Són - 01.01.2007, Blaðsíða 102

BERGLIND GUNNARSDÓTTIR102
og bundu enda á blómaskeið í skáldskap og listum, ekki síst á Spáni, en
kæfðu tilraun til lýðræðislegra stjórnarfars í báðum þessum löndum.
I
Neftalí Reyes Basoalto, sem síðar tók sér skáldanafnið Pablo Neruda,
fæddist 12. júlí árið 1904 í bænum Parral í Chíle, en ólst upp í syðsta
hluta landsins, Arákaníu í Temuco sem var einskonar landnemabær
hvítra manna. Faðir hans var járnbrautarstarfsmaður, en móðir hans
dó nokkrum mánuðum eftir að hafa fætt hann. Tveggja ára gamall
eignaðist hann síðan stjúpmóður sem reyndist honum afar vel. Hann
kallaði hana „mamama“. Það orð fann hann upp af því hann vildi
ekki nota orðið madrastra (stjúpa). Sem barn var hann einrænn og
fálátur. Hann dvaldi í sínum eigin hugarheimi og í náttúrunni og fór
snemma að yrkja ljóð. Auk þess að vera upprunninn úr fátækasta
héraði Chíle var hann af lágstétt og var til að mynda af þeim sökum
stíað frá fyrstu ástinni sinni. Það gerði hann uppreisnargjarnan.
Arákanía var landsvæði indiána og frægt í sögu landvinninga
Spánverja fyrir harða mótstöðu þeirra gegn Pedro Valdivia og hans
mönnum er þeir ætluðu að leggja svæðið undir spænska konunginn.
Um þá atburði og Arákaníu hefur Neruda ort, til að mynda í Canto
general.2
Gef mér kulda þinn, ósvífni útlendingur.
Gef mér tígriskjark þinn.
Gef mér í blóði þínu heift þína.
Gef mér dauða þinn að hann fylgi mér
og veki mönnum þínum ugg.
Um síðir var Arákanía yfirunnin og frumbyggjarnir barðir niður í
hvert sinn er þeir létu á sér kræla. Á þessum slóðum, svo nærri
suðurheimskautinu, er mjög kalt og rigningasamt „ ... í þessu villta
vestri ættjarðar minnar fæddist ég til lífsins, til jarðarinnar, skáldskap-
arins og rigningarinnar,“ segir Neruda í minningabók sinni, Confieso
que he vivido.
Á löngum ferli hefur mér virst sem hann hafi glatast, þessi regn-
máti sem var skelfilegt og slóttugt afl í fæðingarhéraði mínu,
2 Dagur Sigurðarson (1971:131). Úr ljóðinu „Pedro Valdivia“.