Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.2014, Blaðsíða 24

Vikublað 25.–27. febrúar 201424 Neytendur
U
mræðan um aðbúnað dýra
hefur verið hávær í þjóðfé-
laginu að undanförnu og
margir lýst vanþóknun á
svokölluðum verksmiðju-
búskap, sérstaklega í svína- og
kjúklingaeldi. Blaðamaður DV hafði
samband við Félag svínabænda og
bað um milligöngu varðandi heim-
sókn í svínabú. Svarið kom um hæl,
Guðný Tómasdóttir á Ormsstöðum í
Grímsnesi var tilbúin að taka á móti
okkur Sigtryggi ljósmyndara.
Guðný tekur á móti okkur á hlað-
inu og gengur með okkur að frekar
litlu húsi þar sem við förum inn um
dyr merktar: „Aðgangur bannaður“.
Fyrir innan dyrnar er lítið and-
dyri og inn af því lítil hitakompa.
Vegna sýkingarhættu þurfa utanað-
komandi alltaf að skilja fötin sín og
skóna eftir áður en farið er inn í hús-
ið en í hitakompunni var stutterma-
bolum og bómullarbuxum raðað í hill-
ur eftir stærð. Utan yfir er svo farið í
einnota hlífðargalla, bláan með rauð-
um rennilás. Þá er gestum gert að setja
hárnet yfir hárið, þvo sér um hendur
og sótthreinsa og setja grímu fyrir vitin.
Úr anddyrinu er gengið inn í her-
bergi með vaski og fleiru en fyrir
innan dyr heyrist í svínum. Guðný
segir að til standi að jafna húsið við
jörðu. „Það eru flestir komnir með
þannig aðstöðu að þú kemur inn í
klefa og kemst ekki inn í búið nema
vera búin að hafa fataskipti og þvo
þér,“ segir hún.
Hinum megin við dyrnar bíða
okkar skór í bala með sótthreinsi-
vökva og hávaðinn í svínunum er
mikill. Guðný segir lætin stafa af veru
blaðamanns og ljósmyndara, svínin
ókyrrist þegar ókunnugir koma í hús-
ið. „Venjulega er ég ein hérna og það
heyrist ekki bofs.“
Guðný er alin upp á bænum og
flutti aftur í sveitina fyrir nokkrum
árum og hefur tekið við rekstri bús-
ins af foreldrum sínum. Búið telur
um 2.200 dýr sem þótti stórt fyrir
nokkrum árum en er í dag eitt af
minni búunum. Í heildina eru um
fimm stöðugildi við búið.
Vond lykt en viðeigandi
Lyktin er ekki góð. Blaðamaður er
alinn upp í kaupstöðum, þorpum og
bæum og hefur aldrei áður komið á
svínabú. Honum finnst lyktin heldur
ekki góð í fjósum og fjárhúsum, lyktin
hér er ekki verri. Á um það bil klukku-
tíma skoðunarferð um húsið venst
hún ekki, en hún er samt viðeigandi.
Húsið er lágreist og þröngar stíur til
beggja handa þar sem svínin standa.
Það er ekki mikið pláss fyrir þau til að
hreyfa sig og engin leið að snúa við.
Þetta eru minnstu básarnir á búinu
og segir Guðný að reynt sé að hafa
minnstu dýrin á þeim. „Þau þurfa líka
að læra það fyrir gottímabilið að fara
á bása,“ segir hún en þetta hús verður
rifið og gylturnar settar saman í lausa-
göngustíur þegar fram líður. Á búinu
standa fyrir dyrum töluverðar fram-
kvæmdir. Það á að rífa elstu húsin og
búa betur að dýrunum.
„Það var talið íslenskt kyn sem
var til þegar ég var krakki. Árið 1994
fór það að breytast. Þá voru dýrin öll
miklu minni. En það sem við höfum til
dæmis fram yfir Norðmenn er að við
höfum miklu betri fætur. Það er bara
kynið. Við héldum lengi í íslenska
kynið með en það gaf ekki mikið af sér
þótt það sé harðgert og skemmtilegt.“
Vilja kúra í flórnum
Nú byrjar blaðamaður að tapa áttum.
Litla húsið sem gengið var inn í er
greinilega áfast við annað. Í litlu húsi
voru stíur áður en nú er búið að rífa
þær. „Við settum 17 ungar gyltur
saman og það voru engin slagsmál
og ekki neitt en þær lentu í þvílíkum
vandræðum því gólfið var svo sleipt.
Þær voru allar á hausnum og slösuðu
sig sumar við að fara með lappirnar
í sundur,“ segir Guðný. „Við þurfum
þess vegna að steypa gólfið aftur og
hafa það grófara.“
Gólfið í húsinu er steypt en flór-
grind er um það bil metri á breidd
og liggur eftir endilöngu herberginu.
Samkvæmt nýjustu reglugerðum á
að hafa heilgólf að hluta í stíunum
en Guðný segir dýrin sækja í að liggja
á grindinni því hún sé alltaf þurr.
„Dýraverndunarsinnar segja að það
sé betra að liggja á heilgólfi. En þær
míga og skíta á heila gólfið og liggja
svo á flórnum,“ segir hún.
Grannir geltir
Næst er gengið inn í galtahúsið. Þeir
eru stórir. Það kemur blaðamanni á
óvart hvað þeir eru grannir. Einhvern
veginn var staðalmyndin af feitum gelti
greipt í hugann. Það kallast víst for-
Svona fer um svínin
n Heimsókn á svínabú í Grímsnesi n Vond lykt en viðeigandi n Bakkelsi borið í dýrin
Auður Alfífa Ketilsdóttir
fifa@dv.is „Það er ekki
mikið pláss
fyrir þau til að
hreyfa sig og engin
leið að snúa við
„Þessar eru
einar af
þeim heppnu sem
fá að vera lausar
Eldri gotstíur Þarna er þrengra um gyltuna.