Dagblaðið Vísir - DV - 04.02.2011, Blaðsíða 21

D
V hefur gert margt ágætt í
seinni tíð og er blaðið mikil-
vægur hluti af fréttakerfi
landsins – ekki síst þeg-
ar kemur að upplýsingum/upp-
ljóstrunum um fjármálamisferli.
Þess vegna vil ég taka blaðið alvar-
lega þótt ég sé ekki alltaf sammála
því frekar en að ég geri kröfu um að
blaðið sé sammála mér. Við eigum að
geta skipst á rökum af sanngirni.
Leiðarahöfundur DV fór mikinn
sl. miðvikudag um viðbrögð mín við
ákvörðun Hæstaréttar vegna stjórn-
lagaþingskosninganna. Var þar tal-
að um „sekt Ögmundar“, „pólitíska
ábyrgð á lögbrotum“ og að ég sem
ráðherra hafi „engan rétt á því að
kvarta“ yfir ákvörðun Hæstaréttar.
Með skrifum sínum tekur leið-
arahöfundur óbeint undir kór þeirra
sem krafist hafa afsagnar minn-
ar úr embætti innanríkisráðherra. Í
þeim kór syngja nokkrir af fyrrver-
andi ráðherrum Sjálfstæðisflokks-
ins, þeir Þorsteinn Pálsson, Halldór
Blöndal og Björn Bjarnason, en svo
hefur verið að skilja á skrifum þeirra
að allir hafi þeir verið sérlega vandir
að pólit ískri virðingu sinni í gegnum
tíðina. Björn Bjarnason gengur svo
langt að segja að sjálfur hefði hann
„tekið pokann sinn“ ef annað eins
hefði gerst á hans vakt.
„Verst að það var ekki
Ögmundur“
Leiðarahöfund DV klígjar að sönnu
við þessari yfirlýsingu Björns Bjarna-
sonar í ljósi sögunnar. En leiðarahöf-
undur segir engu að síður og rétti-
lega að hræsni annarra hreinsi mig
ekki af ábyrgð:
„Ögmundur hafði val. Hann gat
stigið fram fyrir skjöldu og axlað póli-
tíska ábyrgð á lögbrotum ráðuneytis
síns, jafnvel þótt honum þætti Hæsti-
réttur ganga of langt, eða stokkið
ofan í skotgröfina. Hann gerði það
síðarnefnda. Auðvitað kemst hann
upp með þetta. Það heyrir til algerra
undantekninga þegar ráðherrar axla
ábyrgð á mistökum sem verða innan
þeirra ábyrgðarsviðs [...] Ísland væri
betra land ef endurreisnin hefði ver-
ið leidd af stjórnmálamönnum sem
þorðu að stíga fram í einskismanns-
landið og axla ábyrgðina, þó það
væri ekki nema til að veita gott for-
dæmi, breyta íslensku stjórnmála-
siðferði og veita ábyrgðinni axlir til
að hvíla á. Því fleiri sem stíga fram
í einskismannslandið, þess færri
verða eftir í skotgröfunum. En ein-
hver verður að byrja. Verst að það var
ekki Ögmundur.“
Gleymist allt?
Það er nefnilega það. En það skyldi
þó aldrei hafa verið Ögmundur sem
byrjaði?
Nú vill svo til að þessa dagana er
verið að samþykkja nýja útgáfu af Ice-
save samningnum, útgáfu sem spar-
ar ríkissjóði gríðarlegar fjárhæðir frá
því sem áður lá á vinnsluborðinu og
varð þess valdandi að ég tók ákvörð-
un um að segja af mér ráðherraemb-
ætti, því farið hafði verið fram á að
ríkisstjórnin öll talaði einu máli. Það
var ég ekki reiðubúinn að gera. Gekk
ég því úr ríkisstjórn og beitti mér
gegn samningnum ásamt fleira fólki
úr mínum flokki og stjórnarandstöðu
– góðu heilli einsog nú hefur komið
í ljós.
Allt þetta kom fram á sínum
tíma og olli heiftugum viðbrögðum
margra stuðningsmanna hins gamla
Icesave-samnings, þar á meðal á
þessu blaði. Það kemur því úr hörð-
ustu átt þegar DV sendir mér tóninn
á þann hátt sem Jón Trausti Reynis-
son ritstjóri gerir, rétt einsog þessi
saga sé honum að öllu ókunn. Get-
ur það verið að við lifum í sögulegu
tómarúmi þar sem allt sem gert er
þurrkast umsvifalaust út? Það setur
að mér hroll því við slíkar aðstæð-
ur er hægt að segja hvað sem er og
gera hvað sem er í trausti þess að allt
gleymist.
Afsögn hefði verið óábyrg
Það breytir ekki hinu að dómur
Hæstaréttar og viðbrögð mín eru
sjálfstætt mál sem ber að skoða sem
slíkt. Ég hef sagt og segi enn að ég tel
að Hæstarétti hafi orðið á í ákvörð-
un sinni og er ég þar á sama máli og
fjöldi lögspekinga. Sýnist mér þeim
fara fjölgandi sem eru þeirrar skoð-
unar. Það breytir því ekki að úrskurð-
inum hlítum við til hins ítrasta á sama
hátt og við förum að þeim landslög-
um sem við erum ósátt við. Þar er ég
sammála leiðarahöfundi DV að við
hlítum okkar Hæstarétti, enda hef ég
aldrei sagt annað. Þannig og aðeins
þannig varðveitum við réttarríki á Ís-
landi. Það breytir því ekki að lög – og
einnig dóma og úrskurði – má ræða
og á að ræða. Ekki síst eiga þeir sem
krafðir eru um afsögn úr embætti
vegna slíkra úrskurða rétt á því að
segja sína skoðun.
Ég axla pólitíska ábyrgð mína
með því að leiðrétta þær brotalam-
ir sem Hæstiréttur finnur að og fara
þannig að úrskurði hans, auk þess
sem ég geri mitt til að niðurstöðu
hans sé fylgt eftir. Afsögn myndi ég
hins vegar aðeins íhuga ef ég teldi
ótvíræða sök hvíla hjá mér. Til slíkr-
ar sektar finn ég ekki og hef ég með
rökum gert grein fyrir þeirri afstöðu
minni og tel hana fyllilega málefna-
lega. Reyndar geng ég svo langt að
segja að afsögn hefði sett þetta mál í
fullkomlega rangt samhengi og verið
óábyrg.
Rétta tilefnið fundið?
Þótt sérhvert mál sé einstakt þá hljót-
um við að skoða þau í víðara sam-
hengi þegar viðbrögð við afsagnar-
kröfu eru rædd. Þá hljóta menn að
horfa til tilvika þar sem samsvarandi
kröfur eru reistar – eða hafa ekki ver-
ið reistar (sem er umhugsunarefni út
af fyrir sig). Hér er þá komið að rit-
stjóra DV. Er til of mikils mælst að
hann geri skilmerkilega grein fyr-
ir þeim brotum sem honum finnst
ég ábyrgur fyrir og gera mig að sek-
um manni? Hvernig átti ég að axla
ábyrgð með öðrum hætti en ég hef
þegar gert? Eða getur verið að kröfu-
gerðarsöngur hinna vammlausu um
afsögn mína úr embætti innanríkis-
ráðherra hafi náð eyrum leiðarahöf-
undar þannig að hann syngur hugs-
unarlaust með?
Ekki hef ég oft séð kröfur reist-
ar á hendur ráðherrum um afsögn
í seinni tíð, hvorki í þessu blaði né
annars staðar. Spurning hvort menn
hafi nú fundið rétta tilefnið? Þeirri
spurningu svari hver fyrir sig.
Umræða | 21Helgarblað 4.–6. febrúar 2011
Erfitt að
velja þann
bragðbesta
Helgi Hallgrímsson hreppti
Íslensku bókmenntaverðlaunin sem
afhent voru á Bessastöðum á
miðvikudag fyrir Sveppabókina. Helgi
átti ekki von á því að bókin fengi svona
góðar móttökur. Hann fylgdist ekki
með íslenska landsliðinu í handbolta á
HM og er með mörg járn í eldinum.
Hver er maðurinn?
„Helgi Hallgrímsson.“
Hvað drífur þig áfram?
„Það hefur oftast verið áhuginn fyrir
einhverju í náttúrunnar ríki.“
Hvar ertu uppalinn?
„Ég er fæddur árið 1935 og uppalinn í
Fljótsdal á Fljótsdalshéraði.“
Hver eru þín helstu áhugamál?
„Þau hafa alveg frá æsku tengst eitthvað
náttúrufræðinni. Svona ýmsum sviðum
hennar.“
Fylgdist þú með íslenska landsliðinu á
HM í handbolta?
„Nei.“
Hvenær kviknaði þessi mikli áhugi á
sveppum?
„Það var árið 1960. Ég var þá við nám úti
í Þýskalandi og bauðst námsstyrkur í
sveppafræðinni sem ég greip.“
Hvað eru til margar tegundir sveppa í
íslenskri náttúru?
„Það eru skráðar svona í kringum 2.000
tegundir, en þær gætu verið miklu fleiri.“
Hver er þeirra hættulegust?
„Það er nú erfitt að nefna ákveðna tegund.
Þær eru nokkrar sem geta verið hættulegar
en engin þeirra lífshættuleg eins og víða
erlendis.“
En bragðbest?
„Það er nú enn verra að segja til um. Það er
svo persónulegt.“
Áttir þú von á því að bók um sveppi ætti
eftir að slá svona í gegn?
„Nei, það held ég ekki.“
Hvaða þýðingu hafa þessi verðlaun fyrir
þig?
„Enga sérstaka þýðingu fyrir mig heldur
frekar fyrir sveppafræðina og bókina.“
Hvað er næst á dagskrá hjá þér?
„Ég er ekki búinn að ákveða það. En ég hef
alltaf haft mörg járn í eldinum og það mun
ekki breytast.“
„Nei. Ég hef borðað hann en finnst hann
bara ekki góður.“
Sólveig Gunnarsdóttir,
75 ára eftirlaunaþegi
„Já, ég borða allan þorramat en mér finnst
slátur best.“
Lísbet Harðardóttir Ólafardóttir,
25 ára málaranemi
„Já, og hef alltaf gert. Mér finnst allur
þorramatur jafn góður.“
Bragi Ólafsson,
67 ára öryggisvörður
„Já, ég smakka hann og finnst hann góður.“
Edda Sigríður Þorsteinsdóttir,
20 ára nemi við HÍ
„Nei, en ég er búin að reyna í mörg ár að
borða það súra. Mér finnst þó hákarlinn
góður.“
Kristín Gylfadóttir,
57 ára leikskólakennari
Maður dagsins
Borðar þú þorramat?
Vetrarstillur Það var ægifagurt um að lítast í Kjósinni eftir að vetur konungur hafði látið á sér kræla.
Mynd RÓBERt REyniSSon
Myndin
Hver svari fyrir sig
Dómstóll götunnar
Kjallari
Ögmundur
Jónasson„Ég hef sagt og segi
enn að ég tel að
Hæstarétti hafi orðið á í
ákvörðun sinni og er ég
þar á sama máli og fjöldi
lögspekinga.