Dagblaðið Vísir - DV - 12.08.2014, Blaðsíða 22

22 Umræða
„Svo væri fínt að
hafa sérstaka
deild á netinu fyrir
suma karlmenn.“
Jón M. Ívarsson svaraði með
stæl athugasemd manns sem
taldi að sérstök akrein ætti að
vera í umferðinni fyrir kvenfólk.
„Viðbjóður
Ísraelsmanna á
sér engin takmörk
… eina lausnin er að flytja
Ísraelsríki til Bandaríkjanna
… sem fyrst!!! …gersamlega
morðóðir andskotar!! … einu
sinni hélt maður að þetta
væri siðmenntuð þjóð.“
Miklar bollaleggingar hófust í
athugasemdarkerfinu vegna
fréttar um skoðun Noam
Chomsky á ástandinu í Ísrael og Palest-
ínu. Jón Kristjánsson var einn þeirra
sem lagði orð í belg.
„Þeir sem vilja
skora á stjórnvöld
að taka upp
breytta forgangsröðun
við efnahagsstjórn
landsins með skipun Lilju
Mósesdóttur í embættið
ættu endilega að líta við á
þessa síðu og smella á læk.“
Facebook-samtökin Lilju Mós-
esdóttur sem næsta seðla-
bankastjóra tjáðu sig um frétt
um hver yrði næsti seðlabankastjóri.
„Það er alltaf jafn
gaman þegar
þú kemur fram
með þín gullkorn. Klárlega
hápunktur ársins að fylgjast
með þér gera þig að fífli.“
Gylfi Ægisson lét ekki sitt eftir
liggja í umræðunni um Gleði-
gönguna. Sara Margrét gerði
góðlátlegt grín að honum.
„Góð hugleiðing
DV menn. Haldið
striki ykkar. Því
má halda fram að mikilvægi
ykkar sé jafn mikið og
umboðsmanns við að taka
stjórnsýsluháttalag ráðherra
í uppeldi. Engin núverandi
ráðherra á nokkurt erindi
inn í ráðuneyti, vart á
þing, að mínu mati. Það er
kjósendum að kenna,“
skrifaði Árni Stefán Árnason
um frétt af umboðsmanni
Alþingis, sem taldi sig ekki hafa
fengið þær upplýsingar sem hann óskaði
eftir varðandi samskipti Hönnu Birnu
Kristjánsdóttur við Stefán Eiríksson,
fráfarandi lögreglustjóra.
Vikublað 12.–14. ágúst 2014
Vinsæl
ummæli
við fréttir DV í vikunni
E
inu sinni var fjölskylda sem
bjó í fallegu húsi með fal-
legum garði. Pabbi, manna
og þrír velheppnaðir krakk-
ar. Nýlegri bifreið var lagt
í innkeyrslunni en fellihýsið var í
geymslu hjá afa í sveitinni. Á yfir-
borðinu var allt eins og það á að
vera nema aðeins betra. Þessi fjöl-
skylda átti í góðum samskiptum við
nágranna sína og pabbinn fór í til-
tektarferðir um hverfið með svartan
ruslapoka, aðra hvora helgi. Hann
hafði meira að segja virkjað fólkið á
númer 14 í að taka þátt.
Þegar dyrunum var lokað á fal-
lega húsinu, breyttist allt einhvern
veginn. Undarlega þögn lagði yfir
heimilið. Þögn sem var aðeins of
hljóð og átti sér bústað í stjörfum
augum þegar höfuð lagðist á kodda.
Einn góðan veðurdag sprakk allt
inn á við. Það er ekki alveg vitað
hvað það var, en það sem gerðist var
svo skelfilegt að heimilisfólkið gat
einfaldlega ekki minnst á það. Þegar
eitthvað kveikti minningu um þenn-
an skelfilega atburð fylltist húsið af
flugum og móðirin fór að lita á sér
hárið. Lyktin í húsinu varð beisk og
einhver hækkaði rækilega í útvarp-
inu. Þessi fjölskylda gat ekki tekist á
við það sem gerst hafði.
Þolum ekki tilhugsunina
Lekamálið er líka svona. Það er að
öllum líkindum of stórt fyrir Ísland.
Við sem samfélag, ráðum ekki við
það sem gerðist kvöldið 19. nóvem-
ber 2013. Við þolum ekki tilhugsun-
ina um að aðstoðarmaður ráðherra,
hafi tekið trúnaðargögn um þrjár
manneskjur, breytt þeim svo að þær
væru ískyggilegri, og sent á stærsta
dagblað og stærsta vefmiðil þjóðar-
innar. Þetta er óþolandi tilhugsun
og ekki síst ef haft er í huga að að-
stoðarmaður fer trauðla að taka upp
á svona löguðu hjá sjálfum sér.
Sú hugmynd að æðstu stjórn-
endur í stjórnkerfinu okkar, vogi
sér að nota upplýsingar sem aflað
er m.a. úr yfirheyrslum, gegn borg-
urunum – er óbærileg. Staðreynd-
ir lekamálsins sýna þetta þó svart
á hvítu. Minnisblaðið var tekið
saman daginn fyrir fyrirhuguð mót-
mæli í innanríkisráðuneytinu. Átta
manneskjur höfðu aðgang að því
þennan stutta tíma sem minnisblað-
ið var í fórum innanríkisráðuneytis-
ins og þrír af þeim voru ráðherra og
aðstoðarmenn hans. Gísli Freyr Val-
dórsson, annar aðstoðarmannanna,
var með minnisblaðið í tölvunni
sinni kvöldið fyrir lekann. Hann var
líka í símasambandi við ritstjórnir
fjölmiðlanna sem birtu minnisblað-
ið daginn eftir. Hann opnaði minnis-
blaðið og breytti því.
Taugaveiklun og þversagnir
Daginn eftir hófst Lekamálið. Við-
brögð ráðherra hafa einkennst af
taugaveiklun og hún hefur ítrekað
verið staðin að þversagnakenndum
málflutningi og segja má að í hvert
skipti sem hún tjáir sig um Lekamál-
ið, hafi fleiri spurningar vaknað en
svarað var. Þessi vegferð ráðherra er
ekki síður skuggaleg en sá verknað-
ur að leka trúnaðarupplýsingum um
borgarana í einhverjum pólitískum
hráskinnaleik.
Innanríkisráðherra hafði ítrekað
afskipti af lögreglustjóra meðan
rannsókn á hendur hennar eigin
fólki var í gangi. Hún hitti hann fjór-
um sinnum og hringdi í hann álíka
oft. Höfum í huga að þessar fjórar
heimsóknir gerast á nokkurra vikna
tímabili. Aðspurð segir ráðherra
að ekkert sé athugavert við að inn-
anríkisráðherra hitti lögreglustjór-
ann. Þetta er rangt því þarna á að
vera eldveggur á milli og sérstak-
lega þegar lögreglan er að rannsaka
alvarlega glæpi sem aðstoðarmenn
ráðherra eru grunaðir um að hafa
framið og ráðherra sjálf í eldlínunni
er svo má að orði komast.
Í kjölfar þessara funda og símtala,
segir lögreglustjórinn starfi sínu
lausu. Sá virðist ekki hafa treyst sér
til að halda málinu til streitu enda í
skelfilegri stöðu þar sem hann á að
rannsaka yfirmann sinn.
Skelfileg hugmynd
Þökk sé upplýsingalögum er hægt
að komst að því hvort það sé „al-
þekkt“ að ráðherra fundi reglulega
með lögreglustjóra. Ef vel ætti að
vera ættu slíkir fundir að fara fram
með reglubundnum hætti og með
ráðuneytisstjóra viðstaddan og allt
sem fer í milli á þessum fundum ætti
að vera skráð á réttan hátt. Einhvers
konar vina- eða kunningjasamband
milli innanríkisráðherra og lög-
reglustjóra er skelfileg hugmynd og
opnar fyrir þann möguleika að ráð-
herra geti skipað fyrir um að rann-
sókn sé hætt, henni flýtt eða rann-
sókn hafin á „þessum þarna sem er
svo óþolandi“.
Og hver haldið þið að hafi ver-
ið skipaður lögreglustjóri í stað þess
sem sá sér ekki fært að halda áfram.
Jú, vinkona innanríkisráðherra.
Kunningjastigið er þegar komið á og
er virkt nú þegar.
Smæð hins íslenska samfélags
er hluti af Lekamálinu því það eina
sem gæti opnað málið upp og klárað
það, er að þeir miðlar sem sannar-
lega voru í sambandi við þann sem
lak minnisblaðinu, komi fram og
bendi á sökudólginn. Þessi staða er
séríslensk. Tveir stærstu fréttamiðl-
ar landsins vita hver lak minnisblað-
inu og hafa það í hendi sér að leysa
málið.
Náhirðin tekur undir
Innanríkisráðherra hefur spilað
þann leik að segja að öll umfjöll-
un um Lekamálið sé „ljótur póli-
tískur leikur“. Undir þetta hefur tekið
málsmetandi fólk úr innsta hægrinu
sem kallað hefur verið Náhirðin. Ná-
hirðin hefur klastrað saman fárán-
legri samsæriskenningu sem gengur
út á að sýna að vont fólk vilji hrekja
Hönnu Birnu Kristjánsdóttur úr ráð-
herrastól. Samsærismenn eru auk
þeirra fjölmiðla sem voga sér að
fjalla um málið, umboðsmaður Al-
þingis, ríkissaksóknari, fyrrverandi
lögreglustjórinn í Reykjavík, helm-
ingur alþingismanna og þeir sem tjá
sig um samfélagsmál á vefnum.
Allir þessir virðast ekki sjá alvar-
leikann í málinu þar sem innanrík-
isráðuneytið tekur upplýsingar um
fólk, breytir þeim til að gera ískyggi-
legri, og lekur í fjölmiðla. Maður eins
og Jón Steinar Gunnlaugsson sem
iðulega setur sig í spor einstaklings-
ins gegn ríkisvaldinu, er komin í
varnarkór innanríkisráðherra. Fyrr-
verandi ráðherra segir ekkert óeðli-
legt að upplýsingum um fólk sé lekið
úr ráðuneytum. Þetta eru svo alvar-
leg orð frá fyrrverandi ráðherra til
margra ára, að nauðsynlegt er að fá
nánari útskýringar frá honum um
þetta efni. Lögfræðingur einn sá
sig knúinn til að skrifa greinarstúf
í Morgunblaðið þar sem inntak
greinarinnar var að þar sem innan-
ríkisráðherra hefði ekki brotið nein
lög, þyrfti hún ekkert að víkja. Sá
veit greinilega ekkert um ráðherra-
ábyrgð. En hún er svolítið sérstök
og byrjar ekki í hjá starfsmönnum í
móttöku, heldur hjá ráðherra. Svo
að því sé haldið til haga.
Svona hefur Lekamálið leik-
ið samfélagið okkar. Fólk skiptist
í flokka með eða á móti og aukaat-
riðum er kastað á bál fáránleikans.
Viskíraddaður útvarpsmaður
óskaði eftir vondum reynslusög-
um af manneskjunni sem er í miðju
harmleiksins sem hófst þegar trún-
aðarupplýsingar um hann voru
teknar, þeim breytt og þær send-
ar á fákunnandi fjölmiðla sem birtu
hroðann.
Snýst um traust
Lekamálið er skelfilegt. Það er alvar-
legasta mál sem blasað hefur við
stjórnsýslunni og úrvinnsla þess
mun hafa afgerandi áhrif á íslenskt
samfélag í áratugi. Úrvinnsla þess
snýst um traust á hinu opinbera,
hreinar hendur stjórnsýslunnar, við-
nám gegn mismunun og prinsippið
að upplýsingar sem ríkið aflar, skuli
ekki vera notaðar gegn borgurun-
um.
En það var einmitt það sem gerð-
ist í Lekamálinu.
Réttlátt samfélag?
Vegferðin héðan í frá snýst hvorki
meira né minna um spurninguna
hvernig samfélagi viljum við búa
í? Viljum við réttlátt samfélag sem
byggt er á vestrænni lýðræðis- og
stjórnskipunarhefð? Eða viljum
við samfélag sem grundvallað er á
kunningjaræði, spillingu og rang-
læti?
Viljum við kannski vera eins
og fjölskyldan sem ég minnist á
efst þessari grein. Fjölskyldan sem
hækkar útvarpið í botn þegar óþægi-
legar minningar vakna. Eins og ung-
lingurinn sem sprautar sig í matar-
hléi í sunnudagssteikinni. Eins og
stelpan sem blóðklípur sjálfa sig í
handleggina og neitar að borða. Eins
og móðirin sem nýtur þess að finna
nístandi sársaukann í hársverðin-
um þegar aflitunin springur út und-
ir skerandi óperutónlist. Eða viljum
við vera faðirinn sem þykist alltaf
vera smíða eitthvað ofan í kjallara.
Í þessu máli er allt undir. n
Of stórt fyrir Ísland
Teitur Atlason
Kjallari „Náhirðin hefur
klastrað saman
fáránlegri samsæris­
kenningu.
89
15
28
40
19