Tímarit Máls og menningar - 01.12.1961, Blaðsíða 88

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Iívers vegna var nauðsyn að velja úr bréf-
um Konráðs, og hvaða sjónarmið réðu val-
inu? Stofnun eins og Menningarsjóður
hefði fremur átt að gefa út öll bréf Konráðs
sem það áttu skilið, en að hrafla innan úr
þeim til þess að koma litlu úrvali fyrir á
ákveðnum hlaðsíðufjölda. Sú aðferð getur
orðið til þess eins að lengri bið verði á að
heildarútgáfa verði gerð af bréfum hans.
Frani yfir orðin sem tilfærð voru fær les-
andinn ekkert að vita um það hve mikið sé
til af bréfum frá Konráði, og hefði þó verið
auðvelt að hirta skrá um þau, úr því búið
var að skrifa þau upp. Um úrvalið sjálft
getur lesandinn annars ekki dæmt, en þó
kemur það vægast sagt einkennilega fyrir
sjónir að ekki skuli birt öll bréf Konráðs
til Jónasar Hallgrímssonar. Sé rúmleysi um
að kenna, hefði lítil eftirsjá verið í eyðun-
um sem gapa undir örfáum bréflínum á
sumum blaðsíðum.
Utgefandi hefur samræmt stafsetningu að
nútíðarhætti á öllum bréfunum, og má ólík-
legt telja að Konráð mundi kunna honum
nokkra þökk fyrir, mætti hann líta upp úr
gröf sinni. Konráð var einn fyrsti fslending-
ur sem hugsaði fræðilega um íslenzka staf-
setningu, og enda þótt hann lenti út í öfgar
um skeið, þá var það samt merkilegur þátt-
ur í fræðimennskuferli hans, og sú stafsetn-
ing sem hann tók upp síðar varð síðari
mönnum undirstaða, og er ekki frábrugðn-
ari nútímastafsetningu en svo, að hún getur
ekki orðið neinum hneykslunarhella. Að
vísu mun stafsetning Konráðs á vissu skeiði
koma flestum nútímamönnum annarlega
fyrir sjónir, en naumast hygg ég að hún
mundi fæla nokkum mann frá lestri bókar
sem þessarar. Víst er að Konráð skrifaði
ekki svo sem hann gerði af neinni tilfyndni
og enn síður af vanþekkingu, heldur var
honum þetta alvörumál, og hefði óneitan-
lega verið skemmtilegra að stafsetningar-
þróun hans hefði fengið að koma fram á
eðlilegan hátt í hréfum hans. Mér er vel
ljóst að samræming ritháttar er nú mikill
siður í útgáfum sem ætlaðar eru almenn-
ingi, og má ýmislegt færa þeirri aðferð til
afbötunar, en maður eins og Konráð hefur
þá sérstöðu í þessum efnum að hann á ekki
skilið að farið sé með hann eins og skóla-
dreng.
Utgáfa þessarar bókar er eins og annarra
í þessum flokki hin snyrtilegasta að ytra út-
liti; auk þess er hún prýdd mynd af Kon-
ráði og tveimur sýnishornum af rithönd
hans (reyndar úr bréfum sem eru ekki
prentuð í bókinni). Af þeim mega lesendur
fá hugmynd um réttritun Konráðs á tveim-
ur skeiðum ævi hans og draga af því sínar
ályktanir, og er það til bóta.
Skýringar útgefanda eru stuttorðar en
gagnlegar það sem þær ná; á einum stað
skilst mér þó ekki hvað hann er að fara, en
það eru orð hans um hekatombuna á bls.
51. Orðið er hvorki misskilið né misnotað
hjá Konráði; hins vegar er ég hræddur um
að „absúrd-kómik“ Konráðs hafi orðið út-
gefanda að fótakefli. Augljósar prentvillur
eru fáar; lökust er nýddur l. níddur (bls.
37); hræddur er ég um að Konráði hefði
ekki líkað sá ritháttur; barbaricti (bls. 88)
á að vera barbaristi. í nafnaskrá eru róm-
versk nöfn oft skammstöfuð af lítilli sam-
kvæmni, leiðast er að sjá skáldið Silius Itali-
cus kallaðan Silius, I., eins og Italicus væri
eiginnafn hans (hann hét raunar Titus
Catius). — Þessum sparðatíningi skal ekki
haldið lengra áfram, enda þótt á það megi
minna sem útgefandi segir um Konráð að
frægt hafi verið, „hve vel hann las prófark-
ir“.
J.B.
422