Úr þjóðarbúskapnum - 01.03.1956, Blaðsíða 39

SKÝRSLUR OG SPÁR
Ræktun og bygging útihúsa
Frumskilyrði búpeningsfjölgunar, fram-
leiðsluaukningar og tekjuaukningar í landbún-
aðinum er i fyrsta lagi ræktun túna og jafnvel
beitilands, og i öðru lagi bygging útihúsa yfir
búfjárfjölgun og tilheyrandi fóðurbirgðir og
áburðarbirgðir. Að sjálfsögðu ber þó að taka
tillit til ónotaðra en nothæfra útihúsa, sem eru
staðsett þar, sem fjölgun á sér stað.
Töflur V—VIII og X eru allnákvæm sundur-
liðun um ræktun og um byggingu útihúsa um
árabil og um fjármögnun þessara framkvæmda.
Töflur þessar ná aðeins til 1957, tafla X þó
aðeins til 1956, enda er þýðingarlitið að leiða
svo nákvæma sundurliðun langt fram í tím-
ann. Umræddar töflur sýna framkvæmdir
hvers árs, en ekki samanlagða fjármunaeign í
hverjum flokki. Þær eru því ekki eins vel
fallnar til efnislegrar umræðu um byggingar-
þörfina og tafla XVI, er sýnir fjármunaeign
landbúnaðarins. Þvi er málið tekið til með-
ferðar í síðasta kafla þessarar ritgerðar.
Tafla V, Ræktunarframkvæmdir 1948—1957,
styðst við jarðabótaskýrslu Búnaðarfélagsins.
Styrkir eru veittir til þessara framkvæmda og
eru töflurnar þvi mjög áreiðanlegar. í þeim
skýrslum eru handgrafnir skurðir taldir í rúm-
metrum, en gleggra þótti til yfirlits að sýna
þá í lengdarmetrum. Var rúmmáli þeirra því
breytt i lengd eftir hlutfallinu 1 rúmmetri =
0.72 metrar, sem er hlutfallið í jarðabótaskýrslu
1953, og sú lengd lögð við lengd lokræsa.
Áætlun um ræktun næstu ára er gerð í sam-
ráði við búnaðarmálastjóra og landnámsstjóra.
Tafla VI, Útihúsabyggingar 1949—1957, er
að nokkru byggð á jarðabótaskýrslu Búnaðar-
félagsins (liðir 1—-3), en að öðru leyti á fjár-
festingarskýrslu Innflutningsskrifstofunnar og
skýrslugerðum Fjárhagsráðs. Tala súgþurrkun-
artækja 1954 og 1955 er áætluð eftir samtölum
við járnsmiðjurnar.
Áætlaðar framkvæmdir eru að mestu mið-
aðar við þörf vegna heyaukningar og búfjár-
fjölgunar og til nokkurrar endurbyggingar á
óhæfum útihúsum, en einnig er miðað við lík-
ur fyrir framkvæmdum. Eitt af þvi, sem gerir
framkvæmdirnar kleifar, er aðgangur að láns-
fé, og er þvi höfð hliðsjón af lánsfjáráætlun-
inni samkvæmt töflu X.
Helztu tölur úr töflu V og VI eru sem hér
segir:
Árlegar framkvæmdir
Eining 1948 1951 1954 1957
Nýrækt túna Hektarar 1 562 2 467 2 712 3 600
Vélgrafnir skurðir .. 1000 rúmm. 1 456 1 829 3 397 4 000
Votheyshlöður Rúmmetrar - 33 600 24 400 25 000
Þurrheyshlöður — - 66 700 150 500 120 000
Geymslurúm hlaðna . Tonn þurrheys - 17 850 26 670 22 670
Fjós Kýr (= 18 rúmm.) - 1 000 2 180 2 500
Fjárhús Kindur (—3 rúmm.) - óuppl. 31 140 60 600
Geymslurúm hlaðna, byggðra ofangreind ár,
talið i tonnum þurrheys, er tilgreint hér til
frekari skýringar, þótt þess sé eigi getið i
töflu V.
Er þá reiknað með því, að heymagnið í
tonni þurrheys fylli 7.5 rúmm. í þurrheyshlöð-
um, en 3.75 rúmm. í votheyshlöðum, þ. e. rými
votheyshlaðna nýtist helmingi betur. Að öðru
leyti vísast til siðasta kafla ritgerðar þessarar
um meðferð talnanna.
í töflu VII er leitast við að sýna, á hvern
hátt aflað er fjár til þess að standa straum af
heildarkostnaði við ræktunarframkvæmdir og
útihúsabyggingar. Taflan er að mestu samdrátt-
ur úr öðrum töflum og þarf því varla nánari
skýringar við.
Sýnt er hversu miklu nemur rikisframlag,
lán úr Ræktunarsjóði og önnur fjármögnun.
Ríkisframlagið minnkar að hlutfalli með árinu
1954. Það stafar af því, að vaxandi áherzlu
verður að leggja á peningshúsin, en þau eru
ekki styrkhæf að lögum. Lán úr Ræktunarsjóði
vaxa mjög, eru helmingi hærri 1955 en 1952.
Hlutfallslegt framlag sjóðsins hækkar einnig
mikið árið 1955. Það sem nefnt er önnur fjár-
mögnun, en það er framlag bændanna sjálfra
og lán frá öðrum aðilum en Ræktunarsjóði,
er fyrst og fremst háð framleiðslumagni land-
37