Dagblaðið Vísir - DV - 03.12.2010, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIR 3. desember 2010 FÖSTUDAGUR
Þær Ásta Knútsdóttir og Sesselja
Engil ráð Barðdal sitja saman á Kaffi
Amokka í Borgartúni þegar blaða-
maður hittir þær. Þær hafa staðið í
ströngu síðustu daga sem talskonur
þeirra kvenna sem hafa sakað Gunn-
ar Þorsteinsson í Krossinum um kyn-
ferðisbrot gegn sér. Núna vilja þær
lýsa aðdragandanum að málinu og
segja það sem þær þurfa að segja áður
en þær loka málinu í fjölmiðlum.
Staðan er sú að sjö konur hafa
stigið fram og þar af sex undir nafni
og sakað Gunnar um kynferðisbrot.
Hann neitar ásökununum alfarið
en hefur engu að síður ákveðið að
víkja tímabundið sem forstöðumað-
ur Krossins. Þær eru rólegar í fasi en
segast vita lítið um næstu skref. Þær
vonast þó til þess að Gunnar játi brot-
in þannig að hægt sé að ljúka mál-
inu. „Gunnar sagðist ætla að stíga til
hliðar á meðan þetta gjörningaveð-
ur gengi yfir. Okkur finnst mjög sorg-
legt að hann skuli kalla svona alvar-
lega hluti gjörningaveður. Konur eru
að koma fram og segja sinn sannleika
af sárri reynslu sem þær eru búnar
að bera. Að öðru leyti fögnum við því
að hann skuli stíga til hliðar og von-
umst til að Krossinn fái faglega að-
stoð frá utanaðkomandi aðilum sem
geta skoðað málin ofan í kjölinn. Við
vonumst eftir því að það verði mynd-
að fagráð sem tali við allar þessar kon-
ur og hann sjálfan og leggi síðan fag-
legt mat á stöðuna. Samkvæmt viðtali
við Sigurbjörgu, dóttur hans Gunn-
ars, í Morgunblaðinu ræddi stjórnin
þann möguleika en mér skilst að það
hafi verið hugmynd en ekki ákvörð-
un. Mér finnst það grundvallaratriði
að það sitji enginn í fagráðinu sem er
meðlimur Krossins. Fyrr en það skýr-
ist getum við ekki áttað okkur á því
hvort Krossinn sé fær um að taka á
þessu. Það á eftir að koma í ljós.“
Sagan dreifðist hratt
Ásta segir frá því hvernig þetta fór allt
af stað. „Kona hafði samband við mig
af því að ég er sjálf þolandi kynferð-
isofbeldis í æsku og hef gengið þessa
leið auk þess sem ég stóð við hlið Sig-
rúnar Pálínu í biskupsmálinu þar sem
við erum mjög góðar vinkonur.“
Sesselja grípur orðið og segir að
á sama tíma hafi önnur kona hringt
í hana. „Þetta var svolítið skrýtið. Ég
fékk leyfi hjá henni til að minnast á
hana við Ástu og Sigrúnu Pálínu, því
Sigrún Pálína var stödd á landinu.
Daginn eftir hittumst við og rædd-
um málin. Í framhaldi af því ákváð-
um við að hittast með þessum kon-
um. Við trúðum þessum konum og
vitnisburðir þeirra voru þess eðlis að
það var ekkert hægt að rengja þær.“
Ásta tekur það fram að það hafi að-
eins verið gert til þess að styrkja þær
og leyfa þeim að tala og tjá sig því þær
hafa ekki rætt þessi mál áður. „En við
erum svo lítill hópur þessi kristni geiri
hér á Íslandi og þekkjumst öll þannig
að um leið og fjórir vita þá breiðist
þetta hratt út. Þá fara fleiri að hafa
samband við okkur. Þegar konurn-
ar voru orðnar fjórar lögðum við það
til að skrifa stjórn Krossins formlegt
bréf og ætluðum að láta vitnisburði
þeirra fylgja með. Síðan ætluðum við
að gefa stjórninni 48 tíma til að breg-
aðast við.“
Áfall að heyra þetta
„En það sem gerðist var að það fór að
spyrjast út að hópur kvenna væri að
bera Gunnar þungum sökum,” seg-
ir Ásta, „og eftir einhverjum leiðum
barst það til barnanna hans Gunn-
ars. Einhver sem þykir vænt um þau
vildi vara þau við. Það þekkjast allir í
þessum hópi og öllum þykir vænt um
alla á einhvern hátt. Þetta fjallar ekk-
ert um neitt stríð eða safnaðarpól-
itík eða eitthvað þess háttar. Langt í
frá. Ég er í Veginum en ég er búin að
elska þessa kirkju í 18 ár. Ég hef farið
á samkomur og alltaf borið virðingu
fyrir Gunnari. Ég hef staðið upp og
varið hann í kaffistofuspjalli þegar
mér hefur þótt vegið að honum. Hik-
laust vegna þess að ég bar virðingu
fyrir honum. Það var því mjög mik-
ið áfall að heyra þessar sögur og mín
fyrsta hugsun var: „Góði Guð, ég vildi
að þetta væri ekki satt.“ Sú tilfinning
varði í nokkra daga. En ég rengdi
þessar konur aldrei. Ég sá einkenn-
in og heyrði örvæntinguna. Sem þol-
andi sjálf þá sé ég það hvort fórnar-
lömb eru að segja satt eða ekki.“
Sesselja Engilráð var í Krossin-
um í mörg ár en gekk úr kirkjunni.
„Ákveðnir hlutir komu upp á. Ég
var ekkert mjög hissa. Þetta kom
mér ekkert á óvart en mér var samt
brugðið yfir því hvað það hafði stað-
ið yfir í langan tíma. Hann hefur allt-
af verið mjög skemmtilegur maður,“
segir hún.
Óttaslegnar konur
Ásta fær orðið: „En um leið og þau
heyra af þessu þá fer allt úr böndun-
um. Hann kallar til fundar í Krossin-
um þar sem hann talar um flökku-
sögur um eitthvað sem hann átti að
hafa gert. Hann vildi láta söfnuðinn
vita að þetta væri bara uppspuni og
nefndi einhver nöfn í því samhengi.
Hann var sjálfur með nöfn þriggja
kvenna og hringdi í þær. Ekki bara
hann heldur öll fjölskyldan hans.“
Sesselja segir að það sé mjög leið-
inlegt að málið hafi farið í þann far-
veg: „Konurnar voru hræddar. Þær
voru hræddar við að fara út í bíl. Ein
þeirra hugsaði: „Guð minn góður,
ég verð að fara að heiman.“ Maður-
inn hennar svaf með hafnaboltakylfu
undir rúminu.“
Misheppnaður sáttafundur
Ásta segir að þetta hafi verið tilraun
til þöggunar en steininn hafi tekið úr
þegar Gunnar kom fram í fjölmiðlum
til að ræða þessar flökkusögur eins
og hann kallaði það. „Einn stjórnar-
maðurinn fór síðan á fund til hans og
lagði öll spilin á borðið. Hann var þá
búinn að hitta eina konu persónulega
sem lýsti þessari reynslu af Gunn-
ari en hún stóð utan við okkar hóp
og við vitum ekki enn hver hún er.
Hann sagði við Gunnar að hann væri
með áreiðanlegar heimildir fyrir því
að þetta væri satt og bað Gunnar um
að sýna auðmýkt, gangast við þess-
um brotum og biðjast fyrirgefningar.
Gunnar neitaði því, sagðist ekki hafa
brotið á neinum konum og þyrfti ekki
að biðja neinar konur afsökunar.“
Þöggun er ofbeldi
Ásta heldur áfram að tala: „Það sem
Gunnar hefði getað gert var að sýna
auðmýkt, viðurkenna brotin, stíga
sjálfur fram í fjölmiðlum og játa það
að hann hefði gerst brotlegur, sagt
af sér sem forstöðumaður. Hann
hefði getað mildað allt þetta mál og
sennilega komið í veg fyrir ansi margt.
En við ákváðum að við urðum að
senda bréfið á alla stjórnarmeðlimi
þegar það var farið að beita þessu of-
beldi, því þöggun er bara ein tegund
ofbeldis.
Ástæðan fyrir því að við hættum
við þennan tveggja sólarhringa frest
var að öll stjórnin vissi þetta orðið.
Þau voru sjálf búin að tala um þetta í
fjölmiðlum. Þess vegna ákváðum við
að gefa þeim engan frest heldur senda
þetta beint á fjölmiðla.“
Hissa á viðbrögðunum
Ásta segir jafnframt að þær hafi síð-
an heyrt frá konu sem Gunnar á að
hafa hringt sjálfur í. „Þegar málið var
komið í þetta ferli hringdi kona í okk-
ur, segir að Gunnar hafi hringt í sig
og spurt hvort hún væri á listanum
hennar Sigríðar. Sú sem fékk þetta
símtal spurði þá hvort hún hefði líka
lent í áreitni af hálfu Gunnars og hún
svaraði því játandi. En síðan höfum
við ekki heyrt í henni. Þetta segir okk-
ur það samt að hann veit alveg hvað
hann gerði.“
Sesselja segist hafa orðið mjög
undrandi á viðbrögðum Gunnars.
„Ég var alltaf mjög hissa á því hvern-
ig þau brugðust við þessum sögum.
Því kjaftasögur eru bara kjaftasög-
ur og þegar maður heyrir kjaftagang
um sig þá lætur maður það sem vind
um eyru þjóta. En bara það að þau
hafi ekki getað það heldur farið strax
í það að reyna að þagga niður í þess-
um konum fannst mér segja sína
sögu. Ég var mjög hissa á þessum
yfirdrifnu viðbrögðum. Yfirlýsingar
þeirra og eins Ingibjargar fyrrverandi
eiginkonu hans urðu líka til þess að
konum ofbauð og fleiri ákváðu að
stíga fram undir nafni. En þetta er
mikill harmur og sorglegt.“
Ásta segir að Ólöf Dóra, sem steig
fram undir nafni á miðvikudaginn,
hafi komið eins og þruma úr heið-
skíru lofti. „Við vissum ekki um hana.
Hún kom bara til okkar þegar málið
var farið í gang. Hafði samband eft-
ir Kastljósþáttinn og vildi hitta okkur
á kaffihúsi þar sem hún sagði okkur
sína sögu. En það er mjög mikilvægt
að það komi fram að við höfum ekki
beðið neina konu um að gera það.
Allar konurnar sem hafa ákveðið
að stíga fram hafa gert það að eigin
frumkvæði.“
Vilja ekki skítkast
Þær hafa ákveðið að svara ekki róg-
burði um sig eða þær konur sem
eru í þeirra hópi. „Eins og þegar ver-
ið var að tala um gjálífi á konu sem
var hrein mey þegar hún gifti sig.
Slíkt er ekki svaravert. En þeim finnst
rosalega sárt að sitja undir þessu.
Þær vilja ekki fara í neinn drullus-
lag og þær vilja ekki koma fram í
fjölmiðlum. Þær vilja hlífa börnum
hans, barnabörnum og öðrum að-
standendum eins og hægt er. Það er
ástæðan fyrir því að við Sesselja sitj-
um hérna í dag fyrir þeirra hönd. Við
vonumst til að þetta stoppi núna, eft-
ir þetta.
Gunnar neyddi þær til að koma
fram með sannleikann. Ég hugsa
að það hafi jafnvel getað liðið heilt
ár áður en þær hafi verið tilbúnar til
að stíga fram. Ástæðan fyrir því að
ég fullyrði svona um þetta er að þær
eru að byrja á öfugum enda. Yfirleitt
eru fórnarlömb búin að vinna lengi
í sjálfum sér áður en þau eru tilbú-
in til að mæta gerandanum eða segja
frá því sem gerðist. Hvað þá opin-
berlega. Sumar konur eru búnar að
vinna í sjálfum sér í fjölda ára áður
en þær geta sagt sannleikann og skil-
að skömminni til baka. Í rauninni er
það hann sem neyðir þær til að fara
þessa leið. Allar þessar konur eru að
hefja sína sjálfsvinnu núna.“
Ásta Knútsdóttir og Sesselja Engilráð Barðdal eru talskonur þeirra kvenna sem saka Gunnar Þorsteins-
son um kynferðisbrot. Þær segja frá aðdraganda málsins, viðbrögðum Gunnars og fjölskyldu hans, óttanum
sem konurnar upplifðu áður en þær stigu fram og von um að nú sé komið nóg til þess að Gunnar játi þessi
meintu brot sín.
„GUNNAR NEYDDI ÞÆR
TIL AÐ KOMA FRAM“
INGIBJÖRG DÖGG KJARTANSDÓTTIR
blaðamaður skrifar: ingibjorg@dv.is
Trúðu þessum konum Sesselja
EngilráðBarðdalogÁstaKnútsdóttir
segjastekkihafaveriðínokkrum
vafaumaðkonurnarsemsökuðu
Gunnarumkynferðisbrotværuað
segjasatt.Þærþekktueinkenninog
heyrðuörvæntinguna.
MYND RÓBERT REYNISSON
Konurnar voru hræddar. Þær
voru hræddar við að fara
út í bíl.