Ský - 01.02.2008, Blaðsíða 62

2 ský | 1. tbl. 2008
Haustið 1975 var tvisvar ráðist á Ford með aðeins sautján daga millibili, af tveimur lítt vopnfærum konum, án sjáanlegs samhengis. Í lok mars 1981
var skotið á Reagan. Samsærismaðurinn virtist fremja glæp-
inn til að ganga í augun á leikkonunni Jodie Foster.
Þrátt fyrir morðið á John F. Kennedy 1963 lögðu báðir
þessir forsetar ríka áherslu á að láta ekki hræðsluna við
samsæri og árás hindra þá í að hitta fólk.
Hvorki þær Lynette Fromme og Sarah Jane Moore, sem
veittust að Ford, né John Hinckley, sem skaut á Reagan,
virðast hafa skotið á forsetana í stjórnmálalegum tilgangi.
Það er enginn hörgull á geðbiluðu fólki sem laðast
að frægu fólki og sjúklegur áhugi á því á sér ýmsar
birtingarmyndir. Það sem byrjar sem léttur áhugi, eins
og að safna myndum og öðru efni, getur þróast út í að
fólk sé elt á röndum. Og maður þarf ekki að vera forseti
Bandaríkjanna eða kvikmyndastjarna til að draga að sér
athygli óheilbrigðra einstaklinga: það er varla til sú þula eða
þulur eða veðurfréttamaður í Bretlandi og víðar sem ekki
hefur verið ónáðaður af of áhugasömum aðdáendum. Nú
orðið er lögreglan á verði gegn slíkum áhuga.
Forsetinn sem var aldrei kosinn
Ferill repúblikanans Fords var sérstakur að því leyti að
hann varð varaforseti í október 1973 þegar Spiro Agnew
neyddist til að segja af sér vegna mútu- og spillingarmála.
Ford var farsæll þingmaður, valinn af Nixon sem arftaki
Agnews. Richard Nixon hafði verið kosinn forseti 1968 og
endurkjörinn 1972.
Nixon neyddist til að segja af sér í ágúst 1974 sem
forseti vegna Watergatemálsins og Ford tók þá við. Hann
var síðan forsetaefni í kosningum 1977, sigraði þar Ronald
Reagan, en tapaði kosningum fyrir demókratanum Jimmy
Carter. Ford var því í þeirri sögulegu aðstöðu að hafa gegnt
forsetaembættinu án þess að hafa verið kosinn til þess.
Á unglingsárunum voru íþróttir aðaláhugamál Fords eins
og er svo algengt um Bandaríkjamenn og hann mátti varla
vera að því að taka lögfræðipróf frá Yale vegna íþróttanna.
Þetta var á árunum fyrir stríðið og Ford var einn þeirra
sem álitu að Bandaríkin ættu ekki að blanda sér í átökin í
Evrópu.
Árás Japana á Pearl Harbor í desember 1941 snarbreytti
afstöðu hans eins og fleiri landa hans. Hann gekk í herinn,
kom heim skreyttur heiðursmerkum og hafði nú skipt um
skoðun á stöðu Bandaríkjanna í heiminum: þau áttu að
beita sér. Þar með taldist hann til svokallaðra „alþjóðasinna“
í þeirri tvískiptingu sem lengi hefur einkennt afstöðu
Bandaríkjanna til umheimsins um hvort þau eigi að beita
sér á alþjóðavettvangi eða ekki.
Forsetar
í skotlínunni
Morðtilræði við stjórnmálamenn
Texti: Sigrún Davíðsdóttir • Myndir: Ýmsir
Bandaríkjaforsetarnir tveir, þeir Ronald Wilson Reagan (1911-2004) og Gerald
Rudolph Ford (1913-2006), urðu báðir fyrir árásum geðtruflaðs fólks.