Fréttablaðið - 11.03.2016, Blaðsíða 4

Heilbrigðismál Rannsókn á árangri
endurlífgunar eftir hjartastopp utan
spítala á höfuðborgarsvæðinu leiðir í
ljós að 22 prósent þeirra þar sem reynd
er endurlífgun útskrifast af spítala.
Erlendis er lifun á bilinu 10 til 20
prósent þar sem best lætur. Nýjasta
rannsóknin er frá árunum 2008 til
2014. Niðurstöðurnar leiða í ljós að
ekki er marktækur munur á árangri frá
síðasta rannsóknartímabili, árunum
2004-2007.
„Við höfum alltaf verið með betri
niðurstöður en í sambærilegum
erlendum rannsóknum. Við erum
með stuttan útkallstíma, farsíma-
eign var snemma almenn hér á landi,
Neyðarlínan hefur virkað vel og við
höfum góða stjórn á óvissuþáttum.
Það er flott keðja hjá okkur,“ segir
Guðrún G. Björnsdóttir læknir og einn
rannsakenda.
Í sextíu prósentum tilfella voru vitni
viðstödd hjartastopp. Tveir af hverjum
þremur beittu endurlífgun. Guðrún
segir Íslendinga þekkja vel til skyndi-
hjálpar og að frammistaða landans sé
á við það besta í öðrum löndum.
„En gott má alltaf gera betur,“
minnir Guðrún á. „Það hefur gífurleg
áhrif að endurlífgun sé reynd strax.
Þeir sem hafa verið hnoðaðir frá fyrstu
stundu eru með lífvænlegasta taktinn
þegar sjúkraflutningamenn koma á
staðinn. Það eru fáir sem lifa af sem
eru ekki hnoðaðir frá byrjun. Þannig
að skyndihjálpin er sá liður sem við
getum helst bætt og það er á valdi
almennings.“
Niðurstöður fyrrgreindrar rann-
sóknar sýna að það eru færri tilfelli
hjartastoppa á milli tímabilanna sem
borin eru saman.
Að sögn Guðrúnar hefur tilfellum
kransæðastíflu og dauða vegna krans-
æðasjúkdóma einnig fækkað. Mögu-
leg afleiðing af því sé færri hjartastopp.
„Þetta gefur vísbendingu um að það
séu framfarir í meðferð við þessum
sjúkdómum, fólk hugsi betur um sig
og leiti fyrr til læknis. Áratuga langt
átak og forvarnir á þessu sviði eru
einnig líklega að skila góðum árangri,“
segir Guðrún.
erlabjorg@frettabladid.is
Tveir þriðju reyna endurlífgun
Framfarir í meðferð, forvarnir og lífsstílsbreyting er talin orsök þess að æ færri fara í hjartastopp. Árangur í
endurlífgun hérlendis er góður á heimsvísu. Almenningur bjargar fjölmörgum mannslífum á ári hverju.
Hringja og hnoða
Guðrún segir viðbrögð við
hjartastoppi vera einföld: Aðeins
hringja og hnoða og ekki flækja
málið með til að mynda munn
við munn aðferð.
„Hnoðið skiptir öllu máli í
hjartastoppi hjá fullorðnum. Það
er það sem bjargar lífum ásamt
því að þekkja einkenni hjarta-
stopps,“ segir Guðrún og bendir á
myndbönd á netinu, skyndihjalp.
is og skyndihjálparnámskeið
Rauða krossins til að fræðast
frekar um það.
Færri endurlífganir
Reyndar endurlífganir
á 100.000 íbúa á ári hverju
1987-1990: 46
1991-1996: 39
1999-2002: 33
2004-2007: 27
2008-2014: 25
Hjartastopp utan spítala á höfuðborgarsvæðinu
2008-2014
636 útköll
451 tilfelli þar sem
endurlífgun var reynd
78% þeirra voru karlar
69,9 ár var meðalaldur
7 mínútur rúmar var
meðalútkallstími
40% komust lifandi á
sjúkrahús
22% útskrifuðust af
spítala
Guðrún G. Björnsdóttir læknir segir frammistöðu almennings á Íslandi í skyndi-
hjálp mjög góða en að alltaf megi gera betur. FréttaBlaðið/Vilhelm
viðskipti Yfirvöld í Síle hafa opnað
landamæri sín að nýju fyrir inn-
flutningi á laxahrognum frá Íslandi.
Þarlend yfirvöld lögðu á inn-
flutningsbann eftir að VHS-veira
greindist í fyrsta sinn hér á landi
síðastliðið haust, segir í frétt Mat-
vælastofnunar.
Veiran, sem valdið getur sjúk-
dómnum veirublæði í yfir 80 teg-
undum fiska, greindist í íslenskum
hrognkelsum af villtum uppruna
sem notuð eru til undaneldis og
framleiðslu á seiðum til að éta lús
af laxi í sjókvíum í Færeyjum og
Skotlandi.
Síle hefur aflétt banni á innflutningi lifandi laxahrogna frá Íslandi
Stofnfiskur er eina fyrirtæki heims sem má flytja laxahrogn til Síle. mynd/StoFnFiSkur
Í kjölfar greiningarinnar lokuðu
yfirvöld í Síle (stofnunin Serna-
pesca) samstundis á allan inn-
flutning á lifandi laxahrognum frá
Íslandi, en innflutningurinn hófst
árið 1996.
Næstu vikur á eftir framkvæmdi
Sernapesca í samstarfi við Matvæla-
stofnun umfangsmikið áhættu-
mat á smitdreifingu með áherslu
á stöðu sjúkdómavarna hjá kyn-
bótastöðvum Stofnfisks sem eitt
fyrirtækja á heimsvísu hefur haft
tilskilin leyfi til að flytja laxahrogn
inn til Síle.
Auk VHS-veirunnar tók endur-
matið einnig til allra hugsanlegra
veirusjúkdóma í fiskeldi sem leiddi
til umfangsmikillar rannsóknar-
vinnu á mögulegri smithættu.
Ítarleg skýrsla um málið var gerð
opinber í Síle og 4. mars kom form-
leg tilkynning frá Sernapesca um að
íslenskar kynbótastöðvar stæðust
öll skilyrði og hafið væri yfir allan
vafa að útflutningur á laxahrognum
frá Íslandi til klaks og áframeldis
bæri með sér hverfandi líkur á smit-
dreifingu.
Útflutningur hrogna frá Stofn-
fiski til Síle hefst á nýjan leik innan
fárra daga. – shá
leiðrétt
Í frétt blaðsins 9. mars af fundi um
kynferðislega áreitni láðist að geta
þess að fleiri hafi að honum staðið
en ASÍ. Fundurinn var haldinn af
ASÍ, BHM, BSRB, KÍ, Jafnréttisráði
og Jafnréttisstofu.
Bryan Ferry
16.05.16
Harpa, Eldborg
H a r pa . i s B r ya n F e r r y.c o m T i x . i s
Það eru fáir sem lifa
af sem eru ekki
hnoðaðir frá byrjun. Þannig
að skyndihjálpin er sá liður
sem við getum helst bætt og
það er á valdi almennings.
Guðrún G. Björnsdóttir læknir
Alþingi Alls hafa 27 þingmenn úr
öllum flokkum lagt fram þings-
ályktunartillögu um að heiðra skuli
minningu Íslendinga sem fórust í
seinni heimsstyrjöld. Telja megi að
minnst 153 Íslendingar hafi fallið í
stríðinu þrátt fyrir herleysi Íslands.
„Um er að ræða íslensk skip og
erlend skip sem höfðu íslenska skip-
verja um borð. […] til viðbótar fórust
58 á tveimur skipum, Sviða og Max
Pemberton, sem líkur standa til að
hafi tengst árekstrum við tundur-
dufl,“ segir í greinargerð með til-
lögunni. Minnismerki séu víðs vegar
um land um þá sem létust á einstaka
skipum en enginn minnisvarði um
alla sem fórust . „Er því löngu tíma-
bært að skipa þeim varanlegan sess
í sögu þjóðarinnar.“
Í tillögunni er varpað fram hug-
myndum um minnisvarða með
nöfnum allra sem fórust sem og
tileinkun sérstaks dags í minningu
þeirra. – þea
Minnisvarði um
látna í stríðinu
stjórnmál Sérstakar umræður fóru
fram á Alþingi í gær um arðgreiðslur
tryggingafyrirtækjanna.
Steingrímur J. Sigfússon, þingmaður
Vinstri grænna, var málshefjandi og
var Bjarni Benediktsson fjármálaráð-
herra til andsvara.
„Það er lítil eftirspurn eftir græðginni
og það er lítil eftirspurn eftir baktjalda-
makki,“ sagði Steingrímur í upphaf
umræðunnar. „Viðbrögð almennings
undanfarna daga hafa sýnt það.“
Steingrímur spurði fjármálaráð-
herra hvort ekki þyrfti að grípa til
aðgerða á borð við lagasetningu um
að svokölluðu umframgjaldþoli trygg-
ingarfyrirtækjanna yrði deilt með
almenningi væri það tekið út eða að
settur væri tekjuskattsauki á umfram-
hagnað þeirra.
„Þetta mál í heild sinni er áminning
um það að atvinnulífið þurfi að átta sig
betur á því að við stöndum öll saman
í því að endurheimta traust í landinu,“
sagði Bjarni.
„Menn telji það geta gengið á Íslandi
í dag að hækka iðgjöld á lögboðnum
tryggingum og á sama tíma að taka út
margra ára uppsafnaðan arð. Það er lítil
þolinmæði fyrir því.“
Bjarni sagði hins vegar að Fjármála-
eftirlitið hefði staðfest að þrátt fyrir
háar arðgreiðslur standi fyrirtækin
sterkum fótum og ekkert bendi til
þess að þau geti ekki þjónustað sína
viðskiptavini. Hann sagði marga þing-
menn taka fulldjúpt í árinni með því
að segja að verið sé að hola fyrirtækin
að innan.
Þá taldi Bjarni ekki skynsamlegt að
hið opinbera skipti sér af því hvernig
einkafyrirtæki ráðstafi hagnaði sínum.
„Eiga menn að deila með viðskipta-
vinum umframhagnaði? Mín skoðun
er sú að löggjafinn eigi ekki að skipta
sér af því,“ sagði ráðherra.
Tvö tryggingafélög, Sjóvá og VÍS,
tilkynntu í gær um lækkun á arð-
greiðslum úr bótasjóðum til hluthafa
sinna. Sjóvá lækkar arðgreiðslur sínar
úr 3,1 milljarði króna í 657 milljónir
króna. VÍS lækkar arðgreiðslur sínar
um þrjá milljarða, úr fimm í tvo.
Stjórn Sjóvár lagði fram breytingar-
tillögu á upphaflegu tillögunni um
arðgreiðslur: „Í ljósi viðbragða við
fyrirliggjandi tillögu stjórnar um arð-
greiðslu og yfirstandandi orðspors-
áhættu hefur stjórnin ákveðið að
endurskoða þá tillögu sína.“
Stjórn VÍS tekur í svipaðan streng og
stjórn Sjóvár varðandi orðspor fyrir-
tækisins. – srs
Tryggingafélög bakka með arðgreiðslur
Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra
FréttaBlaðið/Velhelm
Stríðið tók 153 íslensk líf áður en Þjóð-
verjar gáfust upp í maí 1945.
FréttaBlaðið/aFP
1 1 . m A r s 2 0 1 6 F Ö s t U D A g U r4 F r é t t i r ∙ F r é t t A b l A ð i ð
1
1
-0
3
-2
0
1
6

0
4
:4
0
F
B
0
6
4
s
_
P
0
6
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
8
B
C
-2
C
C
C
1
8
B
C
-2
B
9
0
1
8
B
C
-2
A
5
4
1
8
B
C
-2
9
1
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
6
4
s
_
1
0
_
3
_
2
0
1
6
C
M
Y
K