Dagrenning - 01.06.1948, Blaðsíða 38

Af hættum þessum ber fvrst að telja:
Gjaldþrot, liungur, þrengd lífskjör og hrörn-
un á efnalegri menningu vorri. Þvínær hvert
og eitt þjóðríki í Evrópu — Bretland, Frakk-
land, Ítalía og Þýzkaland — er gjaldþrota.
Öll eru þau gersamlega vanmegna þess, sem
þjóðfélagsleg eining, að fylgjast með áfram-
lialdandi iðnbyltingu tuttugustu aldarinnar,
ófær um að bjargast upp á eigin spýtur. Hin
mikla hugsjón Marshalls-áætlunarinnar er sú,
að undirrita með amerískum dollurum stofn-
skrá fjárhagslega sameinaðrar Evrópu, er
tengist höndum til viðreisnar.
*
Vér verðum að vænta þess, að dollararnir
komi, en sameinaða Evrópu og samvinnu
vantar oss ennþá. Ávöxtur fyrri Parísarráð-
stefnunnar var lítið annað en velviljaðar yfir-
lýsingar og skrá yfir það, livers þjóðirnar
þörfnuðust. Það kveikir enga von um að
Wstur-Evrópa verði óháð amerískri hjálp að
fjórum árum liðnum. Þar var engin áætlun
um hvernig nota skuli bjargráð Vestur-
Evrópu henni til frelsunar, án viðhorfs til
landamæra og sérhagsmuna. Þar er ekki
stofnuð Evrópustjórn, senr sé þess megnug,
að framkvæma slíka áætlun.
Þessu var neitað á þeim tírna, en nú viður-
kenna það allir. Síðari Parísarráðstefnan, sem
hefjast á i 5. marz, ætlar að gera betur. Hún
æ%r að setja á laggirnar varanlegt samband
sextán þjóða. Því miður er samband þetta
þannig liugsað, að það skortir vald. Það verð-
ur lítið annað en ráðgefandi nefnd sérfræð-
inga — sérfræðinga, sem eru bundnir af
landsstjórnum sínum og vitanlega verður
ekki hjá því komizt, að þeir starfi eins og
úh’crðir fyrir sérhagsmuni þjóða sinna.
Þetta nægir engan veginn. Evrópa þarf að
lyfta því Grettistaki, að gera sjálfa sig óháða
frekari erlendri hjálp, og það er lífsspursmál
hennar, að það takist á fjórum árum. Meðan
Evrópa er ekki orðin ríkjasamband og hefir
ekki valið sér sambandsstjórn, sem ræður yfir
ríkisstjórnunum, má ekki minna vera en fjár-
málaráðherrar hennar myndi fast ráð og séu
bundnir því heiti, að meta hagsmuni heild-
arinnar meira en hagsmuni einstakra ríkja.
Þörfin á sameiningu — raunverulegri og
virkri sameiningu, — ekki sambandi eða sam-
starfi, — er orðin enn bráðnauðsynlegri vegna
rússnesku ögrunarinnar. Sú ögrun er tvíþætt,
bæði hernaðarleg og stjórnmálaleg. Það leiðir
ekki til neins góðs, að skella skollaeyrunum
við þeim ögrunum lengur. Ef til vill er farið
fremur lágt með hernaðarlegu ögrunina nú
í bih. Ymsar raddir hvetja oss til þess að
láta e.'ns og vér viturn ekki af henni, sakir
þcss, að hún verði aldrei að veruleika og
sakir þess, að hún verði þá hvort eð er óvið-
ráðanleg. Fyrr nefndu rökin eru andvaralevsi,
hin síðari óhæfileg vanmáttarkennd. Það er
heimska að mælast til þess að vér stofnum
friðsamt bandalag Evrópu í lófa rússneska
tröllsins í þeirri von, að tröllið kreppi ekki
hnefann. Tékkóslóvakía reyndi þetta.
#
Það er hönnulegur sannleikur, að Vestur-
Evrópa er nú jafn varnarlaus og hún er fé-
vana. Það verður að bæta úr þessu óþolandi
ástandi á eins skömmum tíma og unnt er,
og sameinast bæði um varnir og endurrreisn.
Með réttu skipulagi ætti sameinaður her
ríkja, sem telja 270.000.000 manna, ekki að
vera þess vanmegna að verja austurlanda-
mærin gegn sameinuðum hershrk Rússa-
veldis, sem naumast er fjölmennara, og sam-
bandsþjóða þeirra, sem flestar eru það sér
að nauðugu.
Nokkurn tínra þarf til þess að koma á fót
Evrópuher, og það verður hættutími. Vér
þurfum amerísk atomvopn að bakhjarli gegn
hindrunarsty'rjöldum, sem Rússar kunna að
hefja — þ. e. styrjöldum til að hindra það
36 DAGRENNING