Dagblaðið Vísir - DV - 15.01.2010, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 15. janúar 2009 FRÉTTIR
Þingmenn hafa ýmsar skoðanir á föstum greiðslum sem þeir fá greiddar ofan á laun
sín. Þótt þeir deili ekki um að eðlilegt sé að vinnuveitandi komi til móts við þau út-
gjöld sem starfsmenn, í þessu tilfelli þingmenn, standa straum af vegna starfa sinna
eru skiptar skoðanir um formið.
„Þetta er vel í lagt,“ segir Ögmundur
Jónasson, þingmaður Vinstri-grænna
í Suðvesturkjördæmi, um fasta ferða-
kostnaðinn sem þingmenn fá greidd-
an óháð ferðalögum og búsetu.
Ferðakostnaðurinn er ein þeirra föstu
greiðslna sem þingmenn eiga rétt á að
fá ofan á laun sín vegna starfa sinna
á Alþingi. Misjafnt er hvort þingmenn
þiggi allar slíkar greiðslur og jafnframt
hvernig þær nýtast þeim.
Sigmundur Ernir Rúnarsson, þing-
maður Samfylkingarinnar í Norðaust-
urkjördæmi, er einn þeirra sem tóku
sæti á þingi í fyrsta sinn eftir síðustu
þingkosningar. Hans reynsla er ólík
Ögmundar. „Mín reynsla, fyrstu mán-
uðina í starfi, er sú að ferðakostn-
aðargreiðslur Alþingis standi ekki
straum af ferðakostnaði þingmanns,
svo fremi hann sinni kjördæmi sínu
vel. Í mínu tilviki er um gríðarstórt
kjördæmi að ræða sem er landfræði-
lega fjærst sölum Alþingis – og kallar
á mikla fjarveru frá heimili.“
Rúmar 60 þúsund á mánuði
Þingmenn fá 61.400 krónur í fastan
ferðakostnað vegna ferða í næsta ná-
grenni sínu auk þess sem upphæð-
in á að standa undir dvalarkostnaði á
ferðalögum í kjördæmi þeirra. Kjörn-
ir fulltrúar eiga einnig rétt á endur-
greiðslu kostnaðar frá Alþingi vegna
ferða á staði sem eru meira en fimmt-
án kílómetra frá heimili eða starfsstöð
en þurfa þá að framvísa reikningum.
Þá getur þingmaður einnig fengið
endurgreiddan kostnað vegna gisting-
ar í eina nótt við sérstakar aðstæður.
Þórunn Sveinbjarnardóttir er
þingmaður Samfylkingarinnar í Suð-
vesturkjördæmi. Hún segir erfitt að
fullyrða nákvæmlega um hvern-
ig fasta greiðslan endurspegli ferða-
kostnað hennar. „En sem hluti af
starfskjörum dugar ferðakostnaður
vel fyrir mínum kostnaði, að minnsta
kosti.“
Miklar deilur um Icesave, frá því
skömmu eftir síðustu kosningar, hafa
sett mark sitt á starfið í þinginu og
eins samskipti þingmanna við kjós-
endur sína. Þess vegna telja sumir
nýir þingmenn erfitt að fullyrða um
hversu vel upphæðin endurspegl-
ar kostnað þeirra. „Ég bý ekki í kjör-
dæminu og hef aðeins setið í nokkra
mánuði á þingi. Á þeim tíma hafa
aðstæður verið mjög óvenjulegar og
lítill tími gefist til þessara svoköll-
uðu starfa í kjördæmi. Eins og stað-
an er núna er ég ekki að fullnýta þessa
greiðslu í hverjum mánuði,“ segir
Margrét Tryggvadóttir, þingmaður
Hreyfingarinnar í Suðurkjördæmi.
Misjafnt frá manni til manns
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,
varaformaður Sjálfstæðisflokksins, á
að baki tíu ára reynslu á þingi. Hún
segir að ferðalög sín hafi breyst mik-
ið tvisvar eftir að hún var kosin á þing.
„Frá 1999 til 2003 var ég með Suður-
nesin líka, þá man ég að það var miklu
meiri keyrsla en eftir að kjördæmun-
um var breytt.“ Aksturinn jókst síðan
aftur þegar Þorgerður var kosin vara-
formaður Sjálfstæðisflokksins. Hún
segir það hins vegar einstaklings-
bundið hversu mikill ferðakostnað-
ur þingmanna sé, þeir séu mismikið
í ferðum milli staða og misjafnt eftir
árum og árstímum. Þannig hafi kosn-
ingar og prófkjör áhrif á hversu mikið
þingmenn þurfi að ferðast. Hún seg-
ir aðalatriðið vera að þingmenn beri
ekki slíkan kostnað af ferðum tengd-
um störfum sínum að þeir veigri sér
við að mæta á fundi eða uppákomur.
Hún segir kerfið þurfa að vera ein-
falt og gegnsætt. „Reynslan er sú að
með því að safna upp reikningum
er það ákveðið óhagræði fyrir þing-
menn. Ég held að meginatriðið sé að
þetta sé gegnsætt, eins nálægt raun-
kostnaði og hægt er.“
Valgerður Bjarnadóttir er þing-
maður Samfylkingarinnar í Reykjavík
og telur ekki rétt að tala um ferðalög
þegar rætt er um ferðir innan Reykja-
víkurkjördæmanna. „Hins vegar er
ljóst að talsvert er um akstur á fundi
og aðra atburði innan Reykjavíkur og
einhver smákostnaður af því að sækja
slíka fundi. Ég hef ekki tekið saman
yfirlit um þann kostnað sem ég hef af
því , en tel að 61.400 kr. á mánuði sé
frekar ríflegt en hitt,“ segir Valgerður
og bætir við: Það væri óðs manns æði,
tel ég, ef greiða ætti fyrir styttri ferðir
hér innan höfuðborgarsvæðisins eftir
akstursbók eins og tíðkast ef launþeg-
ar nota eigin bíl „í vinnunni“.
Umdeildar greiðslur
DV hefur áður fjallað um fastar við-
bótargreiðslur þingmanna og hef-
ur þar komið fram gagnrýni ýmissa
verkalýðsforkólfa á að þingmenn fái
fastar starfsbundnar greiðslur á sama
tíma og verið sé að fella slíkar greiðsl-
ur úr gildi annars staðar, til dæmis
hjá ríkisstarfsmönnum. Samningum
þeirra um fasta aksturspeninga hefur
verið sagt upp og þess í stað ákveðið
að þeim skuli aðeins greitt gegn fram-
vísun reikninga. Greiðslur til þing-
manna, óháð útgjöldum eða framvís-
un reikninga, eru því umdeildar.
Gist hjá foreldrum
„Ég tel að ferðakostnaðargreiðslurn-
ar standi að jafnaði, yfir árið, undir
þessum kostnaði,“ segir Björn Valur
Gíslason, þingmaður Vinstri-grænna
úr Norðausturkjördæmi, um hvern-
ig föstu ferðakostnaðargreiðslurn-
ar nýtast honum. Hann telur rétt að
þingmenn og aðrir starfsmenn fái
starfs- og ferðakostnað greiddan af
vinnuveitanda sínum en finnst ekki
skipta máli hvort það sé gert með
fastri greiðslu eða gegn framvísun
reikninga.
„Ég er ekki með slíkar greiðsl-
ur,“ segir Róbert Marshall, þingmað-
ur Samfylkingarinnar, úr Suðurkjör-
dæmi. „Ég bý í bænum og þegar ég
hef verið á ferð í mínu kjördæmi hef
ég einu sinni gist á hóteli. Alltaf þeg-
ar ég er í Vestmannaeyjum, svona
tvisvar í mánuði gisti ég hjá foreldrum
mínum.“ Hann segist þó hafa velt fyr-
ir sér að koma sér upp heimili í Vest-
mannaeyjum og fari svo myndi hann
óska eftir húsnæðisstyrk frá Alþingi.
„Ég bý á Akranesi og keyri oftast á
milli, ef ekki gisti ég á eigin kostnað í
Reykjavík,“ segir Guðbjartur Hannes-
son, þingmaður Samfylkingarinnar
úr Norðvesturkjördæmi.
Skattaafsláttur
gegn flokksstyrk
Þingmenn eiga rétt á 66.400 krónum
á mánuði í starfskostnaðargreiðslur.
Þeir þurfa ekki að framvísa reikning-
um en geri þeir það lækkar skattstofn
þeirra af starfskostnaðargreiðslum
sem því nemur. Starfskostnaðar-
greiðslur eru frábrugðnar ferðakostn-
aðar- og húsnæðis- og dvalarkostn-
aðargreiðslum þannig að greiða þarf
skatt af þeim fyrrnefndu en ekki þeim
síðarnefndu.
„Ég fæ greidda fasta mánaðarlega
greiðslu. En ég hef framvísað reikn-
ingum og þar með fengið skatt end-
urgreiddan fyrir eftirfarandi þætti:
mánaðarlegar greiðslur í flokkssjóð
Samfylkingarinnar, ráðstefnugjöld,
móttöku gesta eftir flokksstjórnar-
fund Samfylkingar (26.000 kr., nokkrir
þingmenn buðu fundargestum heim
til sín – ekki sérstökum stuðnings-
mönnum, þ.e. risna),“ segir Valgerður
Bjarnadóttir.
Greiðslur gagnast misvel
Það getur verið nokkuð misjafnt
hversu vel greiðslur til þingmanna
vegna húsnæðiskostnaðar endur-
spegla útgjöld þeirra. „Upphæðin er
á mörkum þess að duga fyrir útlögð-
um kostnaði við leigu á íbúð og við
að halda annað heimili í tengslum
við starfið,“ segir Björn Valur Gísla-
son, sem hefur haldið tvö heimili síð-
an hann var kjörinn á þing síðastlið-
ið vor.
„Hún er nokkuð lægri en mán-
aðarleg útgjöld mín vegna húsnæð-
is- og dvalarkostnaðar,“ segir hins
vegar Eygló Harðardóttir, þingmað-
urFramsóknarflokksins úr Suður-
kjördæmi.
Skiptar skoðanir þingmanna
Forsætisnefnd setur reglur um
greiðslur til þingmanna og miðar við
reynslu þeirra og störf. Afstaða þing-
manna til forms greiðslnanna er hins
vegar misjöfn. Ögmundur Jónasson
er algjörlega andvígur því að greiða
starfskostnað óháð útgjöldum. Um
ferðakostnað segir hann: „Ég er því
ekki andvígur að greidd sé jafnaðar-
greiðsla ef hún er í samræmi við ferð-
ir vegna starfsskyldna. Framvísun
leigubílanótna er hins vegar gegnsæj-
asti greiðslumátinn og myndi ég best
fella mig við hann.“
Ýmsir þingmenn eru á sömu skoð-
un og Ögmundur en margir líka á
öndverðri skoðun. Þannig nefna bæði
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir og
Valgerður Bjarnadóttir að hagræði sé
að því að ákvarðaðar séu fastar upp-
hæðir sem taki mið af raunkostnaði.
Það minnki utanumhald og einfaldi
málin bæði fyrir þingmenn og starfs-
menn þingsins.
Sigmundur Ernir Rúnarsson seg-
ir eðlilegt að vinnustaður fólks, hver
sem hann er, komi til móts við ferða-
og starfskostnað, svo fremi að um það
gildi góðar reglur sem farið sé eftir.
„Mjög ríkt aðhald er af hálfu Alþing-
is hvað ferða- og starfskostnað varð-
ar – og er það vel,“ segir Sigmundur.
„Hér hefur eftirlit verið hert – og mjög
dregið úr þessum kostnaði á síðustu
árum.“
Margrét Tryggvadóttir vill hafa
greiðslur til þingmanna einfaldar og
gegnsæjar. „Mér finnst að laun þing-
manna eigi að vera það há að ekki
BRYNJÓLFUR ÞÓR GUÐMUNDSSON
fréttastjóri skrifar: brynjolfur@dv.is
„Mín reynsla, fyrstu
mánuðina í starfi, er
sú að ferðakostnað-
argreiðslur Alþingis
standi ekki straum af
ferðakostnaði þing-
manns.“
ÓSAMMÁLA UM SPORSLURNAR
Breytilegt eftir þingmönnum
„Ég held að meginatriðið sé að
þetta sé gegnsætt, eins nálægt
raunkostnaði og hægt er,“ segir
Þorgerður Katrín.
KOMIÐ ÚT