Dagblaðið Vísir - DV - 09.04.2010, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 9. apríl 2010 VIÐTAL
Auðvitað verða áherslu-breytingar þegar nýr rit-stjóri tekur við og manna-breytingar verða en eðli
þáttarins verður áfram hið sama.
Okkar vinna er enn þannig að þegar
mikið er að gerast í fréttum erum við
með fréttatengd mál en annars leyf-
um við okkur að vera á léttari nótum.
Áhorfið hefur verið gott og við ætl-
um að byggja áfram á því sem búið
er að móta,“ segir fjölmiðlamaðurinn
Sigmar Guðmundsson, nýr ritstjóri
Kastljóss.
SKAPSTÓRIR MENN
Sigmar hafði verið aðstoðarritstjóri
Kastljóss um árabil og þegar Þórhall-
ur Gunnarsson hætti bauðst honum
starfið. „Þegar við Þórhallur byrjuð-
um að vinna saman urðu stundum
árekstrar á milli okkar. Við áttum
það til að standa hvor á móti öðr-
um og garga eins og sperrtir hanar
enda báðir skapstórir menn. Þetta
voru háværar snerrur sem við tók-
um, oft með hressilegu orðbragði, en
snerrunum fækkaði með tímanum
og hurfu svo alveg þegar við lærðum
hvor inn á annan ef svo má segja. Við
erum báðir frekjuhundar, þótt mín
frekja sé að sjálfsögðu miklu fágaðri
en frekjan hans,“ segir Sigmar hlæj-
andi. „Þess utan var samstarf okkar
mjög gott og við vorum yfirleitt mjög
samstiga í ákvörðunum sem taka
þurfti um þáttinn. Þess vegna var ég
mjög hissa þegar hann sagðist ætla
að hætta og ég reyndi mikið að tala
hann ofan af því,“ segir Sigmar sem
vill ekki tjá sig um ástæður afsagnar
Þórhalls. „Hann gaf upp persónuleg-
ar ástæður og hann verður að svara
því sjálfur. Það voru engin illindi hér
innanhúss, það er í það minnsta á
hreinu, og við Egill Eðvarðsson lág-
um í honum og báðum hann að end-
urskoða ákvörðun sína en Þórhalli
var ekki hnikað. Við hins vegar feng-
um hann til að sjá um föstudags-
viðtölin okkar út uppsagnarfrestinn
þannig að hann vinnur eitthvað með
okkur næstu vikurnar.“
GJÖRBREYTTAR AÐSTÆÐUR
Staða dagskrárstjóra losnaði einn-
ig við brotthvarf Þórhalls en Sig-
mar segir það starf ekki hafa vakið
áhuga sinn. „Ég vona að ég telji ekki
kjarkinn úr því fólki sem hefur sótt
um en þetta er hvað minnst heill-
andi starf sem ég veit um og getur
étið fólk að innan. Sér í lagi á niður-
skurðartímum. Starfið er vanþakk-
látt og krefjandi og það hvarflaði ekki
að mér í eina mínútu að sækja um.
Mitt áhugasvið liggur ekki þar,“ segir
hann og viðurkennir að niðurskurð-
urinn hafi einnig komið niður á efn-
istökum Kastljóssins. „Nú höfum við
minni möguleika á að sinna lands-
byggðinni í gegnum svæðisstöðv-
arnar, svo dæmi sé tekið, en við ætl-
um að bregðast við með því að vera
sjálf duglegri að fara út á land í efn-
isöflun. Þetta bitnar einnig á tónlist-
arflutningi hjá okkur að einhverju
leyti og hefur bara áhrif á alla okk-
ar vinnslu. Nú erum við færri og þá
getum við lagt minna í stórar frétta-
skýringar og álagið eykst á hvern og
einn. En það er hörkuduglegt lið sem
nú starfar við þáttinn og við ætlum
að forðast í lengstu lög að þátturinn
breytist í einfaldan stúdíóþátt því
unnin innslög hafa alltaf verið svo
ríkur þáttur af Kastljósi,“ segir hann
og bætir svo við: „Það er allt annað
mál að stjórna Kastljósi í dag eða fyr-
ir þremur árum. Þá gátum við leyft
okkur svo miklu meira en nú verðum
við bara að smíða þáttinn utan um
breyttar aðstæður. Við ætlum samt
að reyna að vera sem mest úti á akr-
inum og sýna fólki lífið í landinu.“
YFIRMAÐUR OG VINUR
Þótt Kastljósshópurinn sé samrýnd-
ur segir Sigmar að það hafi ekki
reynst honum erfitt að verða yfir-
maður félaga sinna. Vegna anna
Þórhalls við dagskrárstjórn hafi rit-
stjórnin oft verið í hans verkahring.
Aðspurður segir hann aðra verða að
meta stjórnunarstíl hans. „Ég þoli
allavega ekki þegar stjórnað er með
boðvaldi, skipunum og látum. Það
þykja mér skringilegir stjórnunar-
hættir. Svoleiðis funkerar heldur
engan veginn í svona litlum hópi.
Við höfum unnið saman lengi og
mitt hlutverk er að leiða þessa sam-
vinnu, frekar en að vera sá sem öllu
ræður. Það er ákveðin kúnst að vera
bæði yfirmaður og vinur en þetta
hefur gengið vel hingað til og mór-
allinn í hópnum er frábær þrátt fyrir
aukið álag. Svo fékk ég Þóru Arnórs
til að aðstoða mig við ritstjórnina og
mér líður ákaflega vel með þá geð-
prýðismanneskju og afburðasjón-
varpskonu mér við hlið.“
SVÆSNIR VINNUSTAÐAHREKKIR
Hann segir andrúmsloftið í Efsta-
leiti hafa verið skelfilegt þegar fréttir
um niðurskurð skóku vinnustaðinn í
febrúar síðastliðnum. „Eins og í öðr-
um fyrirtækjum var skrítin stemning
fyrir uppsagnirnar og dagana þar á
eftir. Það fer í gang svona bendileik-
ur þar sem fólk bendir á niðurskurð-
armöguleika annars staðar en hjá
sjálfu sér og það urðu ljótir árekstr-
ar vegna þessa. Þetta er mannlegt því
allir vilja verja sitt en um leið upp-
skrift að baneitruðum móral. Þessi
mórall er væntanlega í gangi úti um
allt samfélagið þar sem skorið er nið-
ur. Það er erfitt að horfa á eftir fólki
ganga héðan út og sér í lagi þeim
sem höfðu unnið hér áratugum sam-
an. En það þýðir ekkert að væla. Það
er verið að skera niður alls staðar og
auðvitað á RÚV ekki að vera undan-
skilið.“
Hann segir móralinn nú hafa lag-
ast og að andrúmsloftið innan hans
hóps sé mjög gott, þrátt fyrir svæsna
vinnustaðahrekki. „Helgi Seljan er
nú miðpunkturinn í þessum vinnu-
staðahrekkjum, bæði sem gerandi
og fórnarlamb. Enda er mjög gaman
að vinna með honum. Hann skilur
ávallt allt eftir opið, bæði tölvupóst-
inn og Facebook, og er því ótrúlega
auðvelt fórnarlamb. Við freistumst
því stundum til að skrifa skemmti-
lega statusa fyrir hann og senda út
tölvupósta og stundum göngum við
kannski aðeins of langt,“ segir hann
en fæst ekki til að segja frá verstu
hrekkjunum. „Það er hvorki prent-
hæft né tímabært að segja frá því, sá
hrekkur er enn í vinnslu. En ég get
sagt frá því að við Elsa María send-
um eitt sinn tölvupósta á nokkra
kynsjúkdómalækna úr póstfanginu
hans Helga, í hans nafni að sjálf-
sögðu. Í þeim voru lýsingar á svæsn-
um einkennum hinna fjölbreyttustu
sjúkdóma, auk þess sem biðlað var
til læknanna að taka á móti þessari
miklu sjónvarpsstjörnu að kvöld-
lagi því svona frægur maður gæti
ómögulega látið sjá sig hjá kynsjúk-
dómalækni á skrifstofutíma. Stétt
kynsjúkdómalækna brást afar vel
við þessu neyðarópi Helga og næstu
daga fékk hann fjölmargar melding-
ar um að drífa sig í skoðun,“ segir
hann og hlær en viðurkennir að sjálf-
ur eigi hann ekki alltof auðvelt með
að taka stríðni. „Ég get orðið mjög
reiður ef mér er strítt og ég reyni allt-
af að hefna mín. Það er alveg borð-
leggjandi.“
DÝRT AÐ REKA RÚV
Niðurskurðarhnífnum var harkaleg-
ast beitt í fréttadeildum RÚV á með-
an aðrar deildir, svo sem markaðs-
deild, fengu að starfa áfram óáreittar.
„Auðvitað má alltaf gagnrýna niður í
drep og taka fram einstök dæmi en
þá eru menn yfirleitt ekki að skoða
heildina,“ segir hann og bætir við
að hann hafi verið sammála þeim
aðferðum sem beitt var. „Fólk verð-
ur að skoða hlutina í samhengi því
þetta er annar niðurskurðurinn á
stuttum tíma. Í niðurskurðinum í
fyrra var íþróttadeildin til dæmis
nánast lögð af. Þar var ekki hægt að
skera meira niður en samt var gagn-
rýnt nú að ekki væri gengið harðar
fram þar. Að sama skapi verður að
hafa í huga að á meðan það hvílir
beinlínis sú lagaskylda á RÚV að afla
tekna með auglýsingum verður að
vera mannskapur til að sinna slíku
í markaðsdeildinni. Þetta er vand-
meðfarið að mínu mati því við þessar
aðstæður getur fyrirtæki eins og RÚV
þrengt um of að öðrum miðlum. En
auðvitað reynir RÚV að afla þeirra
tekna sem Alþingi ætlast til. En það
er margt í þessari niðurskurðarum-
ræðu alveg galið,“ segir hann og bæt-
ir við að margir þeirra sem telji sig
vita hvernig eigi að reka RÚV hafi í
raun ekki hundsvit á málunum og
tekur dæmi um framsóknarmann-
inn Gunnar Braga Sveinsson sem
hafi reiknað út hvernig hægt væri að
skera niður um tugi milljóna í Kast-
ljósi, Silfrinu og Kiljunni.
„Fólk veit oft ekkert um hvað það
er að tala og gerir sér ekki nokkra
grein fyrir hvað fimm mínútna inn-
slag í svona þætti er dýrt. Á bak við
eitt innslag getur verið hljóðmað-
ur, dagskrárgerðarmaður, klipp-
ari, fréttamaður, grafíker og ýmiss
konar eftirvinnsla svo að kostnað-
urinn er fljótur að tínast til. Það er
bara einfaldlega mjög dýrt að búa til
sjónvarpsefni í fullum og boðlegum
gæðum og væntanlega viljum við
að sjónvarp þjóðarinnar búi til svo-
leiðis efni en sé ekki eins og skóla-
sjónvarp, með djúpri virðingu fyr-
ir slíkum sjónvarpsstöðvum. Eins
hafa ummæli sumra kvikmynda-
gerðarmanna verið ótrúlega ósann-
gjörn og full af heift og á stundum
beinst í rangar áttir. Auðvitað eru
kvikmyndagerðarmenn reiðir, það
skilja allir, því sú reiði er á margan
hátt réttlát. En þeir sem níða skóinn
af þeirri vinnslu og þáttargerð sem
hér er innanhúss, í baráttu fyrir mál-
stað sínum, eru ekki að vinna faginu
neitt gagn. Menn mega ekki gleyma
því að hér hjá RÚV starfar helling-
ur af fagfólki sem vinnur við að gera
sjónvarpsefni. Það, að vilja slátra því
starfi til að gera eitthvað annað utan
húss, er enginn sparnaður, bara til-
færsla á verkum. Það leysir engan
vanda að segja fólkinu hér upp svo
aðrir geti fengið vinnu.“
FRÉTTALEIÐI Í ÞJÓÐFÉLAGINU
Sigmar segir síðustu misseri hafa
verið einkennileg. Hrunveturinn
2008–2009 hafi áhorf á Kastljós ver-
ið rosalegt og langtum meira en í
venjulegu árferði. „Áhorfið var líka
mjög mikið á fréttatíma sjónvarps-
stöðvanna og allt fréttatengt efni því
fólk þyrsti í svör út af hruninu. Í fyrra-
sumar gerbreyttist svo staðan, þá var
karpað allt sumarið um Ice save og
ESB og fólk fékk bara nóg. Í fyrra-
haust og fram að jólum gargaði fólk á
léttmeti því flestir voru komnir með
upp í kok af kreppufréttum og við
merktum mikinn fréttaleiða í sam-
félaginu. Þess sáust greinileg merki í
áhorfsmælingum, bæði hjá okkur og
fréttastofunni. Þetta hefur hins vegar
jafnað sig aftur og áhorf er jafnmik-
ið og það hefur lengst af verið á Kast-
ljós. Ein meginstoðin í Kastljósinu
er fréttahlutverkið og við eigum ekki
og viljum ekki láta áhorfsmælingar
stjórna okkur. Við gætum örugglega
náð okkur í skammtímavinsældir
með því að fjalla aldrei aftur um Ice-
save og hrunið en snúa okkur alfarið
að Ásdísi Rán og Gillzenegger en við
viljum það ekki.“
HÓRERÍ FJÖLMIÐLA
Ísland í dag á Stöð 2 hefur lengi veitt
Kastljósi samkeppni en Sigmar seg-
ir málunum ekki þannig háttað í
dag. „Ísland í dag hefur markað sér
léttari stefnu og það hefur geng-
ið vel hjá þeim að fara þá leið. Við
viljum blanda saman fréttum, fróð-
leik og skemmtun en ekki breytast
í skemmtiþátt og því eru áherslur
okkar aðrar. Þess utan hefur maður
heyrt af, og tekið eftir, að auglýsend-
ur virðast getað keypt sig inn í Ísland
í dag. Fyrir stuttu var þar umfjöllun
um eitthvert hraðþjónustufyrirtæki
sem sendir páskaegg út í heim og var
öll umfjöllunin útbíuð í lógói fyrir-
tækisins. Mér virtist þetta vera hórerí
af verstu sort og gegn þessari þróun
eiga allir fjölmiðlamenn að berjast
því þetta grefur undan ritstjórnar-
legu sjálfstæði miðlanna. Ísland í
dag er því miður ekki eina dæmið
um þetta, því Rás 2 hefur tekið þátt
í þessu. Og mér finnst ljótt að heyra
hórerí á Rás 2 eða sjá það í Íslandi í
dag því það gengisfellir annað efni,
sem yfirleitt er prýðilegt, hjá þessum
miðlum. Með þessu er auglýsingum
laumað aftan að áhorfendum, hlust-
endum eða lesendum, sem standa
í þeirri trú að þeir séu að skoða efni
sem byggir á ritstjórnarlegri ákvörð-
un. Slíkt auglýsingavændi kemur
ekki til greina í Kastljósi á meðan
þessi hópur er í þættinum því það
á ekki að ráðast á einhverri auglýs-
ingadeild hvert innihald fjölmiðla er.
Það er svo engin afsökun við þessu
að fjölmiðlar séu blankir í kreppunni
því ef þeir geta ekki staðið vörð um
svona grundvallaratriði, hvernig er
þeim þá treystandi í öðrum og stærri
siðferðismálum?“
PENINGAR SJÚKT HREYFIAFL
Sigmar hefur verið í Kastljósi frá ár-
inu 2002. Hann segir þáttinn hafa
tekið töluverðum breytingum frá því
hann byrjaði og vill ekki viðurkenna
að hann sé kominn með leiða. „Mér
finnst þetta hrikalega skemmtileg
vinna og því fer mjög fjarri að ég sé
orðinn leiður á starfinu. Ég er með
þessa fjölmiðlabakteríu og þeir sem
fá hana losna ekki svo auðveldlega
við hana aftur.“
Í starfi sínu sem fjölmiðlamað-
ur hefur hann spjallað við flestar
meginpersónur hrunsins, pólitík-
usa, embættismenn, útrásarvíkinga
og aðra viðskiptajöfra. „Ég hef aldrei
heillast sjálfur af þessu elementi
að vilja græða peninga. Ég hef ekki
sjálfur þennan drifkraft og þótt ég
skilji afar vel að peningar geti ver-
ið jákvætt hreyfiafl finnst mér hálf-
sjúkt þegar krónur og aurar heltaka
huga fólks því margir þessara manna
virðast aldrei fá nóg. Hins vegar skil
ég þörf bisnessmannanna til að búa
eitthvað til. Í blaðamennsku er það
að ná næsta skúbbi, í kvikmynda-
gerð að framleiða næstu mynd. Í
viðskiptum er það að loka næsta díl.
Allt er þetta sjálfsagt sama hreyfiafl-
ið en það verður eitthvað svo glat-
að og innantómt þegar það nýt-
ist til að búa til peninga. Ég fylgdist
með velgengni þessara manna og
fannst þetta allt alveg ótrúlegt eins
og flestum. En svo kom í ljós að við-
skiptasnilldin var bara það sem við
kunnum öll, að velta á undan sér
lánaboltum og skuldsetja sig upp í
rjáfur. Þetta geta allir gert í einhvern
tíma en svo kemur að skuldadögum
og í ljós kemur að snilldin er engin
snilld,“ segir Sigmar og bætir við að
allir sem að hruninu komu eigi að
gefa kost á sér í viðtöl til að útskýra
sinn hlut.
„Það þýðir ekkert að fela sig á
bak við rannsóknarskýrsluna eða þá
tuggu að málið sé í rannsókn. Það er
algjör fyrirsláttur. Í einhverjum til-
vikum forðast menn viðtöl því þeir
óttast að almenningsálitinu sé ekki
hægt að breyta. Það er skrítin nálg-
un því í mínum huga snýst þetta
fyrst og fremst um að þessir kall-
ar skulda fólkinu í landinu útskýr-
ingar. Almenningur fjárfesti í þess-
um köppum og þeir eiga að koma
fram, allir sem einn, og útskýra hvað
í fjáranum þeir voru að pæla. Og
þeir eiga að hætta að benda á Seðla-
bankann eða ríkisstjórnina og skoða
bara sinn þátt. Ekkert annað,“ segir
hann og bætir við að kreppan sé því
miður ekki á undanhaldi. „Ég held
að ástandið eigi eftir að verða erf-
itt næstu árin. Niðurskurðurinn er
rétt farinn af stað. Við komumst upp
úr þessu en það verður ekki strax.“
Sjálfur sé hann í ágætisstöðu fjár-
hagslega og þurfi ekki að kvarta. „Ég
er með venjulegt húsnæðislán sem
hefur hækkað helling en ég ætla ekki
að væla, ég hef það ágætt miðað við
marga aðra.“
HAFNAR SLEGGJUDÓMUM
Í jafnvinsælum þætti og Kastljósi,
þar sem menn og málefni eru krufin,
er ábyrgð þáttarstjórnandans mik-
il. Sigmar segist taka gagnrýni þeg-
ar hún sé rökstudd og góð en hafni
öllum sleggjudómum. „Í svona starfi
verður þú að sætta þig við að það
eru aldrei allir sáttir við þig. Eðli
frétta er að segja frá einhverju sem
einhver vill ekki að fréttist og það
er óhjákvæmilegt að menn verða
stundum ósáttir. Oft er gagnrýni á
okkur flokkspólitísk. Ef sjálfstæðis-
maður á undir högg að sækja í þætt-
inum verða flokksfélagar hans fúlir
og gagnrýna okkur óspart. Þeir hrósa
okkur hins vegar í hástert ef einhver
úr Samfylkingunni er tekinn sams
konar tökum í þættinum. Sama gild-
ir um fólkið í hinum flokkunum, það
lætur nákvæmlega eins. Satt best að
segja gef ég lítið fyrir slíka gagnrýni
því hún er flokkspólitísk en ekki fag-
leg. Hún er ekki sett fram af sann-
leiksást eða réttlætiskennd heldur Þetta eru viðtöl sem taka miklu
meira á en einhver við-
töl við stjórnmálamenn
eða útrásar víkinga um
krónur og aura.
HNAKKREIFST
við Þór all
Sigmari Guðmundssyni, nýjum ritstjóra Kastljóss, reyndist
ekki erfitt að verða yfirmaður félaga sinna enda trúir hann ekki
á skipanir og læti. Sigmar hóf sinn fjölmiðlaferil á rokkstöð-
inni X-inu en hann segir þann tíma hafa einkennst af djammi
og neyslu. Sigmar ræðir hér vinnuna, niðurskurðinn hjá RÚV,
íslenska fjölmiðla, neysluna, flóknu fjölskylduna sína og barna-
uppeldið með pólitíkusnum Sigurði Kára Kristjánssyni.
En það þýðir ekk-ert að væla. Það
er verið að skera niður
alls staðar og auðvitað á
RÚV ekki að vera und-
anskilið.
Í vinnunni Sigmar segir góðan móral
á meðal starfsmanna Kastljóss og að
vinnustaðahrekkir séu vinsælir. Hann
þoli hins vegar illa stríðni.
MYNDIR RAKEL ÓSK SIGURÐARDÓTTIR