Málfregnir - 01.07.1990, Blaðsíða 15

Heimildir og vinnubrögð
Ákveöið var í byrjun að flugorðasafnið
ætti að vera meira en íðorðalisti á
íslensku með enskum þýðingum sem
síðan yrði snúið við. Skilgreiningar á
íslensku skyldu fylgja hverju hugtaki. Þá
ákvað Flugorðanefnd í samráði við rit-
stjóra að orðaforði safnsins skyldi sóttur
í þessar heimildir:
1. Islenskar reglugerðir um flug þar sem
ýmis hugtök hafa þegar verið skýrð í
sérstökum orðskýringarköflum er
þeim fylgja og eru flest, ef ekki öll,
upprunnin í stöðlum og samþykkt-
um frá Alþjóðaflugmálastofnuninni
(ICAO).
2. ICAO Lexicon (1985). Þar er að
finna margt til viðbótar því sem
komið er inn í íslenskar reglugerðir.
3. British Standard, Glossary of Aero-
nautical Terms (BS 185) og British
Standard, Glossary of Navigation
Terms (BS 4883).
4. Nýyrði IV. Flug (1956). Halldór Hall-
dórsson tók saman. Er það einkum
notað sem uppsláttarrit og ætlað til
samanburðar á lokastigi verksins.
Þar að auki er svo stuðst við enskar og
bandarískar orðabækur um flugmál,
einkum Jane’s Aerospace Dictionary
(2. útg. 1986), Aviation Space Dictionary
(6. útg. 1980), Dictionary of Air Trans-
port and Traffic Control (1984) og Air-
craft Technical Dictionary (1980).
Til að auðvelda verk orðanefndarinn-
ar hefur í megindráttum verið unnið eftir
þeirri efnisflokkun sem er í bresku stöðl-
unum. með nokkrum viðbótum þó. Með
því móti er hægt að einbeita sér að skyld-
um hugtökum innan tiltekinna greina
flugsins, svo sem siglingafræði, fjarskipta,
vélfræði eða flugeðlisfræði. Flokkun
orðaforðans eftir efni er ekki einvörð-
ungu ákjósanleg vegna hagræðis í sjálfri
íðorðavinnunni, heldur er hugmyndin
einnig að í endanlegri útgáfu orðasafns-
ins verði efnisflokkaðir orðalistar aftast í
safninu. Má ætla að slíkir listar geti
gagnast ýmsum, ekki síst þýðendum.
Við samningu skilgreininga er einnig
stuðst við fyrrgreindar orðabækur, en
jafnframt leitar ritstjóri samráðs við sér-
fræðinga innan og utan orðanefndarinn-
ar, og hafa þeir án undantekninga reynst
mjög áhugasamir um verkið.
Flugorðasafnið er unnið í tölvu ís-
lenskrar málstöðvar sem fyrr getur og er
fært í gagnagrunn sem hannaður hefur
verið fyrir íðorðasöfn stofnunarinnar,
enda er fyrirhugað að orðasafnið komi
út í sömu ritröð og þau. í ljós kom að
auðvelt er að bæta við þann grunn eftir
sérþörfum hvers orðasafns þótt í
grundvallaratriðum sé hann notaður
óbreyttur.
Það sem frábrugðið er í tölvufærslu
flugorðasafnsins er í fyrsta lagi að við
hvert hugtak er fært hvaða efnisflokki
það tilheyrir svo að auðvelt er að taka
flokkana út sérstaklega. Auk þess eru
sum hugtök þess eðlis að þau tengjast
öðrum innbyrðis á augljósari hátt en
önnur, og til að sýna þessi vensl er fært
inn í gagnagrunninn hvaða yfirhugtak á
við í hverju tilviki. Jafnframt eru öll
undirhugtök talin upp undir viðeigandi
yfirhugtaki. Hugmyndin með þessu er að
orðasafnið geti nýst að einhverju leyti á
sama hátt og hreinræktað íðorðasafn,
þótt það verði í meginatriðum eins og
hver önnur orðabók.
Nýyrðasmíð
Nýyrðasmíðin fer fram á fundum Flug-
orðanefndar sem haldnir eru vikulega.
Par leggur ritstjóri fram orðalista yfir
þau hugtök sem finna þarf íslensk heiti á
og lætur jafnan fylgja einhverjar tillögur.
Oftast er reynt að glíma við skyld hugtök
í sömu atrennu, og þegar þess er kostur
hefur ritstjóri lagt fyrir fundarmenn
grófa greiningu hugtaka. Jafnframt er
15