Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.2011, Qupperneq 48

48 | Minning Umsjón: Kjartan Gunnar Kjartansson kjartan@dv.is 25.–27. febrúar 2011 Helgarblað
Elfar Berg Sigurðsson
Hljómlistarmaður og fyrrv. kaupmaður f. 21.3. 1939, d. 18.2. 2011
Karvel Pálmason
Fyrrv. alþingismaður f. 13.7. 1936, d. 23.2. 2011
Sveinn Björnsson
Fyrsti forseti íslenska lýðveldisins – f. 27.2. 1881, d. 25.1. 1952
Elfar fæddist á Patreksfirði og ólst þar upp til átta ára aldurs er hann flutti til Reykjavíkur með
foreldrum sínum. Hann lærði prent-
verk hjá Félagsprentsmiðjunni og
lauk sveinsprófi í prentiðn 1960.
Elfar var sölustjóri hjá Bifreið-
um og landbúnaðarvélum 1965–72,
starfaði hjá Landsvirkjun 1972–74 og
var kaupmaður í Hafnarfirði 1974–
2000 en hóf þá störf hjá Olís og starf-
aði þar fram að andláti sínu.
Elfar var einn af stofnendum
hljómsveitarinnar Plútó & Stef-
án, (síðar lengst af Lúdó sextett og
Stefán) og lengi hljómsveitarstjóri
hljómsveitarinnar en hann lék með
Lúdó frá 1959 og til dánardags, eða í
rúma hálfa öld.
Elfar sat í stjórn sjálfstæðisfélags-
ins Fram í Hafnarfirði, sat í stjórn Fé-
lags íslenskra hljómlistarmanna, var
formaður Kaupmannafélags Hafnar-
fjarðar og var forseti Kiwanisklúbbs-
ins Eldborgar í Hafnarfirði. Auk þess
var hann virkur í starfi Á-listans á
Álftanesi.
Fjölskylda
Elfar kvæntist 5.9. 1965 Guðfinnu
Sigurbjörnsdóttur, f. 14.2. 1945,
kaupmanni. Foreldrar hennar: Sig-
urbjörn Meyvantsson, sölumaður
í Reykjavík, og Unnur Guðnadóttir,
húsfreyja frá Stokkseyri, en þau eru
bæði látin.
Börn Elfars og Guðfinnu eru Unn-
ur Berg, f. 30.3. 1966, starfsmaður
hjá Byr sparisjóði, en sambýlismað-
ur hennar er Guðgeir Magnússon, f.
21.9. 1964, verslunarmaður og eiga
þau tvær dætur, Rakel Berg, f. 3.4.
1992, d. 5.4. 1992, og Guðfinnu Mar-
gréti Berg, f. 11.2. 1998, d. 12.2. 1998;
Bjarni Marteinn Berg, f. 20.7. 1969,
flugstjóri, kvæntur Berglindi G. Li-
bungan, f. 25.3. 1974, lækni og eiga
þau tvær dætur, Ylfu Berg, f. 8.3.
1998, og Birnu Berg, f. 26.3. 2003.
Alsystkini Elfars: Sigurrós Berg,
f. 1.4. 1943, húsmóðir á Akranesi;
Kristín Martino, f. 10.4. 1944, búsett
í Orlando í Bandaríkjunum; Sturla
Berg, f. 16.5. 1946, d. 2.12. 2003, var
lengst af sjómaður og sendibílstjóri
í Reykjavík; Lilja Berg, f. 12.11. 1952,
búsett á Sauðárkróki.
Hálfsystir Elfars, sammæðra:
Hera Garðarsdóttir, f. 15.1. 1958, bú-
sett í Reykjavík.
Hálfsystkini Elfars, samfeðra:
Hafdís Berg Sigurðardóttir, f. 17.6.
1960; Jóhann Berg Sigurðsson, f.
12.11. 1962; Sigurbjörn Berg, f. 22.4.
1967.
Foreldrar Elfars: Sigurður Jó-
hannsson, f. 22.10. 1909, d. 1971,
bílstjóri á Patreksfirði, og Bergljót
Sturludóttir, f. 2.10. 1919, d. 1992,
húsmóðir.
Ætt
Foreldrar Sigurðar voru Jóhann
Bjarnason, trésmiður á Patreksfirði
og síðar í Reykjavík, og k.h., Rósa
Guðmundsdóttir húsmóðir.
Foreldrar Bergljótar voru Sturla
Hólm Kristófersson, b. á Tungumúla
á Barðaströnd og í Otradal í Arnar-
firði og síðar verkamaður í Reykjavík,
og k.h., Ólafía Kristín Sigurðardótt-
ir. Sturla var bróðir Eiríks skipherra
og Hákonar, alþm. í Haga. Sturla er
sonur Kristófers, b. á Brekkuvelli
Sturlusonar, b. og smiðs í Vatnsdal
Einarssonar, b. í Vatnsdal Einars-
sonar, b. og hreppstjóra í Kollsvík,
ættföður Kollsvíkurættar Jónssonar,
bróður Arnfinns, langafa Guðrún-
ar, móður Kristins Guðmundsson-
ar ráðherra. Systir Einars var Helga,
langamma Björns Jónssonar ráð-
herra, föður Sveins forseta. Helga var
einnig langamma Ara Arnalds alþm.,
afa Ragnars Arnalds, fyrrv. ráðherra
og formanns Heimssýnar. Móð-
ir Sturlu var Margrét Hákonardóttir,
b. á Hreggstöðum Snæbjörnssonar,
b. í Dufansdal Pálssonar, b. í Álfadal
Hákonarsonar, bróður Magnúsar,
langafa Jóns forseta. Páll var bróðir
Gunnhildar, ömmu Friðriks Eggerts,
afa Sigurðar Eggerts ráðherra. Frið-
rik var langafi Sturlu Friðrikssonar
erfðafræðings.
Útför Elfars fer fram frá Víðistaða-
kirkju, mánudaginn 28.2. kl. 13.00.
Karvel fæddist í Bolungarvík og ólst þar upp. Hann stundaði nám við Unglingaskólann í Bol-
ungarvík.
Karvel var sjómaður í Bolungarvík
1950–58, verkamaður þar 1958–62,
lögregluþjónn í Bolungarvík 1962–71
og jafnframt kennari við Barna- og
unglingaskólann í Bolungarvík.
Karvel var landskjörinn þingmað-
ur Samtaka frjálslyndra og vinstri
manna 1971–74, þingmaður Vest-
fjarðakjördæmis fyrir Frjálslynda
1974–78, landskjörinn þingmaður
1979–83 og þingmaður Vestfjarða-
kjördæmis fyrir Alþýðuflokkinn
1983–91.
Karvel var formaður Verkalýðs-
og sjómannafélags Bolungarvíkur
um árabil frá 1958, sat í hreppsnefnd
Hólshrepps 1962–70, í Rannsókna-
ráði ríkisins 1971–78, í fiskveiðilaga-
nefnd 1971 og 1975, í stjórn Fiski-
málasjóðs 1972–89, í byggðanefnd
1973, í nefnd um tekjuöflunarkerfi
ríkisins 1974, var formaður þing-
flokks Samtaka frjálslyndra og vinstri
manna 1974–78, var varaforseti Al-
þýðusambands Vestfjarða frá 1975,
sat í miðstjórn ASÍ frá 1980, var vara-
formaður Verkamannasambands Ís-
lands frá1987, sat í stjórn Byggða-
stofnunar 1991–95, og í flugráði frá
1995.
Fjölskylda
Karvel kvæntist 24.8. 1957, eftirlif-
andi eiginkonu sinni, Mörthu Krist-
ínu Sveinbjörnsdóttur, f. 27.8. 1935,
húsmóður. Hún er dóttir Sveinbjörns
Rögnvaldssonar og k.h., Kristínar
Hálfdánardóttur sem bæði eru látin.
Börn Karvels og Mörthu eru Pálmi
Á. Karvelsson, f. 31.8. 1952, starfs-
maður Orkubús Vestfjarða, búsett-
ur í Bolungarvík, kvæntur Steinunni
Guðmundsdóttur aðstoðarskóla-
stjóra og eru börn þeirra Sigrún,
Martha Kristín og Karvel; Kristín H.
Karvelsdóttir, f. 21.11. 1953, starfs-
maður við elliheimilið í Bolungar-
vík, búsett í Bolungarvík, gift Sig-
urði Bjarna Hjartarsyni sjómanni og
eru börn þeirra Sólveig og Benedikt;
Steindór Karvelsson, f. 11.1. 1958,
tryggingaráðgjafi, búsettur í Kópa-
vogi, kvæntur Svölu Guðmunds-
dóttur bankastarfsmanni og eru
börn þeirra Birta Dögg, Fannar Kar-
vel og Ævar; Jónína Karvelsdóttir, f.
2.6. 1960, húsmóðir í Danmörku, gift
Halldóri Geirssyni pípulagningar-
manni og eru börn þeirra Helgi Geir,
Hlynur Freyr og Kolmar.
Systkini Karvels: Guðrún, f. 31.7.
1925, ekkja eftir Guðmund Kristj-
ánsson, bæjarstjóra í Bolungarvík,
nú búsett á elliheimilinu þar; Gest-
ur Oddleifs Kolbeins Pálmason, f.
25.5. 1930, d. 8.9. 2006, var trésmið-
ur í Bolungarvík en eftirlifandi kona
hans er Sigurborg Sigurgeirsdóttir;
Kristní, f. 2.9. 1943, fyrrv. verslunar-
maður í Bolungarvík, gift Valdimar
Gíslasyni; Sigríður Lovísa Pálma-
dóttir, lést ung að árum.
Foreldrar Karvels voru Pálmi Árni
Karvelsson, f. 17.2. 1897, d. 22.2.
1958, sjómaður í Bolungarvík, og
Jónína Eggertína Jóelsdóttir, f. 18.11.
1904, d. 20.11. 1987, ráðskona.
Ætt
Pálmi var sonur Karvels, sjómanns á
Bæjum á Snæfjallaströnd Pálmason-
ar, Árnasonar.
Móðir Pálma var Rósinkransa
Jónsdóttir, b. á Bæjum Jónssonar, b. á
Blámýrum á Snæfjallaströnd Bjarna-
sonar. Móðir Rósinkrönsu var Elísa-
bet Björnsdóttir, hagyrðings í Eyr-
ardal Þorvarðarsonar, b. á Skarði
Jónssonar. Móðir Elísabetar var Guð-
ný Jónsdóttir, b. á Laugarbóli í Ögur-
hreppi Bárðarsonar yngri. Móðir
Guðnýjar var Guðrún Einarsdóttir.
Jónína Eggertína var dóttir Jóels
Einarssonar en foreldrar hans voru
Einar, formaður á Kleifum Jónsson
og Jónína, dóttir Jóns, skálds Jóna-
tanssonar. Móðir Jónínu Jónsdóttur
var Ingibjörg, systir Guðrúnar, móð-
ur Stefáns skálds frá Hvítadal.
Móðir Jónínu Eggertínu var Krist-
ín Árnadóttir, b. á Uppsölum. Móðir
Kristínar var Guðrún Einarsdóttir, b.
á Stað í Aðalvík. Móðir Guðrúnar var
Ágústína Jóhanna, dóttir Eyjólfs, pr.
í Garpsdal Gíslasonar, pr. á Breiða-
bólstað Ólafssonar, Skálholtsbiskups
Gíslasonar, lrm. í Ytri-Njarðvík. Móð-
ir Ágústínu var Guðrún, dóttir séra
Jóns á Bægisá og Margrétar, dóttur
Boga í Hrappsey Benediktssonar og
Þuríðar Bjarnadóttur.
Sveinn fæddist í Kaup-mannahöfn en ólst upp í Reykjavík í for-
eldrahúsum í Ísafold-
arhúsinu við Austur-
stræti sem nú hefur
verið flutt út í Að-
alstræti. Þar starf-
rækti faðir hans
Ísafoldarprent-
smiðju og var með
ritstjóraskrifstofu
sína. Þar var auk
þess Morgunblaðið
fyrst til húsa en Ólaf-
ur, bróðir Sveins, var
ásamt Vilhjálmi Fin-
sen stofnandi þess árið
1913.
Sveinn var sonur hjón-
anna Björns Jónssonar, ritstjóra
Ísafoldar, alþingismanns og annars
ráðherra Íslands, og k.h., Elísabetar
Guðnýjar Sveinsdóttur húsmóður.
Sveinn lauk stúdentsprófi alda-
mótaárið 1900 og hélt síðan til Kaup-
mannahafnar til að stunda laganám.
Því lauk hann vorið 1907 og varð
sama ár yfirréttarmálaflutnings-
maður og 1920 varð hann hæsta-
réttarlögmaður. Á árunum 1907–20
rak Sveinn málaflutningsskrifstofu
í Reykjavík. Hann var settur mála-
flutningsmaður við landsyfir-
réttinn 1919. Þá var hann
alþm. fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn eldri 1914–15
og síðan fyrir Heima-
stjórnarflokkinn
1919–20, og gegndi
starfi sendiherra
Íslands í Dan-
mörku 1920–24 og
1926–41.
Árið 1941 var
Sveinn kjörinn af
Alþingi ríkisstjóri
Íslands og þann 17.
júni 1944 var hann
kjörinn af Alþingi
fyrsti forseti Íslands að
Lögbergi á Þingvöllum.
Hann var tvisvar endurkjör-
inn án atkvæðagreiðslu.
Sveinn hafði m.a. umtalsverð
áhrif sem forseti á mótun varnar-
mála og nýrrar utanríkisstefnu hér
á landi með samskiptum sínum við
Bandaríkjaforseta. Hann er eini for-
setinn sem skipað hefur utanþings-
stjórn en það gerði hann sem ríkis-
stjóri, árið 1942.
Sveinn skráði endurminningar
sínar sem gefnar voru út 1957. Þá
skrifaði Gylfi Gröndal bókina Sveinn
Björnsson – ævisaga.
Andlát
Andlát
Merkir Íslendingar
Björn Kristjánsson
Kaupmaður, bankastjóri og ráðherra – f. 26.2. 1858, d. 13.8. 1939
Björn fæddist á Hreiður- borg í Flóa, sonur hjónanna Kristj-
áns Vernharðssonar,
bónda þar, og k.h.,
Þórunnar Halldórs-
dóttur. Hann nam
skósmíði og stund-
aði hana á árunum
1876–82, dvald-
ist síðan um skeið
í Kaupmanna-
höfn þar sem hann
stundaði meðal
annars nám í tón-
fræði. Hann var þó
ekki síst sjálfmennt-
aður, mikill lestrarhest-
ur með brennandi áhuga
á hinum margvíslegu mál-
efnum. Hann ritaði fjölda ritlinga
um bankamál, viðskipti, járnbraut-
armál og verslunarmál, var mikill
áhugamaður um efnafræði, stund-
aði sjálfsnám í þeim fræðum og
gerði m.a. efnarannsóknir á stein-
tegundum.
Í Reykjavík var Björn bókhaldari,
bæjargjaldkeri og kaupmaður, en
hann stofnsetti verslun sína, VBK,
árið 1888, verslaði um skeið á horni
Bankastrætis og Ingólfsstrætis, þar
sem seinna var Málarinn og enn síð-
ar Hús málarans. Lengst af var
þó ritfangaverslun hans á
Vesturgötu 4 þar sem nú
er Kirsuberjatréð.
Björn var alþing-
ismaður á árunum
1900–31, síðustu
árin fyrir Íhalds-
flokkinn og Sjálf-
stæðisflokkinn,
enda eindreginn
málssvari frjálsar
verslunar.
Skrif Björns um
Samvinnuhreyfing-
una urðu til þess að
Jónas frá Hriflu skrif-
aði fræga grein um
Björn í Tímann. Þau skrif
urðu Jónasi til skammar enda
gekk hann þar lengst í rakalausu,
persónulegu níðu um pólitískan
andstæðing. Jónas virðist hins veg-
ar hafa vitað upp á sig skömmina
og átti eftir að minnast Björns á lof-
samlegan hátt er Björn var allur.
Björn var bankastjóri Lands-
bankans á árunum 1909–18 og
fjármálaráðherra árið 1917. Þá sat
hann í nokkrum opinberum nefnd-
um, s.s. velferðarnefnd, orðunefnd,
matsnefnd Íslandsbanka og í Lands-
bankanefnd.
Merkir Íslendingar