Gripla - 01.01.2001, Side 18

16
GRIPLA
Þeir gátu þá verið hvorttveggja í senn sannir og skáldaðir og falið í sér opin-
berun en þá þannig að hún krafðist túlkunar. Skáldskapur gat svo ekki síður en
draumur verið hvorttveggja í senn sannur og ósannur og sömuleiðis marg-
ræður enda var hið skáldlega af ætt hins ímyndaða, talið vera á sviðinu milli
líkama og skilnings og tengja hugmyndir skiljanlegu og geðfelldu formi.
(Kruger 1992, t.d. 23,78, 131).
Gísli rekur drauma sína jafnan fyrir Auði, en fyrir kemur og að sögumaður
endursegir að einhverju leyti efni þeirra áður en kemur að vísunum sem Gísli
kveður. Lausa og bundna málið miðla gjama að hluta sama efni, en vísumar
segja þó oftast lengri sögu og ítarlegri auk þess sem þær em einatt margræð-
ari, m.a. af því að mann- og kvenkenningar geta vísað til fleiri en eins aðilja.
Lesendur þurfa því ekki aðeins að bera saman laust mál og bundið og draga
ályktanir af samanburðinum, heldur miðlar Gísli þeim reynslu af draumum
sem kunna ýmist að vera sannir eða ósannir — í formi skáldskapar sem hið
sama gildir um.
Draumar Gísla koma í lotum í sögunni og í flestum þeirra birtast draum-
konur tvær, önnur góð en hin ill. Sú góða flytur honum kristilegan siðaboð-
skap og heitir honum auði og hægindum annars heims; hin illa boðar honum
skelfileg örlög þessa heims og kveðst munu að engu gera allt sem hin góða
hefur lofað. Frásagnimar af draumunum gegna auðvitað að nokkru því hlut-
verki að sýna líðan Gísla og vaxandi ótta hans andspænis þeim örlögum sem
honum kunna að vera búin héðra og í handanheimum. I samspili við aðrar frá-
sagnir leiða þær og í ljós að hann tekur oftar en ekki mark á siðferðisboðum
góðu draumkonunnar og reynir að bæta ráð sitt. (Bergljót S. Kristjánsdóttir
1999:xxviii) En umfram annað bregða þær upp mynd af hetjunni sem hefur
fágætt vald á táknum en verður að endingu að horfast í augu við að til eru þau
sem hún getur ekki verið viss um hvemig túlka skal. Sumir drauma Gísla
virðast reyndar harla auðráðnir, t.d. þeir sem boða feigð hans. En aðrir eru
torræðir að hluta og draumalotur miðla gjama andstæðri merkingu þannig að
draumreynslan verður eins og eftir þá millistigsdrauma sem fyrr voru nefndir.
Lesendur fylgjast með vaxandi angist Gísla andspænis táknmáli draumanna
uns hann getur ekki lengur orða bundist og spyr Auði hvað hún haldi að táknin
boði honum. Þannig hljóðar næstsíðasta vísan um draum sem Gísli kveður:
Hugði eg Sjöfn í svefni
silfrbands yfir mér standa,
Gerðr hafði sú garða,