Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1981, Side 119

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1981, Side 119
Gildismat hennar er óspillt, hugsun hennar er skýr, en þó lætur hún lífsblekk- ingu kúga sig, blekkinguna um karl- manninn sem æðri konunni. Rósa María, sú sterka, gjöfula kona, hefur fórnað sköpunarmætti sínum fyrir karlmann, og eins og allar fórnir er hennar fórn einskis metin. Það er „sannarlega lítið gagn í því að vera að deyja fyrir mannkynið," hugsar Rósa María um Jesú (131), og það sama má segja um einstaklingsfórnir eins og hennar. Rósa María og Jens voru bæði lista- menn þegar þau kynntust ung í Kaup- mannahöfn, hún myndvefari, hann myndhöggvari. Hennar listgrein varð undir í baráttunni um brauðið fyrstu hjú- skaparárin, það var hennar eigin ákvörðun að taka upp kjólasaum sem var arðbærari (53): A meðan þú ert ungur og óþekktur skal ég sjá um allt. Því hafði hún einu sinni lofað. Þetta loforð heldur hún enn þótt nú séu þau komin um fimmtugt, því Jens heldur áfram að vera óþekktur þótt hann sé ekki Iengur ungur. Minnimáttarkenndin gagnvart Jens þrúgar hana stöðugt og heldur sköpunarþrá hennar niðri — fær hana meira að segja til að fyrirlíta sína list —■ og hún finnur fyrir sömu tilflnningu gagnvart syninum Davíð sem er sama manngerð og faðirinn. Undirgefnina og vanmáttinn misskilur Rósa María sem ást — og hún er ekki ein um það. Það verður henni óbærilegt þegar að því kemur að opna augun fyrir því að hún hefur sóað kröftum sínum í ekki neitt. Umsagnir um bcekur Því Jens er einskis virði. Samtal bíl- stjórans og Jens um glæsilega leigubílinn gæti alveg eins verið milli okkar lesenda og Rósu Maríu um Jens: „Eg hélt mig vera að gera góð kaup,“ segir bílstjórinn um bílinn sinn. „En þegar ég ætlaði að lifa á honum þá var það ekki hægt. Þeir éta mann sjálfan upp í staðinn. Eg vinn tvö- falt og stundum þrefalt, en samt er ekkert eftir.“ (61) „Því selurðu ekki blóðsuguna, maður, heldur en að láta hana drepa þig?“ spyr Jens (eins og við gætum spurt Rósu Maríu) og bílstjórinn ansar: „Eg skal segja þér að það kaupir þá enginn lengur, ekki einu sinni vitlausir strákar." (62) A sama hátt kaupir enginn lengur menn á borð við Jens, þeir eru lúxus sem konur geta ekki leyft sér. Rósa María er millistig milli gamals og nýs tíma, milli Þóru gömlu annars vegar og dætra sinna hins vegar. Hún metur ekki virðingu Kristjáns fyrr en um seinan en leyfir Jens að óvirða sig. Dætur hennar eru ný kynslóð sem fetar fram á við, og litla stúlkan sem fæðist í sögulok er vonin um að lífi Rósu Maríu verði lifað upp á nýtt en án skugga kúgunarinnar. Aumingja Jens er orðfá bók sem verður að lesa af vandvirkni. Líney er listvefari eins og persóna hennar og eins og Rósa María verðum við að rýna vel í þræðina til að sjá munstrið greinilega. Myndir af fólkinu í landinu eru fjöldamargar, allt frá því sem „fer eftir moldartroðningum þar sem vont er að fóta sig í rigningum og vont að detta“ (30) og til þess sem selur módelfatnað eða ferðast í glæsibifreiðum. Maður sökkvir sér niður í að skoða þessar myndir, en það sem einkennir þó skáld- sögu þessa umfram annað er hógvær viska 105
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.