
undanförnu hefur djúpkanturinn
á norðvestursvæðinu fyrst og
fremst verið að gefa veiðina,“ seg-
ir Þórarinn.
Dregur úr sókninni - lágt
verð fyrir afurðirnar
Hann telur eðlilegt miðað við nú-
verandi stöðu að rækjuaflinn fari
ekki yfir 30 þúsund tonn á ári.
Þegar á heildina sé litið hafi dreg-
ið úr sókn í rækjuna, í upphafi árs
hafi ekki nema um tíu skip verið
á þessum veiðum og undanfarin
ár hafi eitthvað af þessum skipum
farið vestur á Flæmska hattinn,
hvað sem uppi verði á teningnum
í ár. „Verðið fyrir rækjuna hefur
heldur ekki hjálpað til,“ sagði
Þórarinn og rifjar upp að fyrir
fimm árum hafi fleiri krónur
fengist fyrir rækjukílóið en í dag.
Þetta segi sitt um verðfallið og
því miður sé fátt sem bendi til
þess að markaðurinn sé að taka
við sér.
„Það þýðir vart fyrir okkur lengur að setja út troll í Bakkaflóanum eða Héraðsflóa.
Fyrir nokkrum árum voru þessi svæði hins vegar mjög gjöful. Að undanförnu hefur
djúpkanturinn á norðvestursvæðinu fyrst og fremst verið að gefa veiðina,“ segir Þór-
arinn Stefánsson, stýrimaður og afleysingaskipstjóri á rækjufrystiskipinu Rauðanúpi.