Són - 01.01.2014, Blaðsíða 64

62 Þorgeir sigurðsson
Fast helt lundr ok leynði
linnvengis trú sinni
hlunndýrs heiðna runna
hǫ́ttnæfr við goð sǫ́ttum
(Plácitusdrápa 30, Louis-Jensen og Wills 2007:200)
Í þessari vísu er seinni skjálf hendan með aðalhendingu (hlunn­ og runna).
Um þetta eru fjögur dæmi í samtals 16 skjálfhendum í Plácitus drápu
(þar eru tvær skjálf hendur í átta vísum). Þó að þetta sé hærra hlutfall en
venjulegt er í þriðja vísuorði dróttkvæða, virðast aðalhendingar í skjálf-
hendum hafa heyrt til undantekninga á tólftu öld.
3 Skjálfhendur með aðalhendingum
Skjálfhendur 12. aldar hafa frá sjónarhóli Snorra Sturlusonar verið nýjar
og alþekktar og hann lýsti þeim ekki nema óbeint í Háttatali sínu frá
1222–1223. Af lýsingum hans mátti þó skilja að í elstu skjálf hendum
hefðu verið aðalhendingar en að í nýjum væru skothendingar.9
Snorri lýsti hinum fornu skjálfhendum með eftirfarandi vísu og sagði
eftir farandi (skáletrun á skjálfhendum er mín):
Þessi háttr er in forna skjálfhenda:
35 Reist at Vágsbrú vestan
(varrsíma bar fjarri)
heitfastr hávar rastir
hjálm-Týr svǫlu stýri;
støkr óx er bar blakka
brims fyrir jǫrð it grimma
herfjǫlð (húfar svǫlðu)
hrannláð búandmanna.
9 Samanber orð Anthony Faulkes (2007:61) í athugasemd hans við umfjöllun Snorra um
39. vísu í Háttatali þar sem Snorri nefnir skjálfhendu hina nýju: „The writer does not
ex plain how skjálfhenda in nýja differs from in forna (st. 35, cf. st. 28), but it is pre sum-
ably that in the former the lines that have skjálfhendur have skothending rather than aðal­
hending“ (Höfundur útskýrir ekki hvernig hin nýja skjálfhenda er öðruvísi en hin forna
(vísa 35, sbr. vísu 28) en ætla má að skjálfhendur í hinni fyrrnefndu hafi skot hend ingar
fremur en aðalhendingar).