Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.02.2015, Síða 6

6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8.2. 2015
HEIMURINN
A
NUGARÐURKÆ ari Þýskalands,Angela Merkel, kan
kjannrög Banseti Frakklands, héldu meðnHolla
en aþvím friðartillögum til Mospu aðEvró
goausturhluta Úkraínu þar sem átí ök fara harðnandiá stríðið
fer vaxandi. Áður hafði foringi upp andex er
Sakarsjenkó sagt að hann myndi fjölg mannsa í liði ., sem nýtu
rússneskir hermenn yfi u ásamtrAð sögn Atlantshafsba
hergögnum
JÓRDANÍA
AMMAN n vígasamtakannaLiðsmen
orðum á japönskum blaðamanni,rtu myndir af m
rdönskum orrustuflugmanni, MaazKenji Goto, og jó
ðamaðurinn var afhöfðaður ogal-Kassasbeh. Bla
renndur lifandi. Jórdanar höfðuflugmaðurinn b
sprengjuárásir á vígamenn úefasemdir um nníta, en hafa nú
m af hörku. „Við ætlum agegn þeisnúist a þá uppi og við ætlum að
JudehNasser ut órdaníu.
raças
að Petrobas hafi farið
,frá byggingarverktöku
uþar á meðalVerkama
Rousseff, forseta lan
enn úr Houthi-þjó
a, höfuðborg Jem
sour Hadi ns, forse
ði gmko
nds
H
in nýja stjórn Grikk-
lands fékk á föstu-
dag fimm daga
frest til að leggja
fram áætlun um
það hvernig endursemja mætti um
skuldir Grikkja. Alexis Tsipras, for-
sætisráðherra Grikklands, og Yanis
Varoufakis, fjármálaráðherra Grikk-
lands, gerðu víðreist um Evrópu í
vikunni og fóru til Parísar, London,
Rómar, Frankfurt, Brussel og Berl-
ínar til að ræða leiðir til að draga
úr skuldabyrði Grikkja. Á fundi Va-
roufakis og Wolfgangs Schäubles,
fjármálaráðherra Þýskalands, var
stál í stál. Schäuble ítrekaði andstöð
Þjóðverja við að fella niður skuldir
og lýsti yfir miklum efasemdum um
fyrirætlanir nýju stjórnarinnar.
Á miðvikudag sendi Seðlabanki
Evrópu Grikkjum skýr skilaboð um
að hann tæki ekki lengur við grísk-
um ríkisskuldabréfum upp í lán.
Kom þessi yfirlýsing sérstaklega á
óvart þar sem Varoufakis hafði
nokkrum klukkustundum áður átt
fund með Mario Draghi, yfirmanni
Seðlabanka Evrópu. Sagði Varou-
fakis að þær viðræður hefðu verið
„árangursríkar“ og lofað góðu.
Skuldir Grikkja eru gríðarlegar
og langtum meiri en landsfram-
leiðsla eða 175% af henni. Sparn-
aður og aðhaldsaðgerðir hefur haft
sín áhrif í Grikklandi. Tekjur hafa
dregist saman um 30%, opinberar
tölur sýna 26% atvinnuleysi. Meðal
15 til 25 ára mælist atvinnuleysið
51%.
Áhrif víða í Evrópu
Tsipras og flokkur hans, Syriza,
komst til valda í kosningunum í jan-
úar með málflutningi um að að-
haldsaðgerðunum yrði að linna og
semja um niðurfellingu skulda.
Sigur Syriza hefur haft áhrif víða
í Evrópu. Á Spáni hefur flokknum
Podemos vaxið fiskur um hrygg og
haldi fram sem horfir gæti hann
unnið sigur í kosningunum, sem þar
verða haldnar í haust.
Niðurfelling skulda er hins vegar
viðkvæmt mál. Andstæðingar benda
á að niðurfelling sé alltaf á kostnað
einhvers. Þeir segja einnig að nið-
urfelling geti orðið til þess að við-
komandi ríki komist hjá því að gera
nauðsynlegar umbætur til að koma
í veg fyrir að skuldirnar hlaðist upp
á ný.
Stuðningsmenn segja hins vegar
að erfitt sé að ná nægum hagvexti
til að komast undan þeirri gríð-
arlegu skuldabyrði, sem hvílir á
Grikkjum, Írum og Portúgölum.
Það geti borgað sig að gefa eftir
skuldir eins og hafi komið í ljós
þegar það var gert í rómönsku Am-
eríku á níunda áratugnum.
Í Grikklandi hefur verið rifjað
upp að Grikkir eigi hönk upp í bak-
ið á Þjóðverjum. Árið 1942 afskrif-
aði gríski seðlabankinn skuld þýska
ríkisins upp á 476 milljónir rík-
ismörk. Þessi skuld hefur aldrei
verið endurgreidd. Nú hefur sú
hugmynd kviknað að krefjast þess
að þetta fé verði endurgreitt.
Á skrifstofum þýska þingsins hef-
ur verið reiknað út að 2012 hafi
andvirði þessarar upphæðar með
vöxtum verið 8,25 milljarðar dollara.
Grísk stjórnvöld telja að upphæðin
nemi 11 milljörðum dollara.
Afstaða þýskra stjórnvalda er sú
að allar kröfur Grikkja um stríðs-
skaðabætur séu fyrndar.
Þjóðverjar lögðu Grikkland undir
sig í síðari heimsstyrjöld. Sam-
kvæmt Haag-sáttmálanum frá 1907
um hernað á landi má hernámsland
leggja kostnað af hersetu á her-
numda landið. Sagnfræðingurinn
Götz Aly, sem skrifaði bókina Þjóð-
ríki Hitlers, Hitlers Volksstaat,
komst að þeirri niðurstöðu að Þjóð-
verjar og Ítalir hefðu gengið mjög
langt í þeim efnum. Árið 1941 hefðu
þeir tekið til sín 40% af þjóðarfram-
leiðslu landsins með þeim afleið-
ingum að hungursneyð greip um sig
meðal fátækra Grikkja.
Um mitt ár 1944 voru skuldir
Þjóðverja gagnvart Frökkum, Belg-
um og Dönum komnar upp í 14
milljarða ríkismarka. Þjóðverjar
höfðu í hyggju að losna við þessar
skuldir og koma þeim á önnur ríki,
en það náðist ekki.
1953 var haldin skuldaráðstefna í
London um þýskar stríðs-
skaðabætur. Þá var ákveðið að und-
irlagi Bandaríkjamanna að slá mál-
inu á frest þar til Þýskaland yrði
sameinað og friðarsamkomulag lægi
fyrir.
„Það var lífsnauðsynlegt fyrir
Þýskaland og var hinn eiginlegi
fjárhagsgrundvöllur þýska efna-
hagsundursins,“ sagði við-
skiptasagnfræðingurinn Albrecht
Ritschl í viðtali við tímaritið Der
Spiegel 2011. „En um leið urðu
fórnarlömb þýska hernámsins í
Evrópu að gefa eftir, þar á meðal
Grikkir.“
Skuldameistarar 20. aldar
Enn hefur ekki verið gerður op-
inber friðarsamningur við Þjóð-
verja. Við sameininguna var gert
samkomulag, sem kennt er við tvo
plús fjóra, þýsku ríkin tvö, sem
runnu saman, og ríkin fjögur, sem
lögðu Þýskaland undir sig í lok
seinni heimsstyrjaldar, Bandaríkin,
Bretland, Frakkland og Rússland.
Ritschl sagði í viðtalinu að 1990
hefði Helmut Kohl, þáverandi
kanslari Þýskalands, veigrað sér við
að standa við ákvæði sáttmálans,
sem gerður var í London 1990. Því
megi segja að það ár hafi komið til
skuldaniðurfellingar. Að sögn
Ritschls er „Þýskaland helsti
skuldasyndari 20. aldarinnar“.
Titringur út
af grísku
skuldafeni
GRIKKIR KREFJAST ÞESS AÐ LÉTT VERÐI Á SKULDUM ÞEIRRA
OG SETJA ÞRÝSTING Á ÞJÓÐVERJA. ÞJÓÐVERJAR LOSNUÐU
VIÐ SKULDIR SÍNAR EFTIR SEINNA STRÍÐ OG VAR ÞAÐ
GRUNNURINN AÐ ÞÝSKA EFNAHAGSUNDRINU.
Francois Hollande, forseti Frakklands, og Alexis Tsipras, forsætisráðherra Grikklands, kveðjast í París á miðvikudag.
Þeir eru sammála um að nóg sé komið af aðhaldi og sparnaði, en mun það hjálpa Grikkjum að fá skuldir felldar niður?
EPA
* Við vorum ekki einu sinni sammála um að vera ósammála.Yanis Varoufakis, fjármálaráðherra Grikklands, varð lítið ágengt á fundi með Wolfgang Schäuble, fjármálaráðherra Þýskalands, á fimmtudag um hvernig mætti létta skuldabyrði Grikkja.AlþjóðamálKARL BLÖNDAL
kbl@mbl.is