Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.2011, Blaðsíða 10

10 | Fréttir 25.–27. febrúar 2011 Helgarblað
„Ég var alltaf hrædd. Hrædd um að
mér yrði vísað frá af því að ég liti ekki
nógu vel út eða af því að ég væri of
barnaleg. Ég vildi verða ein af þeim
en ekki einhver smápíka eða skinka í
þeirra huga. Ég vildi fá að selja fíkni-
efni fyrir þau og var viss um að það
myndi færa mér vinsældir, völd og
peninga. Ég vildi öðlast nafn, ekki vera
bara einhver, hver önnur stelpa.“ Þetta
segir 21 árs stúlka sem DV ræddi við
í tengslum við umfjöllun um týnd-
ar stelpur. Við köllum hana Heiðu. Á
tveggja ára tímabili eyddi þessi stúlka
50 dögum í neyðarvistun á Stuðlum.
Hún var átján ára þegar hún var send
í langtímameðferð þar sem hún áttaði
sig á því að hún gæti aldrei lifað góðu
lífi á meðan hún væri í fíkniefnaneyslu
og tók þá ákvörðun að hætta.
Síðan hefur hún staðið sig og tek-
ur nú á móti blaðamanni í huggulegri
íbúð sem hún leigir. Þar loga kerta-
ljós og skálar fullar af nammi standa
á borðum. Besta vinkona hennar er
með henni, köllum hana Birtu. Hún
er nítján ára. Þær kynntust í langtíma-
meðferð fyrir þremur árum en eru
jafn ólíkar og hugsast getur. Hafa alltaf
verið það. Önnur er opin og ákveðin,
hin er feimin og lítil í sér. Önnur seldi
kókaín en hin drakk aðallega áfengi.
Önnur stjórnaði heimilinu með því
að láta vorkenna sér, hin með ofbeldi.
Önnur taldi sig eiga heiminn en hin
gerði tilraun til að svipta sig lífi. Þær
eiga það þó sameiginlegt að báðar
voru þær strokubörn sem unnu sér
og sínum mikinn skaða. Þær segja
sögu sína hér. Hvorug treystir sér þó til
að koma fram undir nafni, af ótta við
dóm almennings, höfnun og útskúf-
un.
„Mamma vildi hafa mig heima“
Saga þeirra er talsvert ólík en báðar
hafa þær verið vistaðar í neyðarvistun
á Stuðlum. Áður en viðtalið var tekið
hringdi Heiða upp á Stuðla til að fá úr
því skorið hversu miklum tíma hún
varði þar. „Ég fékk áfall þegar ég fékk
að vita að ég hefði alls verið þarna í
50 daga. Þess má geta að ég var aldrei
lengi í senn, ég var alltaf örstutt inni en
alveg rosalega oft.“
Hún hringdi líka í móður sína áðan
til að spyrja hvernig henni hefði liðið
og hvað hún hefði viljað gera öðru-
vísi. „Það kom mér rosalega á óvart
að henni leið alltaf rosalega illa þeg-
ar hún horfði á eftir mér fara inn á
neyðarvistun. Hún vildi helst hafa mig
heima þar til þetta liði hjá, líkt og ég
væri með kvef sem ég myndi fljótlega
jafna mig á.
Einu sinni bauðst mér forgangs-
pláss á Stuðlum og ég átti að kom-
ast inn eftir þrjá mánuði nema hvað
mamma neitaði að skrifa undir. Hún
gat ekki hugsað sér að litla barnið
hennar færi þangað. Hún hélt alltaf
að þetta myndi bara reddast. Á meðan
var ég að koma heim í alls kyns ástandi
og oft útúrdópuð en alltaf snerist hún
í kringum mig. Bauðst til að panta pít-
su, fara út í bakarí, kaupa handa mér
föt eða eitthvað. Mamma og pabbi
héldu að þau væru ekki að standa sig
nógu vel, að þau veittu mér ekki næga
athygli eða gæfu mér ekki nóg. En
það var alls ekki þannig. Það var ekki
ástæðan fyrir því að ég fór þessa leið.“
Spilaði á foreldrana
Hún segir að foreldrar hennar hafi ver-
ið „einum of meðvirkir“ og hún hafi
notfært sér það. „Þeim fannst bara eins
og barnið þeirra væri að fara í fangelsi
þegar ég var send á neyðarvistun. Í
hvert sinn voru þau alltaf mætt nokkr-
um klukkutímum seinna með fullan
poka af nammi, sígarettur og hvað sem
ég bað um. En þetta er alls ekki eins og
að vera í fangelsi þó að þetta sé lokuð
deild og líti kannski svolítið gróf út.
Þarna eru fimm herbergi og hver
hefur sitt herbergi. Hægt er að læsa
fólk inni ef það tekur köst en annars
eru dyrnar opnar. Hurðirnar líkjast
fangaklefahurðum, rúmin eru boltuð
niður og það er skothelt gler í glugg-
unum en það hefur sýnt sig að þetta
borgar sig. Þetta er neyðarúrræði en ef
þér líður illa getur þú fengið að tala við
starfsmann. Oftast var maður bara að
horfa á sjónvarpið.
En ég fékk foreldra mína til að vor-
kenna mér. Sagði að ég ætti svo erfitt
og grét í símann. Mamma mátti ekki
heyra það, þá var hún mætt að sækja
mig. Ég lofaði að standa mig en var
komin aftur inn á neyðarvistun viku
seinna.“
Skökk í skólanum
Árið 2005 fór Heiða fyrst inn á neyð-
arvistun og hún var komin í lang-
tímameðferð árið 2007. „Barnavernd
komst í málið þegar ég hætti að mæta
í skólann. Ég mætti bara þegar mér
hentaði og staldraði stutt við í einu. Ef
ég náði að halda út heilan dag var það
saga til næsta bæjar. Yfirleitt mætti ég
bara í einn, tvo tíma. Stundum fór ég út
að reykja og fékk mér smá gras með og
þá gat ég alveg hlegið og verið í tímum.
Annars fannst mér þetta allt óþarfi, ég
sá ekki fyrir mér að ég ætti einhvern
tímann eftir að þurfa á þessari þekk-
ingu að halda. Ég ætlaði mér bara að
selja fíkniefni, það var mín framtíð-
arsýn. Ég sá fyrir mér að ég gæti haft
fínt upp úr því og komið mér vel fyrir.
Kennararnir sáu að það var ekki í lagi.
Þá komst barnavernd í málið og fylgdi
mér í gegnum allt þetta ferli.“
Fékk fíkniefni gefins
Dömuleg situr hún bein í baki með
uppsett hár og krosslagðar fætur á
meðan hún segir sögu sína. Þetta
hófst með fikti. „Fyrst fékk ég fíkniefn-
in gefins hjá eldra fólki sem vissi að
ég myndi seinna koma að kaupa þau.
Þannig varð ég háð. Eldra fólk kemur
ekki í unglingapartí að ástæðulausu.
Það gerir það því að það þarf að gera
eitthvað þar.
Svo lengdi ég útivistartímann sjálf
með því að koma seinna heim en ég
mátti bara til að sjá hvað myndi ger-
ast. Foreldrar mínir kröfðust skýringa
og ég lofaði að gera þetta ekki aftur en
af því að þau urðu aldrei brjáluð gerði
ég það nú samt. Mamma og pabbi eru
of góð.“
„Vorkunn var minn skjöldur“
„Síðan prófaði ég að strjúka einn dag
til að sjá hvernig þau myndu bregðast
við. Það er bara þannig að þegar þú
mátt ekki gera eitthvað, þá viltu gera
það. Ég umgekkst fólk sem var miklu
eldra en ég og mátti vera lengur úti en
ég og mér fannst ósanngjarnt að ég
mætti það ekki líka. Þannig að ég fór
að segja: nei, þetta er mitt líf og ég ætla
að ráða þessu sjálf.
Ég umgekkst krakka sem sögðu
stundum að þau mættu vera úti alla
nóttina en síðan sá ég kannski að það
var lýst eftir þeim í blöðunum. En ég
át þetta upp eftir þeim og notaði hvert
tækifæri til þess að sannfæra foreldra
mína um að þeir væru ósanngjarnir,
bjó jafnvel til sögur. Vorkunn var minn
skjöldur og mín leið til þess að fá það
sem ég vildi og ég notaði það óspart.
Ég skammast mín fyrir það í dag.“
Í lögreglufylgd í neyðarvistun
Fyrst var hún send á neyðarvistun út af
því að hún strauk. Næst var hún send
þangað eftir þvagprufu hjá barna-
verndarnefnd. „Ég þóttist ekki geta
pissað því ég vissi að það kæmi fullt
fram í þessari prufu. Þá var mér sagt
að annars færi ég beint inn á neyðar-
„Ég gerði
mömmu
geðveika“
n Týndar stelpur segja allt n Önnur var 50 daga á neyðarvistun n Hélt hún fengi völd og vinsældir með
því að selja fíkniefni n Notfærði sér sektarkennd foreldranna n Hin brotnaði alveg saman eftir nauðgun
n Svaf hjá mönnum gegn vilja sínum n Beitti foreldra sína og systur ofbeldi n Reyndi að svipta sig lífi
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
blaðamaður skrifar ingibjorg@dv.is
„Þeir koma fram við
þig eins og prins-
essu þar til þeir eru búnir
að vinna þig á sitt band.
SV
ið
Se
T
T
M
y
N
d
S
ig
TR
y
g
g
u
R
a
R
i