Húnavaka - 01.05.1965, Page 11

HÚNAVAKA
9
stöð í landinu. En fyrst og fremst er þó Jón helgi hér hvatamaður
og brautryðjandi. Hann átti hugmyndina að því að þingstaðurinn
forni byggðist og kirkja var reist, og þangað mun hann hafa sent
fóstbróður sinn, Þorkel Trandil, sem fyrstur hefur verið bóndi á
Þingeyrum og í Jóns sögu er kallaður „hinn virðulegasti kennimað-
ur“. Að undirlagi Jóns er svo klaustur stofnsett á Þingeyrum. Hann
hafði ferðazt víða erlendis og kynnzt Jtar klausturlifnaði og hrifizt
af. Var honum jrví annt um, að klaustur risi bráðlega í biskups-
dæmi hans, og mun hann hafa stiftað klaustrið hér á Þingeyrum á
árunum 1110—20. Þar sem væntanlegt klaustur átti engar eignir
nerna heimajörðina, gaf hann því til ævinlegs uppihalds biskups-
tíundir úr 13 kirkjusóknum milli Vatnsdalsár og Hrútafjarðarár.
Jón biskup andaðist árið 1121, svo að ekki auðnaðist honum að sjá
ávöxt Jtessa hugðarmáls síns. Klausturstofnunin dróst á langinn og
mun um að kenna, að fé safnaðist seint til klaustursins og stofnunin
varð því ekki starfhæf, svo að munkar gætu lifað þar. Það er fyrst
á dögum Ketils biskups Þorsteinssonar á Hólum, að fyrsti ábótinn
vígist að Þingeyrum 1133. Hét sá Vilmundur Þórólfsson og hafði
áður verið í skóla hjá Jóni helga. Sennilega hefur hann farið utan
og kynnt sér klausturlifnað Jrar, áður en hann varð ábóti á Þing-
eyrum. En ekki er vitað í hvaða erlent klaustur hann sótti fyrir-
myndina að klausturlifnaði þessa staðar. Væri að slíkri vitneskju
hinn mesti fengur.
Mun ég nú víkja nokkuð að því innra lífi, er lifað var á Þingeyr-
um í tíð klaustursins. Sá sem vildi verða munkur í klaustri heilags
Benedikts að Þingeyrum, varð að ganga í gegnum 4 stig eða áfanga
unz hann var tekinn í samfélag klaustursins. Þessi reynslutími ný-
liðanna stóð í rúmlega eitt ár. Síðan voru jreir teknir í samfélag
munkanna við hátíðlega athöfn í bænasal klaustursins eða kirkju,
voru skrýddir munkaklæðnaði og unnu heit sín munnlega og skrif-
lega fyrir ábótanum. Munkaheitin voru 3 og unnin fyrir lífstíð,
jx e. táknuðu ævilanga staðfestu í klausturstétt. Hið fyrsta var vera
í klaustrinu, annað hlýðni og þriðja stöðug breytni eftir klaustur-
siðunum. Auk þess fólst í reglu Benedikts ókvæni og algjört eigna-
leysi. Hver einstakur rnunkur mátti ekkert eiga jafnvel ekki klæði
sín. Allt var sameign klaustursins er ábóti útbýtti til munkanna
eftir þörfum. Yfirmaður klaustursins var ábótinn, og í Þingeyra-
klaustri munu hafa verið 24 ábótar. Gaman hefði verið að vita um