Ægir - 01.04.2013, Blaðsíða 6

6
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
Taka þarf tillit til staðreynda við endurskoðun veiðigjaldsins
Í meðförum Alþingis á frumvarpi til laga um veiðigjöld vakti Landssam-
band smábátaeigenda (LS) athygli á nokkrum þáttum sem þar mættu
betur fara. Þeirra fremst var að sundurgreina sérstaka veiðigjaldið í
meira en tvo gjaldflokka; botn- og uppsjávarfisk, þar sem gjaldið er
eilítið hærra á hvert ígildi uppsjávarfisks. LS hvatti atvinnuveganefnd
Alþingis til að skoða afkomu smábátaútgerðarinnar sérstaklega til að
sanngjarnt gjald fengist hjá þeim útgerðarflokki.
Þegar rykið sem þyrlað var upp í umræðunni um málefnið er sest
er öllum ljóst að afkoma einstakra útgerðarhópa er mjög mismunandi
og því beinlínis rangt að láta þorskígildisstuðlana vera ráðandi þátt í
gjaldtökunni, þar sem þeir eru ekki mælikvarði á hagnað heldur
útflutningsverðmæti hverrar tegundar miðað við þorsk.
Þá vakti Brim hf. athygli á því í blaðaauglýsingum hvernig ein-
stökum fyrirtækjum væri mismunað eftir því hvaða tegund vinnslu þau
stunduðu og þar með „hvar framlegðin af viðkomandi fisktegund verð-
ur til“.
Við endurskoðun laganna er nauðsynlegt að breytingar taki tillit til
framangreindra staðreynda og leiði þannig til meiri jöfnuðar innan
útgerðarinnar.
Örn Pálsson, framkvæmdastjóri Landssambands smábátaeigenda í grein í Fréttablaðinu
Þurfum breiðan hóp útgerðarflokka
Það er almennt hægt að segja að hljóðið sé léttara í okkur sem rekum
það sem kallast litlar eða meðalstórar fiskvinnslur. Við bindum vonir
við að nýr sjávarútvegsráðherra vinni í þágu þjóðarinnar og hagsmunir
íslensku þjóðarinnar og hagsmunir sjávarútvegsins hafa löngum farið
saman.
***
Ég hef enga trú á því að LÍÚ muni stjórna sjávarútvegsráðuneytinu,
ekki frekar en Landssamband smábátaeigenda. Strandveiðarnar sem
nú eru stundaðar eiga vel rétt á sér og eru okkur nauðsynlegar hvað
varðar hráefnisöflun á sumrin. Við þurfum breiðan hóp af útgerðar-
flokkum, hvernig sem menn vilja meta hagkvæmni ákveðinna útgerð-
arflokka. Hér á Suðureyri eru 15-18 smábátar á strandveiðunum og
það skiptir samfélagið gríðarlegu máli. Annars værum við kannski ekki
að ráða hér inn skólafólk til að halda uppi vinnslustigi Fiskiðjunnar.
Við ráðum inn 25 manns yfir sumarið til leysa af.
Óðinn Gestsson, framkvæmdastjóri Fiskiðjunnar Íslandssögu á Suðureyri, á vefnum bb.is
U M M Æ L I
„Já, sjómennskan er ekkert grín“ var sungið hér í eina tíð og ómar
enn ásamt mörgum öðrum ágætum lögum um líf og störf sjó-
manna. Sumir lagatextanna draga upp rósrauða og rómantíska
mynd af starfsvettvangi sjómanna á meðan önnur vekja hlustand-
ann til umhugsunar um að starfið er erfitt, líkt og segir í söngtext-
anum. Slys og dauðsföll hafa því miður alla tíð verið fylgifiskur sjó-
mennskunnar og nú þegar sjómannadagshelgin nálgast leitar hug-
urinn til þeirra sem látið hafa lífið við störf sín á sjó. Þó mörgum
þyki sjómannadagurinn um margt eins og hver önnur bæjarhátíð að
sumarlagi á landinu þá verður samt vonandi um langa framtíð hald-
ið í þann sið að halda sérstakan dag sjómanna og heiðra minningu
þeirra sem sjórinn hefur tekið. Eyþjóðin Íslendingar hefur ríkulega
notið sambýlisins við sjóinn í gegnum aldirnar en líka þurft að færa
sínar fórnir í sókn sinni í auðlindina.
En sjómannadagurinn er ekki síst stund sameiningar sjómanna-
fjölskyldna. Margir sjómenn eru stóran hluta ársins fjarri sínum nán-
ustu og njóta þess því ríkulega hverrar stundar í landi. Að sönnu
hafa þó störf sjómanna tekið miklum breytingum í áranna rás. Á
þessum tíma ársins birtast jafnan viðtöl við sjómenn í fjölmiðlum og
ætíð eru fjarvistir frá fjölskyldum meðal umræðuefna. Eftirtektarvert
er hvernig tæknin hefur gjörbreytt lífi sjómanna sem nú upplifa sig
mun meiri þátttakendur í daglegu lífi fjölskyldna sinna með tilkomu
ýmissa fjarskiptanýjunga. Nú fara menn á Netið á sjónum, alveg
eins og í landi. Þó kannski séu nokkru meiri takmörk á tæknimögu-
leikum úti á sjó en í landi þá má telja öruggt að framþróun á þess-
um tækniheimi muni verða mikil á komandi árum og öllum slíkum
skrefum taka sjómenn fagnandi. Sjómennskan verður þannig ekki
eins fjarlæg og áður var þegar sjómenn gátu varla haft samband við
sína nánustu nema í fáeinar mínútur samanlagt þó túrar væru jafn-
vel nokkurra vikna langir. Mjög er skiljanlegt að sjómönnum séu
þessar breytingar ofarlega í huga.
Skipin hafa líka tekið breytingum hvað aðbúnað áhafna varðar
og vinnuaðstöðu um borð. Vissulega er þetta mismunandi eftir skip-
um, aldri þeirra og fyrirkomulagi. Endurnýjun í fiskiskipaflotanum er
brýn og er líka hagsmunamál sjómanna. Fagnaðarefni er að sjá að
ný ríkisstjórn landsins nefnir þessa endurnýjun í stefnuskrá sinni.
Stjórnvöld geta á ýmsan hátt stuðlað að þeirri þróun þó vissulega
þurfi margt annað að koma til. En það er ljóst að með nýrri skipum,
nýjum vinnustöðum sjómanna, þá breytast störf þeirra, þróast og
verða vonandi enn betri en áður.
Sjómennska er í eðli sínu starf í matvælaiðnaði. Meira að segja
svo mikilvægt starf í matvælaiðnaði að mörg önnur bókstaflega
grundvallast á því hvernig sjómönnum tekst til á sínu sérsviði. Sem
er að meðhöndla fiskinn á frumstigi matvælavinnslunnar. Þó gagn-
rýna megi að kastljósinu sé ekki nægilega oft vikið að þessum þætti
þá verður líka að viðurkennast að smám saman verður hráefnis-
meðhöndlunin úti á sjó fyrirferðarmeiri í umræðunni um fram-
leiðslufyrirtækið íslenskan sjávarútveg sem sannanlega skilar af sér
góðum vörum. Að minnsta kosti að lang stærstum hluta. Búa þarf
sjómönnum öll vopn í hendur til að þeir geti rækt þetta mikilvæga
hlutverk sitt í keðjunni; góð skip og aðbúnað, menntun og starfs-
þekkingu, svo fátt eitt sé nefnt. Og sjómenn þurfa að njóta þess
ávinnings sem gott hráefni skilar til aukinnar verðmætasköpunar.
Þær voru margar hetjur hafsins sem sóttu á miðin á árum áður.
En gleymum því ekki að það eru líka margar hetjur sem í dag eru að
gera frábæra hluti fyrir þjóð sína um borð í fiskiskipum hringinn í
kringum landið. Árið um kring. Þeirra er sjómannadagurinn. Gleði-
lega hátíð!
Jóhann Ólafur Halldórsson ritstjóri skrifar
Sjómannslíf, sjómannslíf!