Ægir - 01.02.2006, Blaðsíða 9

9
Þ O R S K S T O F N I N N
Í ár (2005) eins og 2 undanfarin ár
hafa fiskifræðingar (Hafró 2005) ekki
notað nákvæma aldursaflagreiningu
(VPA eða Virtual Population Analysis),
heldur eigið forrit eða tölfræðilega ald-
ursaflagreiningu (CAA eða Catch at Age
Analysis), sem eru líkanháðir reikningar.
Þeir gefa útjafnaðar niðurstöður, fylgja
ákveðnu líkani og elta stofnmælinguna
og aflatölurnar en fylgja þeim ekki ná-
kvæmlega.
Mér finnst það ætti ekki að blanda á
þennan hátt aldursaflagreiningu og
stofnmælingu því þær mæla ekki það
sama. Eins og Kristinn Pétursson hefur
gjarnan lagt áherslu á er aldursaflagrein-
ingin bókhald yfir aflann úr hverjum ár-
gangi og þótt aflatölurnar geti ekki verið
fullkomnar finnst mér bráðnauðsynlegt
að nota VPA og reikna nákvæmlega út
úr því bókhaldi óháð stofnmælingunni
og fyrirfram ímynduðum líkönum og
skoðunum á nákvæmni aflatalnanna.
Lokasvarið um stærð árgangsins fæst
ekki fyrr en hann er uppveiddur en sé
aldursaflagreiningin vel gerð fæst gott og
batnandi svar löngu fyrr. Aldursaflagrein-
ingu má gera með einföldum samleitn-
um bakreikningum en CAA er yfirleitt
sundurleitnir framreikningar sem flökta
mikið og ómögulegt er að sannreyna. Ég
veit t.d. ekki hvernig Hafró hefur fengið
út að það sé sama sókn 2003 og 2004
sérstaklega í 3 ára, 7 ára og alveg sér-
staklega 10 ára og eldri fiska. Eins og
augljóst er í töflum ástandsskýrslunnar
eru afla- og stofntölurnar fjarri því að
vera í samræmi við sömu sókn og 10 ára
þorskar eyðast ekki eins og af er tekið.
Forritið treystir greinilega á líkanið og er
ekki að eltast of mikið við ónákvæmar
afla- og vísitölur. Það held ég að þýði
fyrst og fremst að það sér ekki breyting-
ar í stofninum eins hratt og mögulegt
væri. Auk þess tel ég ákveðna hættu á
áhrifum frá núlllausninni F = 0, eða á að
festa sig í staðbundnu lágmarki í óná-
kvæmum framreikningum og finna ekki
bestu lausnina. Mér líst semsagt miklu
betur á nákvæma aldursaflagreiningu en
CAA.
Fiskifræðingar segjast hafa borið nið-
urstöðuna saman við fjölda alþjóðlegra
samstillingarforrita sem öll gefa svipaða
niðurstöðu. Í ár er þó ekki að sjá að
fiskifræðingar hafi neitt notað stofnmæl-
inguna til samstillingar, þeir virðast ein-
faldlega reikna með óbreyttri sókn 2004
í alla aldurshópa sem má skrifa sem
Fi=-Fi ef fyrri og seinni ár eru táknuð
með mínusum og plúsum ef ekki ná-
kvæmlega með ártalinu þ.e. 04Fi=03Fi.
Samt fá þeir ekki þá niðurstöðu sem sú
forsenda ætti að gefa eða gefur fyrir ald-
ursaflagreiningu. Í sjálfu sér er ekki
óskynsamlegt að reikna með föstu sókn-
armynstri Fi/F síðasta árið og ég ætla að
gera eitthvað sambærilegt hér til einföld-
unar. En það er ekki þar með sagt að ég
fái óbreytta sókn eða 04F=03F ef ég nota
stofnmælinguna til að samstilla venjulega
aldursaflagreiningu.
Samstilling aldursaflagreiningarinnar
Samstillingin sem ég segi að Hafró hafi
notað en þeir segjast reyndar ekki hafa
notað, er semsagt:
Þetta er ekki óskynsamleg samstilling
ef menn hafa enga stofnmælingu og ég
mundi taka hana framyfir það að nota
einhverjar sjósóknartölur frá flotanum
því afli á sóknareiningu segir lítið um
stofnstærðina. En stofnmælingar Hafró
hafa kostað skattgreiðendur mikla fjár-
muni og þá er skynsamlegt að nota þær
eftir mætti.
Eitt megin vandamálið við samstill-
ingu aldursaflagreiningarinnar með
stofnmælingunni hefur verið ólínulegt
samband þessara tveggja mælinga á
stofninum eins og sést reyndar á mynd 2
hér að aftan. Stundum má komast fyrir
það vandamál með því að samstilla
fremur breytingarnar í stofnstærðinni en
aegirfeb06-56sidurlagad.qxd 3/2/06 10:48 AM Page 9