Dagblaðið Vísir - DV - 12.04.2013, Blaðsíða 40

Dagblaðið Vísir - DV - 12.04.2013, Blaðsíða 40
60% Íslendinga of þung 40 Lífsstíll 12.–14. apríl 2013 Helgarblað Reynir Traustason Baráttan við holdið L engstan hluta ævinnar hef ég látið mér nægja að færa mig frá einum punkti til annars á vélknúnu farartæki eða með því að rölta í rólegheitunum. Mér hefur alltaf verið illa við að hlaupa. Enda hefur svo sem ekkert legið á ef því er að skipta. Þ egar ég ákvað fyrir rúmum tveimur árum að leggjast í fjallgöngur lýsti ég því marg- sinnis yfir að ég færi alls ekki hraðar en á fimm til sex kílómetra hraða. Mitt sport væri að ganga en ekki hlaupa. Og þar við sat í svo sem 700 fjallgöngum. Ég gekk hratt og náði þeim árangri sem eftir var sóst. Styrkur og úthald komu tiltölulega fljótt. En þá gerðist eitthvað stór- undarlegt. Á ri eftir að þetta sport tók völdin í tilveru minni virtist ég vera kominn á leiðarenda. Ég var nálægt því sem ég tel vera kjörþyngd mína. Úthaldið var líka fínt. Vandinn var hins vegar sá að ég hætti að taka framförum. Helsta viðmið mitt er sá tími sem það tekur að ganga upp að Steini við rætur Þverfellshorns á Esjunni. Það er almennt talið gott að ná þangað á undir klukkutíma. Með miklum barningi og bægslagangi hafði mér tekist að ná þangað á innan við 55 mínútum. En þá stóð allt fast. É g rembdist eins og rjúpan við staurinn að stytta tímann upp á Steini. Með harmkvæl- um tókst mér að komast í 52 mínútur við bestu aðstæður. Þetta var tekið að valda mér nokkrum ama. Stöðnunin blasti við. Ég ræddi málið við sérfróða aðila sem bentu mér á nokkrar leið- ir. Ein var sú að mæta vikulega á æfingar með Hjalta Björns syni, fararstjóra Ferðafélags Íslands, í Elliðaárdalinn og ganga þar og skokka í hring. Mér fannst það í fyrstu fráleitt. Maður sem klífur hæstu fjallstinda hlaut að vera yfir það hafinn að skokka í hringi á malbiki og á jafnsléttu. En þegar stöðnunin leit út fyrir að verða viðvarandi sá ég að eitthvað varð að gera. Ég fór að hlaupa. Æ fingarnar í Elliðaárdalnum ganga út á kraftgöngu og hlaup á víxl. Strax á fyrstu æfingunni komast ég að því að þetta var mun erfiðara en venju- leg fjallganga. Eftir klukkutíma á malbikinu var ég kominn að fótum fram. Ég mætti vikulega í göngurn- ar. Og það gerðust undur og stór- merki. Stöðnunin var rofin. Þ egar vetri tók að halla náði ég upp að Steini á 50 mín- útum. Og í liðinni viku tókst mér að ná áfanganum á 48 mínútum. Markmiðið er að á sex- tugsafmæli mínu í haust muni ég hafa farið þessa leið á innan við 45 mínútum. Draumur- inn er sá að komast upp í þann styrkleika að ná að skokka upp Esj- una. Þar verður fyrir- myndin mín ágætur útrásarvíkingur sem ég hitti á dögunum í Esjuhlíðum. Hann hafði hlaupið upp á 35 mínútum. En það er líklega of háleitt mark- mið. Ég mun líklega ekki ná að hlaupa eins hratt og útrásarvíkingur. Útrásarvíkingur á harðaspretti Matarfíkn, offita og átröskun er stórt heilbrigðisvandamál í hinum vestræna heimi en samkvæmt rannsókn- um eru 60% Íslendinga of þungir. Hópur fólks sem skilgreinir sig sem matarfíkla stendur að baki samtak- anna Matarheilla en stofnfundur samtakanna verður haldinn 12. apríl í Háskólanum í Reykjavík. DV ræddi við þrjá einstaklinga sem allir hafa náð tökum á fíkn sinni með því að vera í svokölluðu fráhaldi og berjast fyrir því að stofnuð verði meðferðarmiðstöð fyrir matarfíkla. A ð okkar mati vantar með- ferðarúrræði fyrir matar- fíkla,“ segir Þorsteinn Gunnarsson, einn þeirra sem standa á bak við sam- tökin Matarheill en að stofnun sam- takanna koma einstaklingar sem hafa náð tökum á matarvanda sín- um, aðstandendur MFM-miðstöðv- arinnar, meðferðar- og fræðslu- miðstöðvar vegna matarfíknar og átraskana, og fleiri. Þorsteinn segir töluverðan að- draganda að stofnun Matarheilla. „Það eru til úrræði fyrir offitusjúk- linga og þá sem glíma við átrösk- un en þau úrræði henta ekki öllum. Við berjumst fyrir því að fá matarfíkn viðurkennda sem sjúkdóm og stuðla að því að fá meðferðarúrræði við hæfi. Undirbúningshópurinn kom fyrst saman í fyrrasumar þar sem við ræddum stofnun samtaka sem beittu sér fyrir vitundarvakningu hjá almenningi, stjórnvöldum, fagfólki, matvælaframleiðendum og öllum áhugasömum aðilum til þess að efla forvarnir, rannsóknir og meðferðar- úrræði.“ Nýtt líf Stofnfundur Matarheilla verður haldinn 12. apríl í Háskólanum í Reykjavík og er öllum opinn. „Við erum að benda á að það sé til ákveðin lausn. Við erum hópur fólks sem á í heilbrigðu sambandi við mat með því að vera í svokölluðu frá- haldi. Við sleppum hveiti og sykri og ég og fleiri vigtum og mælum matinn okkar. Munurinn á okkur og þeim sem glíma við áfengisvandamál er sá að við getum ekki hætt að borða mat en með því að taka út hveiti og syk- ur höldum við fíkninni niðri. Þetta er nýtt líf fyrir okkur sem höfum fundið lausnina. Með stuðningi stjórn- valda við meðferðarúrræðin er það okkar trú að slíkt hefði jákvæð áhrif inn í samfélagið á allan hátt, ekki síst fjárhagslega til langs tíma litið, enda íslenska þjóðin ein sú feitasta í Evrópu.“ Náði botninum Þorsteinn, sem er sjálfur matarfíkill, er í MPM-námi í Háskólanum í Reykjavík þar sem hann með öðrum nemendum bjó til verkefnisáætlun fyrir stofnun samtakanna Matar- heilla en MPM nemendurnir eru stuðningur við undirbúningshópinn og hefur unnið náið með honum. „Ég hef alla tíð verið matarfíkill. Ég var mikið í íþróttum hér áður fyrr sem hjálpaði mér að halda þyngd- inni niðri. Svo vann ég sem íþrótta- fréttamaður á Stöð 2 í tæpan áratug og missti algjörlega stjórnina undir lokið á mínum sjónvarpsferli. Ég náði botninum fyrir þremur árum. Þá var ég bæði orðinn mjög þungur líkamlega og andlega og ját- aði mig sigraðan,“ segir Þorsteinn sem fór í meðferð hjá MFM matar- fíknarmiðstöðinni. „Síðan þá hef ég verið í fráhaldi og öðlast nýtt líf. Ég er aftur kominn á fullt í sportið, hljóp Laugaveginn í fyrra og er kominn í nám. Ég er nýr maður.“ Hefur misst 50 kíló Þorsteinn hefur misst 50 kíló og segir það ekki hafa verið erfitt fyrir sig að breyta mataræðinu og fara í fráhald. „Þegar þú hefur fundið þinn botn ertu tilbúinn til að reyna allt. Ég sá viðtal við Esther Helgu, sem rekur MFM-miðstöðina. Ég þekkti hana en hafði ekki séð hana í nokkur ár og ætlaði ekki að þekkja hana aftur á myndinni. Það var vendipunktur- inn í mínu lífi. Ég var búinn að reyna allt, nema magaminnkun. Frelsið sem fylgir því að vera í fráhaldi er yndis- legt. Það er í raun fötlun að vera of þungur. Andlegu áhrifin eru þau að maður endirfæðist. Þetta er ekkert meinlæta líf.“ n „Ég er nýr maður“ Í fráhaldi Þorsteinn vigtar allan mat og snertir ekki hveiti og sykur. Hann segir andlegu áhrifin slík að hann hafi hreinlega endurfæðst. Hafði reynt allt Þorsteinn segist alltaf hafa verið matarfíkill en að íþróttaiðkun hafi hjálpað honum að halda þyngdinni niðri. „Sátt við mig eins og ég er“ É g hef barist við sykurfíkn frá unga aldri,“ segir Þóra Björk Eysteinsdóttir sem er á meðal þeirra sem standa á bak við stofnun samtakanna Matar- heilla en Þóra segist fyrst hafa fundið fyrir fíkninni við tólf ára aldur. „Ég hef í rauninni barist við þetta allar götur síðan og fann fyrir þessu af meiri krafti á fullorðinsaldri eða á milli tvítugs og þrítugs. Ég upplifði mikla sykurmóðu, fann hvernig ákveðnar fæðutegundir höfðu mjög slæm áhrif á mig og hvernig ákveðið mataræði dró algjörlega úr mér orku og kraft.“ Fagaðilar nauðsynlegir Árið 2006 leitaði Þóra sér hjálpar. „Ég trúði því að það væri möguleiki á að lifa án þess að glíma við þetta dag frá degi og fann meðferðaraðila sem hjálpuðu mér. Það er fjöldi fólks sem ákveður að hætta að borða sykur upp á sitt einsdæmi og tekst það mjög vel en þegar fólk sem er með sykurfíkn fær sykur fer eitthvað í gang í heilan- um líkt og þegar alkóhólisti fær alkó- hól. Þess vegna vill Matarheill opna meðferðarheimili þar sem sykur- og matarfíklar geta leitað til reyndra fag- aðila til að fá hjálp til að komast yfir erfiðasta hjallann.“ Forréttindi að vera laus við sykur Þóra segir offitu ekki hafa verið stærsta vandamálið hjá henni. „Mitt vandamál var fyrst og fremst fólgið í viðbrögðum líkamans eftir neyslu á matvöru sem innihélt sykur,“ segir Þóra sem hefur verið í fráhaldi frá 2006. Aðspurð segist hún ekki sakna sætinda. „Það eru aðallega viðburð- ir sem eru rótgrónir í okkar samfé- lagi og tengjast því að borða ákveðna fæðu sem henta mér illa og þá finn ég stundum fyrir söknuði. Ég sakna ekki bragðsins af matnum sem ég vel að borða ekki. Mér finnst dásam- leg forréttindi að vera laus við sykur- inn. Maturinn á mínu matarplani er bragðgóður og hollur og ég hlakka til að neyta hans á hverjum degi. Það eru ekkert annað en lífsgæði að fá að borða slíkan mat og því fylgir mikið frelsi að losna undan sífelldri löngun í að svala sykurþörf.“ Alvarleg fíkn Aðspurð um ráð handa þeim sem standa í sömu sporum og hún fyrir árið 2006 segir hún að fyrstu skrefin séu að átta sig á og viðurkenna að um mein eða fíknisjúkdóm sé að ræða. „Það er til lausn en til þess að geta hjálpað öllu því góða fólki sem glím- ir við sykur- og matarfíkn þurfum við meðferðarmiðstöð, svona eins og áfengissjúklingar hafa Vog. Það er mjög mikilvægt að þessi fíkn sé tek- in alvarlega. Offita veldur sjúkdóm- um og ríkið greiðir háar fjárhæðir vegna sjúkdóma í tengslum við offitu. Það væri mun minni kostnaður af því að reka svona miðstöð heldur en að bregðast við þegar skaðinn er skeður. Það er hægt að grípa miklu fyrr inn í og hjálpa fólki.“ Þóra segir lífið mun betra nú þegar hún er laus við sykurfíknina. „Það er fyrst og fremst gríðarleg aukin orka sem fylgir því að innbyrða þær fæðutegundir sem henta mér. Ég þarf minni svefn og stunda íþróttir sem ég hafði ekki orku í hér áður fyrr og er til að mynda að keppa í þríþraut,“ seg- ir hún en bætir við að hún hafi ekki hugmynd um hvort hún sé í sínu besta formi enda sé það aukaatriði. „Ég er alveg laus við líkamsþráhyggj- una og keppi ekki við staðalímyndir. Í rauninni finnst mér þessar staðalí- myndir kvenna mannréttindabrot. Það fóru mörg ár í þessa líkamsþrá- hyggju en með réttri vinnu hefur mér tekist að losna við allt slíkt. Ég er bara rosalega sátt við mig eins og ég er.“ n indiana@dv.is n Segir sykur- og matarfíkla þurfa á meðferðarmiðstöð að halda „Þegar þú hef- ur fundið þinn botn ertu tilbúinn til að reyna allt. „… þegar fólk sem er með sykurfíkn fær sykur fer eitthvað í gang í heilanum líkt og þegar alkóhólisti fær alkóhól. Alvarlegt mál Þóra Björk segir mikilvægt að sykur- og matarfíkn sé tekin alvarlega enda kosti sjúkdómar tengdir offitu ríkið miklar fjárhæðir á hverju ári.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.