Fréttablaðið - 11.03.2016, Blaðsíða 52

Eitt af hundrað og fimmtíu erindum
á tæplega fjörutíu málstofum Hug-
vísindaþings, árlegrar ráðstefnu
Hugvísindastofnunar, flytur Hlynur
Helgason, lektor í listfræði, um guð-
lega sjálfsmynd myndlistarmanns-
ins Ragnars Kjartanssonar. Það er
því af nægu að taka af fræðandi og
skemmtilegum viðburðum þessa tvo
daga sem ráðstefnan stendur í dag
og á morgun. Hlynur tekur undir að
framboðið sé svo sannarlega mikið
og það sé um að gera fyrir fólk að
kynna sér dagskrána og finna eitt-
hvað við sitt hæfi.
Í fyrirlestri sínum ætlar Hlynur að
skoða hvernig myndlistarmaðurinn
Ragnar Kjartansson hefur byggt upp
sjálfsmynd sína í gegnum tíðina.
„Hvernig hann hefur notað gjörn-
inga þar sem hann kemur sjálfur
fyrir á sterklegan hátt í raun allt frá
upphafi ferilsins. Ég byrja á því að
skoða sem dæmi hvernig hann bar
sig í vídeóum með Trabant, sem er
svona aukahlutur sem hann hefur
verið í. Skoða hvernig hann setur
sig þar fram sem sætan ljóshærðan
rokkarastrák. Í framhaldinu skoða ég
hvernig hann sýnir sig í þessum verk-
Listin að leggja sig,
drekka kampavín
og verða leiður
Hlynur Helgason lektor í listfræði flytur
á Hugvísindaþingi á morgun erindi um
list Ragnars Kjartanssonar út frá tveim-
ur grundvallarverkum listamannsins.
um sem hann hefur gert á fimm ára
fresti sem heita Ég og móðir mín, þar
sem hann spilar á endurtekninguna
með sína eigin ímynd. Þar er hann
sonur sem er í ímyndunarstíl for-
smáður af móður sinni í þessum leik
þar sem hún hrækir á hann ítrekað.
Guð og Schumann
Þetta er svona upptakturinn að aðal-
efninu sem er vídeóverk sem hann
sýndi í Nýlistasafninu árið 2007. Þar
vinnur hann með endurtekningar
þar sem hann syngur á mjög drama-
tískan hátt endurtekið við hljóm-
sveitarundirleik Sorrow Conquers
Happiness. Þetta vídeóverk ber nafn-
ið Guð og þar er hann búinn að setja
sjálfan sig sem listamann í guðalíki.
Þetta er dálítið í stíl við Trabant og
gert á sama tíma. Þarna er ímynd
listamannsins sem góðs og jákvæðs
afls en á móti kemur verk sem hann
gerði ári síðar á Ítalíu og heitir The
Schumann Machine og ég fer tals-
vert mikið út í það. Við getum sagt
að í Guðsverkinu sé hann að bjóða
upp á nokkurs konar Appolló-týpu ef
við notum Nietzsche sem bakgrunn.
Þar sem Nietzsche talar um Appolló-
virknina sem eldri listamannsímynd
og síðan birtist þessi díonýsíska eða
Bakkusar-týpa og það er þessi síðar-
nefnda sem einmitt birtist svo í The
Schumann Machine.
Doktor Jekyll og mister Hyde
Þar er hann í tvær vikur að flytja
stöðugar endurtekningar á hluta af
Dichterliebe eftir Robert Schumann
og er að kljást við það með Davíð
Þór Jónssyni píanóleikara. Þar eru
þeir að drekka kampavín og reykja
og að vissu leyti er þetta pólitískasti
performans Ragnars þarna 2008 því
hann er að fjalla um þessa djúpu
undiröldu í samfélaginu. Þarna er
hann að fjalla um hina bóhemísku
ímynd listamannsins, nokkuð sem
hann tekur síðan fyrir aftur í Fen-
eyjum en þetta var að vissu leyti
sterkara í Schumann Machine af því
að þar eru þeir að vinna með þetta
sama þema. Verða leiðir, leggja sig,
fá sér kampavín, örlítið meiri kavíar,
mjög skemmtileg áhersla á þessa
miklu endurtekningu sem verður
áhugaverð og leiðinleg en áhuga-
verð í senn. Þetta er svona doktor
Jekyll og mister Hyde ímynd sem
Ragnar byggir upp en verður samt
að sameiginlegum persónuleika
sem ég legg til að hafi gert Ragnar að
svona heillandi listamanni. Það er
þetta sem Ragnar lagði bókstaflega á
þessum árum sem hefur gefið honum
þessa möguleika á alþjóðlegum vett-
vangi.“
Rokkari myndlistarinnar
Þrátt fyrir þessi einkenni í verkum
Ragnars sé ekki endilega erfitt að
greina á milli mannsins og lista-
mannsins. „Ég held að í raun og
veru sé Ragnar einn af þessum lista-
mönnum sem fylgir forverum sínum
eins og Magnús Pálsson hefði sagt:
Þú greinir ekkert á milli listamanns-
ins og verksins. Listamaðurinn býr
til samtal og Ragnar í raun og veru
fylgir því. Hann spilar svolítið á að
vera þessu jákvæði bjarti náungi sem
síðan leyfir sér að djamma dálítið.
Við höfum líka dæmi eins og þegar
hann flutti inn leikhússtúku Hitlers
og ætlaði að setja hana saman en
fékk á sig mikla gagnrýni. Ákvað svo,
eftir að hafa ráðfært sig við móður
sína, að gera það ekki og sendi frá
sér yfirlýsingu.
Þetta er svolítið eins og rokk-
ímyndin. Þú gerir ekki greinarmun
á rokkaranum og rokkinu og hann
er búinn að flytja það yfir í mynd-
listina. Við erum með myndlistar-
menn á svipuðu róli, eins og Cindy
Sherman, þar sem ímynd lista-
mannsins og konan á bak við er
algjört kamelljón og þú veist aldrei
hvort er hvað. Þetta gerir Ragnar
áhugaverðan því hann heldur þessu
sem er í spennu.“
Þannig er greinilega af nægu for-
vitnilegu að taka varðandi list Ragn-
ars og rétt að hvetja fólk til þess að
skella sér á Hugvísindaþing. Fyrir-
lestur Hlyns verður á laugardaginn
kl. 12 í stofu 225 í aðalbyggingu
Háskóla Íslands.
Hlynur Helgason, lektor í listfræði, flytur á morgun fyrirlestur um list Ragnars Kjartanssonar. FRéttablaðið/VilHelm
Ragnar Kjartansson: Guð, 2007. Vídeóverk á einum skjá, 30 mínútur. Útsetning
og hljómsveitarstjórn: Davíð Þór Jónsson. Framleitt af thyssen-bornemisza art
Contemporary, Vín og Nýlistasafninu í Reykjavík. birt með leyfi listamannsins og
luhring augustine, New York & i8, Reykjavík. lJóSmYND/RaFael PiNHo.
Ragnar Kjartansson: Schumann machine, 2008. Ásamt Davíð Þór Jónssyni. mani-
festa 8, Rovereto, Ítalíu. Gjörningur í 8 klukkustundir. birt með leyfi listamannsins
og luhring augustine, New York & i8, Reykjavík.
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
HARPA SILFURBERG
Mánudag 14. mars kl. 20:00
Miðaverð kr. 4.500 / 3.500
Styrkt af
Miðar á harpa.is s í miðasölu Hörpu
stóRsveit
ReykjAvíkuR
spilar latintónlist
Stjórnandi: Samúel J. Samúelsson
Hæ
mambo
1 1 . m a r s 2 0 1 6 F Ö s T U D a G U r32 m e n n i n G ∙ F r É T T a B L a ð i ð
menning
1
1
-0
3
-2
0
1
6
0
4
:4
0
F
B
0
6
4
s
_
P
0
6
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
8
B
C
-2
C
C
C
1
8
B
C
-2
B
9
0
1
8
B
C
-2
A
5
4
1
8
B
C
-2
9
1
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
6
4
s
_
1
0
_
3
_
2
0
1
6
C
M
Y
K