Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1943, Qupperneq 122

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1943, Qupperneq 122
232 TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR ins er grunntónn skáldsögu Jóhannesar úr Kötlum, djúpt skynjaður. Það eru brot af skáldinu í ýmsum persónum bókarinnar. Hann er sjálfur hinn tvíráði bóndi, sem lítur með skelfingu á jiað, sem er að gerast, því að bann fær við ekkert ráðið, getur engu bjargað. Með Mána á hann sannfæringuna um það, að betri tímar séu að rísa, en jafnframt með bóndanum vantrú á að geta af heilli sál fagnað þeim, sameinast stormi og straumi hinnar nýju aldar. Hann svíður undan að geta ekki sjálfur tekið fullan þátt í atburðunum, barizt á þeim vígstöðvum, þar sem úrslitin eru báð. Haraldur, sem barðist í liði lýð- veldissinna á Spáni, Máni, er fór sjálfboðaliði til Rússlands, eru persónugerð- ar óskir Jóhannesar sjálfs. A þeim örlagatímum, sem nú eru, er hver sá, er finnur dýpi þeirra, vansæll að geta ekki lagt allt í sölurnar fyrir sigur þess málstaðar, sem er lífið sjálft og framtíðarvon mannsins. Hinn hlutlausi Islendingur befur lent í ógæfusamri aðstöðu. Ríki, sem telja sig vera að berjast fyrir málstað frelsis og komandi sigurtíma, verða til að hertaka landið. I brjósti liins þjóðholla byltingarmanns berjast and- stæðar tilfinningar. Ilann vill styðja hinn alþjóðlega málstað frelsisins, en tortryggir þann aðila, sem leggur hald á frelsi þjóðar hans sjálfs. Hverir voru Bretar, sem hertóku land okkar. Frá bæjardyrum hins einstrengingslega ætt- jarðarvinar eru þeir fjandmenn Islendinga og ekki annað. í augum verka- mannsins, er sér þá blanda sér í deilur hans við innlenda atvinnurekendur, eru þeir stéttakúgarinn gamli, flytjendur auðvalds en einskis frelsis. I augum liins alþjóðlega byltingarmanns eru þeir samherjar. En einnig hann vantreyst- ir þeim. Hvað eru þeir í augum lýðveldissinnans, er barðist á Spáni? Þar var tækifærið til að verja frelsið og hindra þá skelfingu, sem er hin nýja heimsstyrjöld. En hvað gerðu þeir? Drápu niður frelsið og undirbjuggu þessa styrjöld. Það er síður en svo rökleysa, eða langsótt að hefna þess hér, eins og hinn sturlaði Haraldur gerir, er hann les nafnspjald Englendingsins og svip hans í augum systursonar síns. Eða stórauðvald Bandaríkjanna. Hvað var það að gera hingað? Leggja allt þetta á sig til þess að vernda okkur og styðja Rússann? Gat verið, en traustið entist ekki til þess, að allir gætu af heilum hug gengið í þeirra lið, manna, er hér tróðu stígvélum hermannsins á friðlýstri grund Islands. Allt þetta gerir hlutleysi Islendingsins svo bölvi fyllt, íhlutun hans svo tvíráða, tætir sundur hug og starf. Ifver er Jóhannes sjálfur: bóndasonurinn gróinn með hjartarólum við land sitt og þjóð, sonur sveitarinnar, sem komið hefur auga á hinar hatrömmu stéttaandstæður tímanna, hefur séð alþýðu landanna troðna undir fótum og svívirta af ræningjastétt auðvaldsins, hins sjúka, græðgisfulla valds, sem gert hefur allt í heimi að verzlunarvöru, jafnvel sálir og sannfæringu manna. Hann hefur fyrir löngu af einlægum hug skipað sér í lið alþýðustéttarinnar. Þar þekkir hann ekkert hik. En tilfinningar hans og mannúð una því aldrei, hve ótrúlega ógn það kostar að vinna sigur, hvílíkar ótæmandi fórnir og kvalir á vígvöllunum og að baki vígvöllum. Og þó una tilfinningar hans þ';í allra sízt, að hann skuli ekki sjálfur geta tekið á sig stærri fórnir, verið
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.