Dagrenning - 01.08.1956, Page 52
ISAAC DON LEVINE:
IW
Rauiða samsærið fíegn Iran
Höfundur greinar þeirrar, sem hér fer á eftir —
Isaac Don Levine — er einn þeirra manna sem allra
bezta þekkingu hefur á untanríkismálum Sovétríkj-
anna, og er sérstaklega kunnugur starfsemi þeirra í
liinum nálægari Austurlöndum. Þegar hann frétti
um kommúnista samsærið í íranska hemum, tók
hann sér ferð á hendur til íran og hafði tal af
Bakhtiar vfirhershöfðingja, sem skýrði honum ná-
kvæmlega frá því, sem gerzt hafði.
Frásögn þessi birtist í Life 2. nóvember 1955, og
er tekin þaðan. Hér á landi hefur lítið verið á þessa
atburði minnst, svo stórmerkir sem þeir þó em, og
svo vel sem þeir sýna starfsaðferðir kommúnista við njósnir og undirbúning
samsæris. Slíkir eru starfshættir þeirra alls staðar — það skyldu allir muna.
Það var í október síðast liðið haust,
að íran gerðist aðili að Bagdadsáttmálan-
um, þ. e. bandalagi Tyrklands, íraks,
Pakistan og Bretlands, til varnar Vestur-
Asíu gegn undirróðri og ásælni Sovét-
ríkjanna. Þar með gaf það upp langvar-
andi hlutleysi, sem litla öryggiskennd
hafði veitt því, og batzt hinu mikla vam-
arbandalagi Atlantshafsríkjanna í vestri
böndum bræðralags í baráttunni fyrir
friði og frelsi.
Ekki hafði fréttin af aðild írans að
Bagdadsáttmálanum fyrr borizt út um
heim, en Molotov, utanríkismálaráð-
herra Sovétríkjanna, kallaði sendiráðs-
fulltrúa írans í Moskvu á sinn fund og
bar sig upp undan því við hann, að land
hans hefði árás á Sovétríkin í huga og
ógnaði heimsfriðnum. Og Molotov var
alveg sérstaklega móðgaður af því, að
íran hefði ekki einu sinni sýnt Sovétríkj-
unum þá kurteisi, að tilkynna þeim fyr-
irfram aðild sína að Bagdadssáttmálan-
um.
Sjálfsagt hefir Molotov þó verið vel
kunnugt um það, hvað íran ætlaðist fyr-
ir, löngu áður en það skrifaði undir Bag-
dadverndarsáttmálann, og allar tilkynn-
ingar um það því verið ónauðsynlegar.
Sovétríkin hafa nefnilega hin síðari ár
aldrei þurft að spyrja neinn að því, hvað
væri að gerast í íran; þau hafa vitað það
án þess. Þrátt fyrir „vinsamlega sambúð“
við íran hafa Sovétríkin sem sé komið
sér upp þar öflugum hring njósnara, sem
að staðaldri skýrðu yfirboðurum sínum
frá öllu því, sem fram fór í skrifstofum
íransstjómar í Teheran.
Sagan af þessu samsæri, uppgötvun
þess og sundrun, hefir aldrei verið sögð.
hingað til. En hún er vel þess verð að
vera gerð heyrinkunn, því að hún sýnir,
50 DAGRENNING