Tímarit Máls og menningar - 01.12.1961, Síða 76

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
ast á hann. Bandaríkjamenn gera allt til
þess að níða hann og rægja. Einn þeirra
sagði við mig nýlega: „Castró, það þýðir
vanaður. Hann hefur verið vanaður, þegar
hann var í fangelsi.“ Ég get sagt ykkur, að
þegar svona menn tala eða skrifa um Castró,
þá minna þeir mig mest á gamlar kerlingar
í saumaklúbb, sem eru að tala um léttúðar-
drós. Það er hræðilegt til þess að vita hví-
líkan óþverra menn geta látið út úr sér.
Og þessar löngu ræður hans, ég hef hlust-
að á þó nokkrar. Það liggur í augum uppi,
að ef við leggjum grískan mælikvarða á
mælskulist, þá talar Castró of mikið. Lysias
talaði minna. Castró er það ekkert metnað-
armál að verða mælskusnillingur. Ræður
hans eru fyrst og fremst fræðsluerindi.
Eina leiðin til að ná til allra landsmanna
er að tala í útvarp. Eftir að kaupfélög voru
stofnuð, kemur sveitafólkið saman í hinum
stóru sölum alþýðuverzlananna til þess að
hlusta á útvarp eða horfa á sjónvarp. Mér
þótti mikið í þetta fólk spunnið. Það skipt-
ir litlu máli hvort það var læst eða ólæst.
í hverri byltingu verður til menning, sem
runnin er af byltingarreynslunni sjálfri. Ég
fann, að allir þeir, sem ég talaði við, báru
undravert skyn á eðli byltingarinnar. En
það nær ekki heldur lengra, ef á að skýra
fyrir þeim vandamál, t. d. efnahagslegt
vandamál — þá tekur það vitaskuld sinn
tíma.
Castró gerir rækilega grein fyrir því hvað
fyrir honum vakir með umbótum sínum.
Hann er þungur á sér. Hann fer meinhægt
af stað. Svo sækir hann smám saman í sig
veðrið. Loksins færist hann allur í aukana
vegna hrópa áheyrendanna, sem láta sig al-
drei vanta. Þá verður hann allt í einu ein-
kennilega mælskur, að vísu nokkuð ofsa-
fenginn og vanstilltur á köflum, en honum
tekst samt glæsilega upp.
Þegar hann segir frá atburði eða skýrir
vandamál, þá getur hann talað í tvo tíma
og jafnvel allt upp í fjóra. En hvers vegna
hafa Bandaríkjamenn aldrei spurt. — Kem-
ur það heim við einstaklingshyggju þeirra
að spyrja ekki? Af hverju hlusta menn á
hann í fjóra tíma? Horfum snöggvast á
þetta frá þeirra sjónarmiði. Þama er vit-
firringur, sem talar í fjóra klukkutíma sam-
fleytt! En fólkið, sem hlustar á hann, er
það beitt valdi til þess af lögreglunni? Fólk-
ið hlustar á hann af svo mikilli hrifningu,
að það munar minnstu að það hrópi „011é!“
Hvers vegna? Bandaríkjamenn hafa aldrei
reynt að skilja það. Þeir sjá ekki samhug
Kúbumanna.
„Álítið þér, aS ríkisstfórn Bandaríkj-
anna, eSa þá klíka innan hennar eSa hers-
ins, hafi tekiS beinan og virkan þátt i und-
irbúningi þeirrar árásar, sem nýlega var
gerS á Kúbu?“
— í fyrra skiptið sem ég var á Kúbu í
marz 1960 þá vörpuðu flugvélar frá Florida
annað slagið íkveikjusprengjum yfir borgir
og þorp, en þó aðallega yfir sykurreyrekrur.
Kúbumenn voru svo heppnir, að ein þessara
véla varð að nauðlenda, og Castró gat sýnt
það og sannað í sjónvarpi, að flugmaðurinn
var Bandaríkjamaður og sprengjustjóri
hans fyrrverandi lögreglustjóri Batista.
Bandaríkjamenn viðurkenndu allt sam-
an, en þeir sögðu: „Við getum ekkert við
þetta ráðið. Það eru flugvellir alls staðar
og Bandaríkin eru frjálst land. Ef menn
kaupa sér flugvél, þá hafa þeir rétt til að
nota hana. Ilvemig getið þið mælzt til þess,
að við höfum gæzlu á allri strandlengju
Florida?"
Það er ekki heil brú í þessari röksemda-
færslu, af því að ef þeir hefðu sagt við
ábyrga menn úr hópi flóttamanna frá Kúbu:
„Nú er nóg komið, þið verðið að hætta
þessu!“ þá hefðu þeir gert það. Sama mætti
segja um plastsprengjurnar. Það eru gerð-
ar húsrannsóknir. Hundrað þrjátíu og fimm
410