Són - 01.01.2007, Blaðsíða 11

Són - 01.01.2007, Blaðsíða 11
GÁTAN UM SÉRHLJÓÐASTUÐLUNINA 11 verkum að hans mati að sérhljóðar taka á sig mynd samhljóða þegar þeir eru í framstöðu og lokunin er eins hjá þeim öllum. „Þegar ég segi e, er ég að bera fram tvö hljóð,“7 sagði Rapp. Þar á hann annars vegar við sérhljóðann sjálfan og hins vegar eins konar samhljóð sem tal- færin verða að mynda til að sérhljóðið geti orðið til. Þetta hljóð, sem myndast við raddglufulokunina, kallar Rapp „Mitlaut“ (Mitlaut þýðir í rauninni samhljóð) og segir að það sé óhjákvæmileg byrjun hvers sérhljóðs. Vegna þessa raddglufulokhljóðs skynjuðu skáldin fram- stöðusérhljóðana sem nokkurs konar samhljóða og settu þá alla í sama jafngildisflokkinn. Fræðimenn voru, eins og fyrr segir, lengst af sáttir við þessa skýringu og henni var ekki mótmælt fyrr en undir lok 19. aldar að Axel Kock8 setti fram aðra skýringu á sérhljóðastuðlun- inni (sjá síðar) og gagnrýndi jafnframt kenningu Rapps. Kenningin um raddglufulokun gagnrýnd Gagnrýni Kocks á raddglufulokunarkenninguna var af tvennum toga. Annars vegar taldi hann alls ekki sannað að þessi raddglufu- lokun hefði yfirleitt verið til í tungumálinu á þeim tíma sem hér er rætt um og hins vegar taldi hann afar ólíklegt, þó svo að þessi radd- glufulokun hefði fundist í tungunni, að hún hefði getað haft afgerandi áhrif á jafngildisflokka í stuðluðum kveðskap.9 Kock benti á að hljóð- ið sem um ræðir er svo veigalítið í venjulegu tali að til að heyra það þarf þjálfað eyra. Hann segir: „Við verðum þá að gera ráð fyrir að for- feður okkar hafi verið svo færir í notkun – ekki málhljóða – heldur málhljóðsafbrigða, að þeir að því leyti hafi staðið langt framar nú- tímafólki“.10 Í framhaldinu setti Kock svo fram sína eigin skýringu á sérhljóðastuðluninni eins og síðar verður vikið að. Otto Jiriczek11 ritaði gagnrýni um bók Kocks og var honum sam- mála um að kenning Rapps um raddglufulokunina stæðist alls ekki og væri gagnslaus til skýringar á sérhljóðastuðluninni. Jiriczek gat hins vegar ekki heldur fellt sig við skýringu Kocks á sérhljóðastuðlun og 07 Wenn ich e sage, so hab’ ich schon zwei Buchstaben ausgesprochen, … (Rapp 1936:53). 08 Kock (1889–1894). 09 Suzuki (1996:309–310) komst að sömu niðurstöðu. 10 Skulle man då kunna misstänka, att våra förfäder varit så fina iakttagare – icke av språk-ljud utan – av språljuds-modificationer, att de vida övergått våra dagars pub- lik? Kock (1889–94:113). 11 Jiriczek (1896:547–548).
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Són

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Són
https://timarit.is/publication/1139

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.