Morgunblaðið - Sunnudagur - 01.03.2015, Side 6

6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1.3. 2015
HEIMURINN
ðó an inn segir aðafram
ð hefja mn rngav ð æður við hryðjuverkasamtök íslamista, Boko
ri í kosig n gu a fram 14. febrúa
árása B ekki áhuga á friði
ð í að þeir hafa dr
dluckranm g
kr
mar.
UR-KÓ
rréttur í Suður-Kóreu he
og ógilt lög frá árinld sé ekki lengur glæpur
ra fangelsi við slíku athæfi.sem kváðu á um allt að tveggja á
md sek um framhjáhaldUm 5.500 manns hafa verið dæ
, Park Han-Chui, sagði að álit almefrá árinu 2008. Forseti réttarins ings á réttindum
ðismál hefði breyst. ,,Jafnveleinstaklinga hvað snerti kynfer ma beri
ríkisvaldið ekki að skipta séramhjáhald sem siðleysi ætti einkalífi fólks,” sagði hann.
A
ð í
gu
i
stofnun se
Fernandez
kjölfar þes
í íbúð sinn
hendur ríkisstjórn
vitnisburð um að ráð
sprengjutilræði sem v
Fullyrt hefur verið að
um hagstæða olíuka
BRE
DONLON fn mannsska ríkisútvarpið, BBC, hefur birtBre
fjölmiðluheitinu Jihadi John breskurgengið hefusem
samtböðullinn þegar hryðjuvafaer talinn hHann
g japanska gísla og bvms, IS, myrtu eRíki í
rðunum á netinu. Maðurinn heitirdsmyn
ára gamall, fæddur í Kúveit enEmw
Lundúna áður en hann geríkisborgari og var bú
Íranar ráða nú þegar yfir
langdrægum eldflaugum sem
hægt er að skjóta á Ísrael
og herstöðvar Bandaríkja-
manna í Mið-Austurlöndum.
Lýðveldisvörðurinn, sem er
ein öflugasta stofnun
klerkaveldisins og í reynd
sjálfstæður herafli og leyni-
þjónusta, efndi nýlega til
mikilla flota- og loftvarnaæf-
inga, að sögn Haaretz í Ísr-
ael. Skýrt var frá tilraunum
með nýjar eldflaugar sem
skotið er úr kafbátum. Nýju
flaugarnar myndu gegna
lykilhlutverki ef til bardaga
kæmi við „Stóra Satan,
Bandaríkin“, í framtíðinni.
Í mörg ár hafa vesturveldin meðBandaríkin í broddi fylkingarreynt að hindra Írana í að koma
sér upp gereyðingarvopnum. Þótt
Íranar fullyrði stöðugt að mark-
miðið sé aðeins að framleiða raforku
í kjarnorkuverum sínum hefur
laumuspil þeirra gagnvart Alþjóða-
kjarnorkumálastofnuninni, IAEA,
ýtt undir tortryggni. Þeir neita enn
að veita upplýsingar um sum atriði.
Meira en hálf öld er liðin síðan
Íranar, þá undir stjórn Reza Pa-
hlevis keisara, hófu að stunda kjarn-
orkurannsóknir og þá var það gert
með aðstoð vestrænna ríkja. En
1979 náðu íslamistar undir forystu
Ruholla Khomeinis, útlægs erki-
klerks, völdum í byltingu og Kho-
meini sveik þegar gömul loforð sín
um lýðræði. Vissulega er kosið í Ír-
an en þess vandlega gætt að aðeins
setjist á þing menn sem eru nokk-
urn veginn á „réttri“ línu. Raun-
verulegt úrslitavald er ávallt í hönd-
um æðsta klerksins sem nú er Ali
Khameinei, arftaki Khomeinis er
lést 1989.
En hvað veldur óttanum við
kjarnorkuvopnavætt Íran? Ástæð-
urnar eru einkum tvær. Annars
vegar að Íranar, sem hafa mikil
áhrif meðal sjía-múslíma í Mið-
Austurlöndum og styðja af kappi
ýmsa öfga- og hryðjuverkahópa víða
í heiminum, muni verða enn fífl-
djarfari ef þeir geti veifað sprengj-
unni. Róttæk öfl í Teheran gætu
jafnvel ákveðið að láta hryðjuverka-
mönnum í té slík vopn til að ráðast
á Ísrael, þótt æðstu leiðtogar eins
og Khameini hefðu ekki samþykkt
slíkar aðgerðir.
Hins vegar hafa menn áhyggjur
af því að grannríki Írana og keppi-
nautar um áhrif á svæðinu, Tyrk-
land, Sádi-Arabía og Egyptaland,
myndu nú leggja ofurkapp á að
koma sér einnig upp kjarnorku-
vopnum. Þegar óstöðugleikinn á
svæðinu og uppgangur ofstækisafla
þar er hafður í huga er hrollvekj-
andi að hugsa sér slíka stöðu. En
Ísrael á kjarnorkuvopn, segja marg-
ir. Allir vita samt að þótt Ísraelar,
sem búa við lýðræði, andstætt öllum
grönnum sínum, myndu aldrei beita
þessum vopnum að fyrra bragði.
Kjarnorkuvopnum þeirra er aðeins
ætlað að fæla óvini frá því að gera
kjarnorkuárás á landið. Þeir verða
að vita að þá myndu þeir tortíma
sjálfum sér.
Stutt er í ákveðin tímamót í við-
ræðum vesturveldanna við Írana.
Áður hafði verið stefnt að því að í
síðasta lagi 24. mars yrði búið að ná
samkomulagi um mikilvægustu póli-
tísku atriðin í deilunni en í sumar
yrði síðan gengið frá ýms-
um tæknilegum atriðum.
Í nýrri skýrslu Alþjóða-
hermálastofnunarinnar, IISS, í
London segir að staðan sé breytt.
Nú séu bæði Íranar og Bandaríkja-
menn búnir að yfirgefa þessa
tveggja þrepa áætlun, ná verði loka-
samningum í lok mars. Gerist það
ekki þykir nær öruggt að repúblik-
anar, sem hafa meirihluta á Banda-
ríkjaþingi, muni tryggja að við-
skiptalegar refsiaðgerðir gegn Íran
verði hertar.
Obama og óvissan
Stjórn Baracks Obama Bandaríkja-
forseta er mikill vandi á höndum.
Lítill vilji er fyrir hendi hjá almenn-
ingi vestanhafs til að hefja enn eitt
stríðið í Mið-Austurlöndum. Erfitt
er auk þess að sanna með ótvíræð-
um hætti að Íranar ætli sér að
smíða vopn. Til eru stjórnmála-
skýrendur sem segja að markmið
klerkanna sé aðeins að koma sér
upp getu til þess að geta svarað
hratt ef þörf krefji, t.d. ef grann-
ríkin eignist slík vopn.
Rifja má upp að Saddam
Hussein sagðist í yfirheyrslum
hafa stöðvað vopnatilraunir sínar
1995, eftir að Bandaríkjamenn
fengu öruggar vísbendingar hjá
tengdasonum hans, sem flúið höfðu
land, um að hann væri enn að reyna
að koma sér upp kjarnavopnum.
Saddam þorði því ekki að halda
áfram en fannst vissara að ýta undir
óvissu andstæðinga sinna, bæði inn-
anlands og í næstu löndum. Ekki
væri verra að þeir grunuðu hann
um að ráða yfir leyndum gereyðing-
arvopnum. Óvissan hefur líka fæl-
ingarmátt.
En Obama forseti hefur sætt
hörðu ámæli, ekki síst í Ísrael, fyrir
að teygja sig allt of langt til að frið-
mælast við Írana. Hann sé með hiki
og ráðleysi að kalla yfir sig og
heiminn óleysanlegan vanda. Íranar
séu slungnir, þeir séu einfaldlega að
tefja og blekkja, ætli að nota tímann
sem þannig vinnist til að smíða um-
rædd vopn.
Þá muni vesturveldin (og Ísrael)
standa frammi fyrir orðnum hlut.
Ef reynt verði samt í örvæntingu að
beita hervaldi til að stöðva uppgang
Írana, granda vígtólum þeirra, muni
afleiðingin verða stríð við kjarn-
orkuveldi með öllum þeim hörm-
ungum sem það hefði í för með sér.
Sprengjan
sem gæti
grandað öllu
STÖÐUGT VOFIR YFIR MIÐ-AUSTURLÖNDUM ÓGN: AÐ ÍR-
ANAR, UNDIR STJÓRN ÓÚTREIKNANLEGRA OFSTÆKIS-
MANNA, KOMI SÉR UPP KJARNORKUVOPNUM OG ÞAÐ
VERÐI UPPHAF VÍGBÚNAÐARKAPPHLAUPS Á SVÆÐINU.
Konur í Teheran með myndir af Ali Khamenei erkiklerki, voldugasta manninum í Íran. Í baksýn er „skreyting“ við bygg-
ingu sem var sendiráð Bandaríkjanna til 1979. Það var þá hertekið og gíslunum ekki sleppt fyrr en í janúar 1981.
„STÓRI SATAN“
*Öllum múslímum … ber skylda til að nota öll ráð tilað gera út af við þessa uppsprettu rotnunarinnar.Ruholla heitinn Khomeini erkiklerkur um Ísrael. AlþjóðamálKRISTJÁN JÓNSSON
kjon@mbl.is