Málfregnir - 01.07.1990, Blaðsíða 28

og hagfræðideild Háskóla Islands. Terry
G. Lacy er félagsfræðingur að mennt og
hefir um árabil kennt bæði ensku og
félagsfræði í Háskólanum.
Fyrri orðabókin var hin þarflegasta
á sínum tíma, og ljóst er að nýja bókin
er það ekki síður. Höfundar segja í
formála að líta megi á hana sem fram-
hald hinnar fyrri. Síðan segir (bls. vii):
„Pessar bækur eru fyrst og fremst ætl-
aðar þeim sem stunda viðskipti og
rekstur eða eru í viðskiptanámi. Þær
ættu einnig að koma að góðu haldi fyrir
aðra eins og ferðalanga og sérfræðinga
sem þurfa að bregða fyrir sig viðskipta-
heitum“.
Aðalorðasafnið er 341 bls., en þar
fyrir aftan eru tveir góðir viðaukar. f
hinum fyrri eru gjaldmiðla- og landa-
heiti, en starfsheiti í hinum síðari. í
báðum þessum viðaukum er margt að
hafa sem ekki er greiður aðgangur að
annars staðar. Því er sérstakur fengur að
þeim. Þetta orðasafn er mun stærra en
hið ensk-íslenska. í því eru sögð vera
15000 orð og orðasambönd að meðtöld-
um viðaukum, en í eldra safninu voru
þau um 9000. Gjaldmiðlaheiti eru 167 og
starfsheiti 1325.
íslenski orðaforðinn er ekki sóttur
beint í ensk-íslensku viðskiptaorðabók-
ina, heldur var safnað sérstaklega til
þessarar bókar bæði úr ritmáli (tímarit-
um, dagblöðum, viðskiptaskjölum) og
talmáli (viðtölum við fólk). Orðaforðinn
kemur af helstu sviðum viðskipta, t.d. úr
starfi banka, tryggingarfélaga, skipafé-
laga, inn- og útflutningsfyrirtækja. Mörg
orð eru sótt í rekstrarhagfræði og ýmsar
greinar viðskiptafræða, fjármál, mark-
aðsmál, stjórnun, reikningshald og
endurskoðun. Enn fremur koma fyrir
algeng orð úr þjóðhagfræði og þjóðar-
búskap. Heitum úr lögfræði, ekki síst
verslunarrétti og réttarfari, eru gerð sér-
stök skil í bókinni, að því er segir í for-
mála.
íslensk rímorðabók. Eftir Eirík Rögn-
valdsson. Iðunn. Reykjavík 1989. 271
bls.
Löngum hafa íslendingar leikið sér að
máli. Það er nærtækasta leikfangið sem
snauður maður á. Leikurinn að málinu
er margvíslegur. Einn er sá að ríma
saman orð. Þann leik hafa íslendingar
stundað á öllum öldum af ótrúlegri elju,
oft af íþrótt og stundum af list. Rím hefir
líka hagnýtar hliðar. Það er til dæmis
gamalt ráð að ríma það sem leggja skal á
minnið. Séra Einar í Heydölum kvað á
sínum tíma:
Kvæðin hafa þann kost með sér
þau kennast betur og lærast ger,
en málið laust úr minni fer;
mörgum að þeim skemmtan er.
Engan þarf að undra þó að margan
hagyrðing hafi dreymt um íslenska rím-
orðabók. En svo vill nú til að slík bók
hefir aldrei verið gerð fyrr en nú „þegar
allir eru hættir að ríma“, eins og
stundum heyrist sagt. Raunar fer því
fjarri að svo sé, og rímorðabók á erindi
af ýmsum ástæðum.
Engan þarf heldur að undra þó að
íslensk rímorðabók yrði ekki til fyrr en
nú. Þessi bók er að sjálfsögðu tölvu-
unnin. Hún er eitt dæmi af mörgum um
þá grósku í orðabókargerð síðustu ára
sem rekja má til framfara í tölvutækni og
vaxandi tölvunotkunar. Fyrir daga tölvu-
aldar hefði þessi bók nánast verið óvinn-
andi verk.
Rímorðabók skiptist í tvo aðalhluta.
Hinn fyrri er um endarím. Þar má finna
nærri 20 þúsund rímorð, einkvæð og tví-
kvæð á um 80 blaðsíðum. Síðari hlutinn,
sem er mun fyrirferðarmeiri, sýnir inn-
rím og skothendingar. Þar eru yfir 18
þúsund flettiorð sem nota má til að finna
hundruð þúsunda rímorða. - Fremst í
bókinni er formáli höfundar, fræðandi
28