Glóðafeykir - 01.11.1977, Qupperneq 12

10
GLOÐAFEYKIR
Um Héraðsbókasafn Skagfirðinga
Ég hef hripað þessa sundurlausu fróðleiksmola eftir beiðni, en ekki
vegna þess, að ég telji þekkingu mína á viðfangsefninu svo mikla, að
ég sé aflögufær í því efni. Því er ritsmiðin ekki hugsuð sem fræðileg
ritgerð, heldur aðeins til fróðleiks þeim. sem kynnu að vilja vita eitthvað
um upphaf og sögu Héraðsbókasafns Skagfirðinga. Heimildir eru eink-
um Saga Sauðárkróks eftir Kristmund Bjarnason (sjá heimildaskrá þar) og
fundargerðabók stjórnar safnsins, sem nær afmr til ársins 1937; enn
fremur persónulegur kunnugleiki síðustu r\'ö árin.
Elzta ritaða heimild, sem varðveitzt hefur varðandi stofnun bókasafns
fyrir Skagafjarðarsýslu, er bréf, sem sr. Zóphónías Halldórsson i Viðvík
skrifaði sýslunefnd Skagafjarðarsýslu árið 1898, en þar leggur hann til,
að sýslubókasafn verði stofnað. Ekki varð þó lir því í bráð, en í stað
þess var samþykkt, að nefnd manna, sem sýslunefnd kysi, sæi um út-
vegun bóka úr Amtsbókasafninu á Akureyri, sem þá skyldi, svo sem
nafnið bendir til, þjóna Norðlendingafjórðungi öllum. Að tillögu amt-
manns skyldi síðan einn maður annast bókapöntun og útlán og bera
ábyrgð á skilum. Sendi þessi fulltrúi síðan bækurnar til lestrarfélaga í
sóknunum, eða til einhvers áreiðanlegs manns, þar sem lestrarfélög voru
ekki. Þessi hátrnr þótti ekki gefast vel, og lagðist því fljótlega niður.
Arið 1904 var síðan ákveðið að stofna sýslubókasafn á Sauðárkróki.
Veitti sýslunefnd til þess 100 kr. og landssjóður jafn mikið. Þrír menn
voru kosnir til að semja reglugerð safnsins og kaupa inn bækur. Næsta
ár var reglugerðin samþykkt í sýslunefnd, og jafnframt kosin bókasafns-
nefnd. Þessi reglgerð, sem þarna var samþykkt, er nú glötuð, sem og
önnur gögn um fyrstu starfsár safnsins. Því er margt óljóst um starf-
semi þess fyrsm áratugina, s. s. hver sá um útlán, bókakaup, hvaða bækur
vom keyptar o. s. frv. Vitað er þó, að Lestrarfélag Sauðárhrepps gaf safn-
inu allar bækur sínar árið 1906; má enn finna í safninu gamlar bækur með
stimpli lestrarfélagsins.
Sýslubókasafnið var frá upphafi til húsa á Sauðárkróki, lengi að Aðal-
göm 6. Var Isleifur Gíslason, kaupmaður, þá bókavörður. Þáttaskil verða
í sögu safnsins árið 1937, þegar það er flutt í nýtt hús við Suðurgöm, sem
reist hafði verið yfir það árið áður. Steingrímur Arason, sem bjó á efri
hæð hússins, varð þá bókavörður, og sá um útlán næsm 20 árin. Bóka-