Són - 01.01.2007, Blaðsíða 139

CHRYSORIS – GULLBRINGULJÓÐ JÓNS ÞORKELSSONAR 139
lífi, og yrði of langt upp að telja hér1. En honum fannst þó sem þessi
ágæta sýsla hefði orðið útundan að því leytinu til að hún hafði ekki
orðið sögusvið neinnar Íslendingasögu á sama hátt og nágranna-
sýslur þar sem hetjur riðu um héruð á söguöld, og því varð hann að
sækja til tíma Tyrkjaránsins til að finna dæmi um þær dáðir sveitunga
sinna sem sæmdu hetjukvæði. Þar varð fyrir honum sagan af
Hjálmari nokkrum Grindvíkingi sem á að hafa brugðist býsna karl-
mannlega við þegar svonefndir Tyrkir gerðu strandhögg í heimabæ
hans árið 1627, og gefa eftirfarandi línur nokkra hugmynd um lýsingu
Jóns á þeim atburðum og vald hans á latínunni.2 Þó er rétt að taka
fram að bardagalýsingin er allmikið stytt hér og aðeins sagt frá upp-
hafi bardagans og lyktum en fellt úr miðbikið þar sem vopnaskaki er
lýst í smáatriðum. En hátturinn er hinn sami á latínu og íslensku,
hinn svonefndi elegíuháttur eða tregalag, þótt uppsetningin sé önnur.3
1 Um kvæðið Chrysoris er nánar fjallað í óprentuðu erindi Sigurðar Péturssonar
lektors sem flutt var á málþingi Félags um átjándu aldar fræði 11. febrúar 2006 og
ber nafnið „Hverjum þykir sinn fugl fagur“.
2 Í erindi Sigurðar Péturssonar segir svo um þetta: „Hjálmar er hetja og lýsing höf-
undar minnir að ýmsu leyti á hetjukafla þá sem finna má í Hómerskvæðum,
svonefndar „aristeiur“, þar sem ákveðinn þáttur er helgaður frammistöðu og
afreksverkum tiltekins manns.“
3 Sjá Tyrkjaránið á Íslandi 1627. Sögufélag gaf út. Reykjavík 1906–1909, bls. 464.