Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.2014, Qupperneq 26

Helgarblað 27.–30. júní 201426 Umræða
S
varthöfði ætlar í dag að
bregða frá venju og gefa góð-
vini sínum, Heinrich, orðið,
því túristastandpínur eru líka
manneskjur.
Kæra Margrét Erla Maack
Þetta er sorgarsaga túristastand-
pínu. Ég kom til Íslands í góðri trú,
með smekkfullt veski og með gott
álit á sjálfum mér. Þótt ég sé vissu-
lega kominn yfir þrítugsaldurinn, og
þótt ég sé með örlítinn belg eftir ára-
tuga bjórdrykkju, þá er ég með frá-
bæran persónuleika. Ég er líka með
sál, og þessi sál var lítil og aum eftir
heimsókn mína til Íslands.
Þannig er mál með vexti að ég fór
í góðri trú út á lífið. Mér var sagt að
Thorvaldsen væri besti staðurinn til
að hitta góða konu á mínu reiki. Þar
hitti ég fyrir allnokkrar stúlkur, og
mér var sagt að það væri merki um
kurteisi, vinsemd og rómantískan
áhuga að kaupa drykk fyrir viðkom-
andi. Því gerði ég það trekk í trekk,
en ætíð tóku konurnar við glösunum
glaðar í bragði og komu sér í burtu
og vildu ekkert með mig hafa. Lítið
stoðaði að brydda upp á áhugaverð-
um málefnum, svo sem hagfræði eða
stjórnmálafræði, og mér féllust raun-
ar hendur.
Ofurölvi Íslendingur gaf sig þá á
tal við mig og gaf mér ráðleggingar
í stefnumótamálum. Ég átti ekki að
bjóða þeim drykk, alls ekki að bjóða
þeim á stefnumót, heldur einfald-
lega að labba upp að þeim og „ger-
ast kræfur“. Þessar ráðleggingar tók
ég til mín.
Eftir um klukkustund í röð inn
á Austur, marinn á fótunum eftir
pinnahæla og þrekaður eftir ítrek-
aðar innrásir í mitt persónurými frá
blindfullum Íslendingum sem vart
gátu staðið í lappirnar, komst ég loks
að vinkvennahóp á dansgólfinu. Eðli
málsins samkvæmt var ég orðinn
svolítið sveittur.
Ég ákvað að sýna áhuga minn á
þann hátt sem mér hafði verið ráð-
lagt að hafa á, en ég uppskar ekk-
ert annað en fyrirlitningarsvipi og
í einhverjum tilfellum var mér ein-
faldlega ýtt í burtu. Eftir drykklanga
stund af viðlíka tilraunum gerði ég
mér loks grein fyrir því að ég myndi
ekki hitta draumadísina á Íslandi.
Því segi ég, Margrét Erla: Ein af
þeim túristastandpínum sem „ýttu-
st í lærið“ á þér var ég. Ég er miklu
meira en bara standpína og ég vildi
bara fá inn í hjartað þitt. Þú hlut-
gerðir mig og smáðir. Raunin er sú
að stefnumótamenningin á Íslandi
var fyrir mér botnlaus hylur af höfn-
un og lítillækkun. Ég fór heim snauð-
ur, smár og því miður, enn þá með
standpínu.
Kveðja, Heinrich.
Svarthöfði
Túristastandpína talar
Smáður Djammið á Íslandi var botnlaus hylur af höfnun og lítillækkun.
S
tjórnarskrárnefnd skilaði
fyrstu áfangaskýrslu sinni í
vikunni. Flest umfjöllunar-
efni nefndarinnar eru kunn-
ugleg en meðal þess sem er til
umræðu eru ný stjórnarskrárá-
kvæði um þjóðaratkvæðagreiðsl-
ur á grundvelli undirskrifta og um
sameign þjóðarinnar á auðlindum
en bæði þessi ákvæði nutu víðtæks
stuðnings í þjóðaratkvæðagreiðslu
þeirri sem fór fram 20. október 2012.
Hugmyndir að slíkum ákvæð-
um má finna í tillögum stjórnlaga-
ráðs sem voru til umfjöllunar á Al-
þingi veturinn 2012 til 2013 og
sama má segja um ákvæði um um-
hverfis- og náttúruvernd en með-
al þess sem reifað er í áfangaskýr-
slunni eru hugmyndir um að setja
ákvæði í stjórnarskrá um að varð-
veita verði fjölbreytni lands og líf-
ríkis, tryggja þurfi sjálfbæra nýtingu
náttúrugæða og huga þurfi að því
að orða varúðarregluna með ein-
hverjum hætti í stjórnarskrá. Þá er
rætt um rétt almennings til upp-
lýsinga og áhrifa þegar kemur að
ákvörðunum sem varða umhverfið,
álitamál sem lúta að því hvort tala
eigi um skyldu almannavaldsins til
að tryggja heilnæmt umhverfi eða
rétt almennings til slíks umhverfis
og þá er rætt um almannaréttinn,
það er rétt almennings til frjálsrar
farar um landið. Það var hluti af til-
lögum stjórnlagaráðs og er auðvit-
að ekki nýtt af nálinni í íslenskum
rétti þar sem rekja má fyrstu ákvæð-
in um rétt almennings til frjálsr-
ar farar allt aftur til Jónsbókar. Al-
mannarétturinn hefur svo verið
hluti af náttúruverndarlögum síð-
an fyrstu lög þeirrar tegundar voru
samþykkt hér á landi1956.
Þróun mála hér á landi hefur
hins vegar gert spurninguna um al-
mannaréttinn meira knýjandi en
áður. Sem stendur ríkir nokkurs
konar villt-vesturs-ástand á landinu
þar sem ýmsir landeigendur rukka
inn á náttúruverndarsvæði, án þess
að fyrir því séu nokkrar lagaheim-
ildir. Ég lagði sjálf inn fyrirspurn til
umhverfisráðherra á síðasta þingi
sem enn hefur ekki borist svar við
um lögmæti slíkrar gjaldtöku á nátt-
úruverndarsvæðum en hef upp á
síðkastið lesið í fjölmiðlum að Um-
hverfisstofnun efist um lögmætið –
og það þarf engum að koma á óvart.
Staðreyndin er sú að taka þarf á
þessum málum ekki síðar en strax.
Nú þegar er komin upp gjaldtaka
víða um land sem efasemdir eru um
að standist lög og eru tvímælalaust
í andstöðu við hugmyndafræði al-
mannaréttarins. Þar með er ekki lítið
gert úr þeirri staðreynd að fé skortir
til þess að byggja upp ferðamanna-
staði og varðveita náttúruperlur.
Núverandi stjórnvöld eiga raunar
sinn þátt í þeim fjárskorti þar sem
meðal fyrstu verka þeirra var að
falla frá fyrirhugaðri hækkun á virð-
isaukaskatti á ferðaþjónustu sem
hefði gert ferðaþjónustuna jafnsetta
öðrum atvinnugreinum og skilað
ríkissjóði tæpum einum og hálfum
milljarði sem hefði mátt nýta í slíka
uppbyggingu. n
Almannarétt í stjórnarskrá
Katrín Jakobsdóttir
formaður VG
Kjallari
Óttarr Proppé
þingmaður Bjartrar framtíðar
Kjallari
„Sem stendur ríkir
nokkurs konar villt-
vesturs-ástand á landinu...
Í
vikunni bárust fréttir af því að
íslenskir ríkisborgarar hefðu
ekki fengið útgefin vegabréf því
að nöfn þeirra höfðu ekki ver-
ið samþykkt af mannanafnanefnd.
Mannanafnanefnd starfar á grund-
velli mannanafnalaga. Fæstir hafa
lesið mannanafnalög. Við lítum á
það sem frekar persónulegt málefni
hvað við heitum. Samt kemur í ljós
að meira að segja mannanafnalög
geta haft heilmikil áhrif á líf einstak-
lingsins.
Lög og reglur eru viðfangsefni
stjórnmála og stjórnmálamanna.
Í haust sem leið lagði þingflokk-
ur Bjartrar framtíðar fram frum-
varp um að afnema hlutverk
mannanafnanefndar. Því miður
náði tillagan ekki í gegnum þingið
þannig að hægt væri að greiða um
hana atkvæði. Því munum við leggja
hana aftur fram á haustþingi.
Stjórnmál eru flókin og skiln-
ingur manna misdjúpur eftir mála-
flokkum eins og gengur og gerist.
Þá er einkenni okkar sem störfum
í stjórnmálum að vera stundum
ósammála. Forgangsröðun okkar
er misjöfn og það þykir meiri frétt
þegar okkur greinir á heldur en það
þegar unnið er í sátt. Það er líka
skiljanlegt. Í kringum kosningar eru
stjórnmálin ofar í hugum fólks og
meira áberandi í umræðunni en á
öðrum tíma. Þetta er allt mjög skilj-
anlegt.
Eftir viðburðaríkan þingvetur,
langa kosningabaráttu, kosningar
og eftirmál þeirra, er skiljanlegt að
ákveðin þreyta á stjórnmálum sæki
að fólki. Það er lýjandi að setja sig
inn í ólíkar skoðanir og fullyrðingar
í öllum þeim aragrúa mála sem falla
undir vettvang stjórnmála í sam-
félaginu. Það er freistandi að fylgj-
ast með stjórnmálunum eins og
hverri annarri keppni og láta síð-
an tilfinningar ráða um afstöðu.
Það getur jafnvel verið freistandi að
láta stjórnmálin sem vind um eyru
þjóta.
Eftir kosningar hef ég verið hugsi
yfir þessu. Ég hef verið hugsi yfir
því hvernig stjórnmálin geti orðið
aðgengilegri. Ekki að stjórnmál og
stjórnmálamenn séu ekki nógu
áberandi fyrir. Það speglast í hverj-
um fréttatíma og í strætóskýlum í
kringum kosningar. Ég er hugsi yfir
því hvort stjórnmál geti orðið skilj-
anlegri og auðlesnari, skemmti-
legri jafnvel. Og ég hef verið hugsi
yfir því hvernig við sem erum kjörn-
ir fulltrúar getum hjálpað til þess.
Það þætti mér mikilvægt verkefni.
Því hvað sem okkur kann að finnast
um stjórnmál, þá skipta þau máli.
Stjórnmál hafa áhrif á okkur öll,
mismikil en allskonar áhrif og það
þýðir að þau skipta alla máli.
Það er mikil ábyrgð sem kjörn-
um fulltrúum er falin og gjarnan
fylgja ákveðin völd til að gera þeim
kleift að standa undir þeirri ábyrgð.
Fyrir mér er helsta hlutverk kjörinna
fulltrúa, hlutverk okkar stjórnmála-
manna, að takast á hendur þessa
ábyrgð. Völd eru bara tæki til þess.
Í kjölfar sveitarstjórnarkosn-
inga hafa verið myndaðir meirihlut-
ar um borg og bí. Það vekur athygli
mína að yfirleitt er það orðað sem
svo að stjórnmálamenn eða flokkar
hafi komist til valda eða misst völd.
Sjaldnast er minnst á þá ábyrgð sem
allskonar fólk er að taka að sér.
Fréttin um ólöglegu nöfnin og
vegabréfin er lítið dæmi um af-
leiðingar þess valds sem við stjórn-
málamenn förum með. Eftir margra
vikna fréttir af baráttu flokka og
framboða um að komast til valda
velti ég fyrir mér hvort við þurfum
ekki að leggja minni áherslu á þessa
keppni og ræða meira um raun-
veruleg viðfangsefni stjórnmálanna
og þeirri ábyrgð sem í þeim felst.
Það gæti orðið gagnlegt að breyta
um nálgun í umræðunni. Hver veit
nema það yrði ekki til þess að hressa
bæði og kæta okkur stjórnmála-
mennina, og jafnvel aðra með. n
Hvað má barnið heita?„Við lítum á
það sem frekar
persónulegt málefni
hvað við heitum.