Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.2013, Blaðsíða 18

18 Fréttir 11.–13. janúar 2013 Helgarblað
S
íðustu daga hefur þjóðin
staðið á öndinni yfir um-
fjöllun Kastljóssins um kyn-
ferðisbrotaferil Karls Vign-
is Þorsteinssonar, sem játaði
á sig fyrir framan falda myndavél á
fimmta tug kynferðisbrota gagnvart
börnum og unglingum. Í kjölfarið
var Karl Vignir sóttur af lögreglunni,
færður til yfirheyrslu og hefur nú
verið settur í gæsluvarðhald. Áður
hafði Kastljósið sent upptökurnar
með viðtölum við Karl Vigni til lög-
reglunnar sem aðhafðist ekki fyrr en
eftir sýningu þáttarins.
Í gegnum tíðina hefur oft komist
upp um kynferðisbrot Karls Vignis,
margir vissu hvaða mann hann hafði
að geyma en hann var aldrei stöðv-
aður. Að minnsta kosti þrisvar sinn-
um var hann kærður til lögreglu og í
eitt skiptið fékk hann skilorðsbund-
inn dóm. Oftar var honum hljóðlega
vísað frá störfum þegar upp um hann
komst, án þess að reynt væri að vara
aðra við háttsemi hans. DV greindi
frá því að hann hefði játað á sig kyn-
ferðisbrot gegn þremur börnum árið
2007 en Karl Vignir gat eftir sem áður
haldið brotaferli sínum áfram.
Karl Vignir er ekki sá eini sem
hefur komist upp með ítrekuð brot,
en viðbrögð við kynferðisglæpum
þegar upp um þá kemst hafa allt of
oft einkennst af þöggun, vantrú og
vanþekkingu. Þá virðist verulega
vanta upp á úrræði sem standa þess-
um mönnum til boða og eftirlit með
þeim.
DV tók saman nokkur mál þar
sem kynferðisbrotamenn komust
upp með brot sín í skjóli þagnar og
önnur þar sem ráðaleysið virðist
hafa verið algjört. Margir þeirra hafa
verið ansi stórtækir og hafa brotið
gegn fjölmörgum börnum á sínum
ferli. Í sumum tilvikum fóru menn
sem fullyrt er að hafi brotið gróf-
lega gegn börnum með alvarlegum
afleiðingum aldrei fyrir dóm, meðal
annars vegna þess að hin meintu brot
voru fyrnd þegar upp um þau komst.
Á fimmtudag var Gunnar Jakobs-
son, áður Roy Shannon, handtekinn
vegna gruns um kynferðisbrot gegn
barni á Suðurlandi en eftir að hann
lauk afplánun vegna kynferðisbrota
gegn börnum hafði hann aðgang að
fósturheimili þar sem börn voru vist-
uð á vegum barnaverndar. n
Varúð, níðingur gengur laus
n Brjóta á börnum í skjóli þagnar og úrræðaleysis n Ráðaleysið algjört n Barnaníðingur á reynslulausn bjó hjá grunlausri barnafjölskyldu
Sagði blaðamenn hafa
eyðilagt líf sitt
n Steingrímur Njálsson
Brotaferill Steingríms Njálssonar, eins þekktasta barnaníðings landsins, nær aftur til ársins
1960. Hann hefur hlotið fjölda dóma fyrir níðingsverk sín gagnvart börnum auk annarra brota.
Mál Steingríms komu fyrst inn á borð lögreglunnar árið 1963 þegar hann var 21 árs en þá var
hann dæmdur til refsingar fyrir kynferðislega misnotkun á tveimur ellefu ára piltum. Árið 1977
var hann aftur kærður og þá fyrir að brjóta gegn níu ára dreng. Ári síðar réðst hann á tólf ára
pilt og fyrir þessi tvö brot hlaut hann tveggja ára fangelsisdóm. Árið 1985 lokkaði hann blað-
burðardreng inn í íbúð sína, hélt honum þar í nokkurn tíma og kom fram vilja sínum við hann.
Árið 1998 var Steingrímur svo dæmdur í níu mánaða fangelsi fyrir brot gegn þremur ungum
piltum og að því loknu skyldi hann vistaður á „viðeigandi hæli“ í 15 mánuði. Það hæli var þó ekki
til og er ekki enn. Steingrímur fékk því ekki viðeigandi vistun og braut af sér aftur.
Segja má að umfjöllun um brot hans hafi komist í hámæli þegar fjallað var um brotaferil hans
í Sönnum íslenskum sakamálum árið 2002. Í kjölfarið var reglulega fjallað um Steingrím og
ferðir hans og fólk var á varðbergi gagnvart honum. DV hefur margoft fjallað um Steingrím og
oft hafa fréttirnar snúið að áhyggjufullum foreldrum sem óttast um öryggi barna sinna þar
sem Steingrímur hefur annað hvort haft búsetu eða sést hafi til hans í námunda við heimili
þeirra eða skóla. Til dæmis höfðu foreldrar barna í Vesturbæjarskóla miklar áhyggjur þar sem
sést hafði til Steingríms á skólalóðinni utan skólatíma og hafi hann þá boðið 6–7 ára börnum
sælgæti. Einnig sagði DV af deilum hans við nágranna sína en þar var hann sakaður um að
hafa veist að nágrannakonu sinni og kallað rasísk blótsyrði að öðrum nágranna sínum. Annar
nágranni sagði hann þvælast um stigaganginn drukkinn og ber að neðan, nágrönnum sínum til
ama. Margoft hefur verið veist að Steingrími, hann laminn og reynt að kveikja í heimilum hans.
Eftir að DV sagði frá því að drengir hygðust kæra Gísla Hjartason, kennara á Ísafirði sem
framdi sjálfsmorð nóttina áður en greinin birtist, mætti Steingrímur á ritstjórnarskrif-
stofur DV og hafði í hótunum við blaðamenn. Hann sagði þá hafa eyðilagt líf sitt með
nafnbirtingu og rétt áður en lögregla færði hann með valdi af vettvangi þá hótaði hann að
þeir myndu hljóta verr af.
Reyndi að tæla barn í
miðjum réttarhöldum
n Ágúst Magnússon
Ágúst var dæmdur í fimm ára fangelsi árið 2004 fyrir að níðast kynferðislega á fimm
drengjum. Samkvæmt sálfræðimati hefur Ágúst barnagirnd á háu stigi en dómurinn
sem hann fékk árið 2004 er einn sá þyngsti sem fallið hefur hér á landi í slíkum málum.
Meðan á réttarhöldum stóð reyndi hann að tæla til sín barn í gegnum netið. Ágúst hefur
viðurkennt að hafa brotið gegn allt að átta drengjum til viðbótar við þá fimm sem hann
var dæmdur fyrir að brjóta á. Þegar Ágúst losnaði úr fangelsinu á reynslulausn árið 2008
fékk hann sérstakt leyfi frá yfirvöldum fangelsismála til þess að fara til Svíþjóðar og
stunda nám í biblíuskóla. Stjórn skólans var ekki gert viðvart um að Ágúst væri dæmdur
barnaníðingur.
Meðan hann beið þess að hefja námið bjó hann inni á heimili hjá tveggja barna fjölskyldu
sem íslensk fangelsismálayfirvöld höfðu ekki gert viðvart um fortíð hans. Málið komst
upp vegna þess að íslensk stelpa sem var að fara hefja nám við skólann þekkti Ágúst. Í
kjölfarið tók stjórn skólans ákvörðun um að veita Ágústi ekki skólavist.
Í réttarhöldunum yfir Ágústi hafði þess verið krafist að þegar hann yrði látinn laus þá yrði
sérstökum öryggisráðstöfunum beitt og var sú krafa rökstudd með mati sérfræðings.
Þar var talað um að Ágúst yrði áfram vistaður á stofnun að lokinni afplánun þar sem
hann réði ekki við kenndir sínar og þess vegna væri hætta á því að hann bryti af sér á ný.
Hann væri haldinn alvarlegri barnagirnd og þrálátum kynórum.
Hann fékk reynslulausn í lok árs 2006 og dvaldi á áfangaheimilinu Vernd. Þar hafði hann
aðgang að tölvu og nettengingu sem hann notaði til að reyna að koma á fundi sínum
og þrettán ára stúlku sem reyndist vera tálbeita frá fréttaskýringaþættinum Kompási.
Í kjölfar umfjöllunar um mál Ágústs skrifaði fjölmiðlamaðurinn Sigmar Guðmundsson
færslu á heimasíðu sína þar sem hann lýsti kynnum sínum af Ágústi. Hann hafi verið að
vinna á Aðalstöðinni ásamt Ágústi og þar hafi borist nafnlaus símtöl þar sem fullyrt var
að Ágúst væri barnaníðingur. Ágúst var hins vegar rekinn skömmu síðar þegar upp komst
að hann hefði verið að hringja í klámlínur. Nokkru síðar lágu leiðir þeirra Sigmars og
Ágústs aftur saman þegar Ágúst var ráðinn til Fíns miðils. Hann staldraði stutt við þar en
á tölvu sem Ágúst hafði aðgang að fannst barnaklám. Kláminu hafði verið hlaðið niður á
tölvuna á sama tíma og Ágúst hafði einn aðgang að henni, eða að næturlagi.
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
blaðamaður skrifar ingibjorg@dv.is
Viktoría Hermannsdóttir
blaðamaður skrifar viktoria@dv.is
Tilkynning
til lögreglu
skilaði engu
n Hélt uppteknum
hætti í sjö ár til viðbótar
Árið 2003 tilkynnti stúlka mann til lög-
reglu fyrir að hafa misnotað vinkonu
sína á árunum 1998–2002. Greindi hún
lögreglunni frá því að brotaþoli hefði
sagt sér að maðurinn hefði misnotað
sig og hefði oft látið hana hafa við sig
munnmök, hann hefði haft samfarir
við hana og einu sinni greitt henni 15
þúsund krónur fyrir. Eins hefði brota-
þoli sagt að ákærði hefði misnotað sig
og stjúpson sinn saman. Önnur vin-
kona brotaþola gaf einnig skýrslu þar
sem fram kom að brotaþoli hefði
greint frá kynferðisofbeldi gagnvart
sér og stjúpsyni mannsins. Hann hefði
meðal annars tekið af henni myndir.
Tilkynningin skilaði þó engu og maður-
inn hélt uppteknum hætti fram til
ársins 2010 þegar fórnarlamb hans
kærði hann til lögreglu. Tveimur árum
síðar var hann dæmdur í sjö ára fang-
elsi fyrir ítrekuð kynferðisbrot gegn
tveimur börnum sem stóðu yfir í
langan tíma og höfðu alvarleg áhrif á
líf þeirra, stúlkunnar sem var tólf til
fimmtán ára gömul þegar brotin áttu
sér stað og drengs sem var um sjö ára
þegar ofbeldið hófst og átján ára
þegar því lauk. Braut maðurinn ítrekað
og stundum oft í viku gegn drengnum
auk þess sem hann lét hann hafa pen-
inga, gjafir og áfengi er hann komst á
unglingsár. Maðurinn var einnig
ákærður fyrir að taka barnaníðsmyndir
af drengnum en það þótti ekki sannað.
Gekk laus
eftir að
myndböndin
fundust
n Ónafngreindur maður
Árið 2011 var karlmaður á fimmtugs-
aldri dæmdur í sjö ára fangelsi fyrir
að misnota tvær stjúpdætur sínar og
vinkonu annarrar þeirrar kynferðis-
lega. Einnig fannst hjá honum mikið
magn af barnaklámi sem hann hafði
aflað sér á netinu.
Brotin gegn einni stúlkunni áttu sér
stað frá árinu 2009 og fram til ársins
2010, þegar hún var átta og níu ára. Í
fórum hans fannst fjöldi ljósmynda og
myndbanda sem hann hafði tekið af
sér með barninu. Grunur um afbrigði-
lega hegðun hans kviknaði þegar
vinkona stúlkunnar fékk að gista. Hún
greindi frá því að maðurinn hefði káfað
á sér á meðan hún var sofandi.
Málið vakti mikla athygli þar sem mað-
urinn var ekki færður í gæsluvarðhald
þegar lögreglan fann myndbönd þar
sem hann framdi gróf kynferðisbrot
á stjúpdóttur sinni. Hann fékk því að
ganga laus í átta mánuði áður en hann
var færður í gæsluvarðhald. Stúlkurnar
fóru í viðtöl í Barnahúsi og stjúp dóttirin
þurfti umtalsverða aðstoð áður en hún
hafði náð nægilegum styrk til þess að
geta sagt lögreglunni frá því ofbeldi
sem hún hafði verið beitt.
Þriðja kæran barst síðan á hendur
manninum þegar ung kona kærði hann
fyrir að hafa áreitt sig kynferðislega
þegar hún var ung stúlka og í hans
umsjá.
Fórnarlamb flúði land
n Ólafur Skúlason
Ólafur Skúlason var sakaður um að hafa brotið kynferðislega gegn þremur konum. Ásakanir á
hendur honum komu fram árið 1996 þegar hann var biskup íslensku þjóðkirkjunnar. Ein þeirra
sem sakaði hann um að hafa brotið gegn sér sagðist hafa verið á unglingsaldri þegar brotið átti
sér stað. Hinar voru komnar á fullorðinsár þegar hin meintu brot voru framin. Mikill styr skap-
aðist í samfélaginu vegna þessara ásakana, konurnar þurftu að þola mikla reiðiöldu og sátu
undir ásökunum um að bera ósannandi á biskupinn. Sjálfur þvertók hann fyrir að hafa brotið
gegn þessum konum og krafðist lögreglurannsóknar á hendur þeim fyrir rangar sakargiftir.
Eftir misheppnaðar sáttatilraunir með milligöngu presta og pólitíkusa dró ein konan frásögn
sína til baka og önnur hrökklaðist með fjölskylduna til útlanda þar sem hún taldi sér ekki stætt
að búa lengur á Íslandi eftir allt sem á undan var gengið.
Ólafur Skúlason sagði skömmu síðar af sér sem biskup en hélt stöðu sinni í samfélaginu og
innan kirkjunnar allt til dauðadags, án þess að hin meintu brot færu nokkurn tímann fyrir
dómstóla.
Það var svo árið 2010 sem DV greindi frá því að þáverandi biskup Íslands, Karl Sigurbjörnsson,
hefði stungið bréfi frá dóttur Ólafs, Guðrúnu Ebbu, undir stól, eða ofan í skúffu þar sem það
hafði legið ósvarað í heilt ár. Í bréfinu greindi Guðrún Ebba frá því að faðir hennar hefði beitt
hana kynferðisofbeldi í æsku en hún óskaði eftir fundi með kirkjunnar mönnum svo hún gæti
sagt þeim frá því hvaða mann hann hefði að geyma. Í kjölfarið stigu konurnar allar fram og
greindu frá afleiðingum þessa máls. Rannsóknarnefnd var sett á laggirnar til þess að fara
yfir viðbrögð kirkjunnar og konurnar fengu greiddar skaðabætur vegna framgöngunnar í garð
þeirra.
Dóttir Ólafs gaf einnig út bók um reynslu sína, Ekki líta undan.