Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1981, Page 130

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1981, Page 130
Tímarit Máls og menningar hans gerir þvi meira en rekja þröngt og afmarkað svið, það gefur innsýn í flesc það sem máli hefur skipt í sögu ljóðagerðar hérlendis á öldinni. Ýmislegt er þá náttúrlega sagt sem fáum þarf að koma á óvart, en þó verður jafnan uppi nýr flötur á málinu þegar menn rekja sig einkum eftir einum þrasði. Það er t. d. athyglisvert að fá það staðfest að róttæk raunsæisstefna á fjórða áratugnum orkaði síður en svo hvetjandi á tilraunir i ljóðagerðinni — þó svo Eysteinn virðist reyndar telja mestu furðu að nýjungagirni manna skyldi yfir- leitt lifa þann tima af (sjá bls. 62)! Miklu nýstárlegra þykir mér endurmat á framlagi Magnúsar Asgeirssonar til módernisma. Það hefur eiginlega legið i loftinu að vegna þess að Magnús varð fyrstur til að kynna mörg erlend samtímaskáld hér- lendis hafi hann hlotið að vera einn brautryðjendanna. An þess að gera litið úr þessu starfi bendir Eysteinn á að Magnús gerbreytti oftlega formgerð þeirra ljóða sem hann þýddi, og dæmið um Malbik Lundkvists er afskaplega sterkt. Þar hefur Magnús snúið dæmigerðu módernísku ljóði í hefðbundið kvæði. Hins vegar bendir Eysteinn, lika réttilega, á að Magnús var jafnan nokkuð tvibentur i afstöðu sinni til módernismans og i þýðingarbrotinu úr Eyðilandinu (The Waste Land — Landauðnaland kallaði Stefán G. það) eftir Eliot kveður við allt annan tón. Þegar kemur að deilunum um nútíma- list og ljóðagerð á fimmta og sjötta ára- tugnum hefur Eysteinn unnið harla gott starf að safna saman svo mörgum merkum tilvitnunum sem þarna er að finna. Vafa- laust mun einhverjum enn þykja sárt að minnt sé á að kenningar Jónasar Jónssonar um myndlist (og reyndar aðrar listgrein- ar) áttu sér býsna nákvæma hliðstæðu í Þýskalandi hjá Hitli bónda, og enn er langt í land að maður geti gert sér al- mennilega grein fyrir hlutverki þess undarlega manns í þjóðarsögunni á þessari öld. En i þessu sambandi er alveg ljóst hvar við höfum formann Menntamálaráðs á þeim tíma. — Reyndar er umræðan sú séð úr fjarska sumpart grátbrosleg, eins og Eysteinn víkur líka að, því þarna töluðust menn ekki við heldur hjá. Gott mark um það er notkun orðsins form. Með þvi áttu a. m.k. sumir talsmenn módernismans við það sem nú er kallað formgerð (strúktúr) og tekur til fjölmargra þátta ljóðsins í senn. En talsmenn hefðarinnar virðast hins vegar einkum og sér í lagi hafa verið að tala um bragreglur þegar þeir brugðu i munn sér þessu orði. Þar með varð um- ræðan marklaus, hver talaði fram hjá öðr- um. Eysteinn hikar að vísu mjög við að fullyrða nokkuð, en þó segir hann: „Vandlætararnir virðast alls ekki hafa gert sér grein fyrir þeim breytingum sem gagngerðastar voru, eða þá að þeir skildu þær ekki.“ (bls. 288). Þeim sem þetta ritar finnst einhvern veginn síðari kosturinn sé sá eini rétti: menn skildu alls ekki hvað var að gerast. Þetta sannast kannski best af því að hugsa til að almennt mun vera litið svo á að Þorpið sé atómljóð af því það er óstuðlað og hreint ekki rímað. Eysteinn sýnir hins vegar réttilega fram á að þar er hreint ekki ort með módernískum hætti. A hliðstæðan hátt var Steini Steinarr gjarna brigslað um að kunna ekki bragreglur — þó svo langflest ljóða hans væru ort með keipréttum ljóðstöfum, jafnvel rímuð! 116
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.