Dagblaðið Vísir - DV - 06.07.2012, Blaðsíða 28

28 Viðtal 6.–8. júlí 2012 Helgarblað
H
in grískættaða sjónvarps­
kona, Alexandra Pascalidou
ræðir í ítarlegu viðtali við
DV um ástandið í Grikk­
landi. Mynd hennar, Hvað
er að Grikkjum?, var sýnd á RÚV fyrir
skömmu og vakti athygli. Hún segir
að það taki mörg ár fyrir Grikki að ná
sér á strik aftur, en að þeir vilji ekki
yfirgefa ESB eða evruna, því þá blasi
„þriðji heimurinn“ við. En það er
einnig margt í gangi til þess að bæta
ástandið.
Lögreglumenn kusu nasistana
„Þeir sem eiga að vernda ríkið, lög­
reglan, kaus nasistana í stórum stíl,
allt að annar hver lögreglumaður
kaus nasistaflokkinn Gyllta dögun.
Þeir kjósa sem sagt flokk, sem hótar
innflytjendum, samkynhneigðum
og vinstrimönnum, með hótunum á
borð við að þeir „skuli gera sápu úr
þeim“.“
Þannig kemst gríska sjónvarps­
konan Alexandra Pascalidou að orði
á bloggi sínu, sem hún heldur úti.
Heimildamynd hennar um ástandið
í Grikklandi var sýnd á RÚV fyrir
skömmu, en í henni reynir Alexandra
að fá svar við spurningunni: Hvað er
að Grikkjum?
Í stuttu máli má segja að hún
fái ekki svar við þessari spurningu í
myndinni, en hún varpar upp skugga­
legri mynd af samfélagi sem er gegn­
sýrt af spillingu. Innviðir samfélagsins
sem hún lýsir eru rotnir og skemmd­
ir. Grískir stjórnmálamenn hafa logið
og svikið kjósendur. Þeirra sérgrein er
frændhygli.
Svarta hagkerfið um 25 prósent
Á blogginu segir Alexandra frá því
að eitt af loforðum flokksins Nea
Demokrati (Nýtt lýðræði), sé að lækka
skatta, í samfélagi þar sem undanskot
frá skatti er nánast þjóðaríþrótt. Í frétt
á BBC í fyrra var sagt frá því að hug­
myndin um að borga skatta, sé mörg­
um Grikkjum sérlega fjarlæg, en talið
er að allt að 25 prósent af þjóðarfram­
leiðslunni sé „framhjátengd“.
En hvernig á að reka opinbera
þjónustu, skóla og menntakerfi í slíku
samfélagi – er það yfirhöfuð hægt?
Alexandra Pascalidou er grísk í
báðar ættir og flutti til Svíþjóðar þegar
Grikkland var undir herforingjastjórn,
en það ástand stóð frá 1967 til 1974,
þegar lýðræði komst aftur á. Í þessari
vöggu lýðræðis, sem getið hefur af
sér helstu heimspekinga heimsins;
Platón, Sókrates og Aristóteles, svo
einhverjir séu nefndir. Grikkland er
fámennt, það búa um 11 milljónir
í landinu og eyjarnar í Eyjahafinu
skipta þúsundum. Þær bera sögufræg
nöfn á borð við Naxos, Ródos og Krít.
Alexandra Pascalidou settist að
í innflytjendahverfinu Rinkeby, við
Stokkhólm, en hefur náð langt og hef­
ur stjórnað fjölda sjónvarpsþátta, gef­
ið út bækur og er bloggari á heimasíðu
eins stærsta kvennatímarits Svíþjóð­
ar, Damernas Värld (Heimur kvenna).
Árið 1996 var hún einnig kosin kyn­
þokkafyllsta kona Svíþjóðar. Hér er því
komin grísk gyðja, búsett í Svíþjóð.
Orsakir kreppunnar flóknar
„Orsakir þess sem gerðist í Grikklandi
eru flóknar. En eins og þið vitið á Ís­
landi, þá er þetta mikið bönkunum að
kenna. Þegar ég bjó í Aþenu var hringt
daglega í mig og mér boðin lán, gull og
grænir skógar. Menning hinna nýríku
var ræktuð af miklum krafti. Banda­
ríski Goldman Sachs hjálpaði Grikkj­
um til dæmis við að „snyrta“ tölurnar
áður en við fengum evruna og menn
lokuðu hreinlega augunum fyrir mik­
illi spillingu, skattsvikum og ekki bætti
þunglamaleg stjórnsýsla úr skák.“
DV spyr Alexöndru hvað Grikkir
hafi langan tíma til stefnu, til að ná sér
á strik? „Í grísku goðafræðinni er til
guðinn Kronos, guð tímans. Hann át
upp börnin sín svo þau
myndu ekki rísa gegn
honum. Fyrir fjölmarga
Grikki er tíminn liðinn,
sem og fyrir þá sem
svipta sig lífi, en það
gerir um það bil einn
Grikki annan hvern
dag. Ég myndi segja að
það þurfi að minnsta
kosti þrjú ár með víð­
tækum umbótum á
flestum sviðum,“ segir
Alexandra.
Um 70 prósent ungs
fólks vilja flytja
Samkvæmt opinber­
um tölum vilja um
70 prósent ungra
Grikkja flytja frá
landinu og margir
af vinum henn­
ar hafa gert það,
eða eru á leiðinni.
Gamalt fólk og konur hafa orðið sér­
staklega illa úti og margir lifa á matar­
gjöfum og SOS­barnaþorpin starfa
víða.
„Á Poseidon­breiðstrætinu selja
einstæðar mæður sig og ég hef rætt
við forstöðukonur í kvennaathvörfum
sem segja mér að ofbeldi gegn kon­
um hafi aukist. Konur geta ekki skil­
ið vegna þess að þær hafa enga efna­
hagslega möguleika í framhaldinu.“
Nú er rætt um að Grikkland jafnvel
yfirgefi evruna og jafnvel ESB. Hver
eru viðbrögð þín við þeirri umræðu?
„Evrópa og Euro (Evra) eru grísk
nöfn og Grikkir eru stoltir yfir þessu.
Meirihluti Grikkja vill halda evrunni
og vera áfram með í ESB. Annars er
hreinlega hætt við að Grikkland verði
þriðja heims ríki.“
Tómt á Santorini
Alexandra var í Grikklandi fyrir
skömmu og var á leiðinni aftur þegar
DV ræddi við hana. Talið barst að
ferðamannaiðnaðinum, sem er ein
helsta tekjulind Grikkja. „Straumur­
inn til Aþenu hefur minnkað mest,
margir halda að Aþena sé ekkert nema
óeirðir og vitleysa. En það er ekki svo.
Tölur segja að samdrátturinn í ferða­
iðnaði sé um 20 prósent, sem er mjög
slæmt, þar sem milljónir manna hafa
lífsviðurværi sitt af ferðamennsku.
Þegar ég var á eyjunni Santorini um
daginn, var hún hreinlega tóm! En það
sem er kannski jákvætt við þetta er að
þetta hreinsar kannski út óheiðarlega
og óleyfilega aðila úr ferðamennsk­
unni, sem eru því miður margir.“
Það hefur verið sagt um Grikki að
þeir vilji ekki borga skatta, hvað er til
í því?
„Tregi margra Grikkja til að borga
skatta er vegna þess að skatttekjurnar
lenda á röngum stöðum, í vösum ein­
hverra manna, en fara ekki til að borga
fyrir skóla, heilsugæslu og slíkt. Hinir
ríku hafa líka sloppið við gríðarlegar
skattgreiðslur og þetta reitir hinn al­
menna Grikkja til reiði. En það hef­
ur verið gripið til aðgerða til að bæta
skattheimtu (meðal annars með að­
stoð Svía, innsk.blm), þannig að
ástandið í þessum efnum ætti að
skána.“
Nasistarnir lifa á hræðslunni
Tvennar kosningar hafa verið haldnar
á Grikklandi á skömmum tíma. Í þeim
fengu nýnasistar og flokkurinn Gyllt
dögun töluvert fylgi og frá því var sagt í
DV í byrjun júní. En eru nýnasistarnir í
Gylltri dögun komnir til að vera?
„Vonandi ekki,“ segir Alexandra við
DV og heldur áfram: „En við höfum
fengið stjórn sem er samansett af
sömu flokkum og settu allt á hvolf
hérna, sömu menn og sömu flokkar,
en í nýjum fötum! Vantrú fólks á
stjórnmálakerfinu er gríðarleg og fólk
er hrætt. Flokkar eins og nasistarnir í
Gylltri dögun lifa á hræðslu fólksins.
Gyllt dögun er með ofbeldi á stefnu­
skránni og hefur meðal annars ráðist á
fólk í beinni útsendingu í sjónvarpinu.“
Svona að lokum, eru einhverjir
sem græða á ástandinu? „Já, það eru
aðilar í öryggisgæslu og öðru slíku
sem græða vel núna. Það eru alltaf
einhverjir sem koma vel út úr svona
hruni. Til dæmis hefur vopnasala til
almennings aukist til muna,“ segir
Alexandra Pascalidou að lokum við
DV. n
Safnar peningum
fyrir hrjáða Grikki
n Alexandra Pascalidou berst fyrir betri stöðu Grikkja n Gefur fátækum vinum sínum föt af sér
Nokkrar staðreyndir
um Grikkland
Grikkland gekk í Evrópusambandið árið 1981, en frá 1967–
1974 var landinu stjórnað af herforingjastjórn. Á árunum
1944–1949 geisaði borgarastríð í Grikklandi. Íbúafjöldinn
er um 11 milljónir og höfuðborgin er Aþena. Lýðræði rekur
upphaf sitt til Grikklands. Landið liggur við Eyjahaf í
S-Evrópu og eru um 6–8000 eyjar við Grikkland. Helstu
atvinnuvegir eru ferðmennska og flutningastarfsemi.
Útgjöld Grikkja til hernaðarmála eru með þeim hæstu í
Evrópu, vegna spennu á milli þeirra og Tyrklands, en bæði
löndin eru í NATO. Árið 2010 unnu Grikkir að meðaltali um 40 stundir á viku, sem er það
mesta í ESB. Frakkar unnu 37,5 stundir, sem er það lægsta. Grikkir urðu Evrópumeistarar
í knattspyrnu árið 2004, en féllu úr keppni í átta liða úrslitum á nýafstöðnu EM, töpuðu
2–0 gegn Þjóðverjum.
Ferðatöskur
fullar af fötum
Í sömu viku og þetta viðtal fór í prentun
var Alexandra aftur á leiðinni til
Grikklands, til að hjálpa samlöndum
sínum: „Ég er með söfnun í gangi fyrir
SOS-barnaþorpin í Grikklandi. Ég reyni
líka hvað ég get til að skýra ástandið í
fjölmiðlum, en margir telja að fjölmiðlar
hafi líka brugðist í kreppunni. Það eru því
nokkuð margt líkt með því sem gerðist
í Grikklandi og á Íslandi og kreppan hjá
ykkur er oft nefnd hér sem „míní-útgáfa“
af því sem er í gangi hér,“ segir Alexandra
sem sagðist einnig taka með sér ferða-
töskur fullar af fötum til fátækra vina.
Gunnar Hólmsteinn Ársælsson
blaðamaður skrifar ritstjorn@dv.is Er á leiðinni til Grikk-
lands aftur „Ástandið
þarf að batna verulega á
næstu þremur árum.“
Margt til lista lagt Alexandra er ekki bara fjö
lmiðlakona, bar-
áttukona og bloggari. Hún gefur líka út sína
r eigin matarbækur.
Þessi er með grískum réttum, að sjálfsögðu
, og heitir: Mín stóra,
feita, gríska matreiðslubók.