Skírnir - 01.09.1989, Side 169

SKÍRNIR
HÁSKÓLI: SAMFÉLAG . . .
419
rannsóknanna mótast af þessum skilyrðum viðleitninnar, sam-
þjöppun áherslunnar til árangursríkrar leitar. Sérhæfing og sund-
urgreining þeirra atriða sem leitað er eftir kallar ekki á sameiginleg
ráð eða aðgerðir nema þá á þeim sviðum sem áður voru nefnd þegar
fjallað var um þjónustu sem sprettur af innri nauðsyn háskóla-
starfsins alls. Sameiginleg stjórn á sviði rannsókna er þá varla eðli-
leg, nema til að greiða fyrir rannsóknunum og til að létta af rann-
sóknarmönnunum daglegu vafstri er hlýst af starfi þeirra og sam-
neyti við aðra, en stefna ekki í sjálfu sér að því markmiði sem helgar
starf þeirra í heild. Takmörkun gæða samfélagsins veldur því auð-
vitað að þeim verður að skipta milli rannsóknarsviða og milli rann-
sókna og annarra þátta háskólastarfsins. En þetta síðasta er fremur
stjórnmálalegt en stjórnsýslulegt viðfangsefni. Akvörðun um slík-
ar áherslur og um aðferðir til að leggja þær verður að ráðast af túlk-
un háskólasamfélagsins í heild á því hvernig það hæfir samfélaginu
best á hverjum tíma að vinna þekkingarstörf. Um þetta verða
greinilega ekki settar fyrirfram svo nákvæmar reglur að unnt sé að
fela framkvæmd þeirra stjórnsýsluaðilum. Allar ákvarðanir um slík
málefni eru ákvarðanir um stefnu og eiga því heima hjá samfélaginu
öliu eða aðilum sem sækja vald sitt beint til samfélagsins og hafa að-
stæður til að sjá yfir allt starf þess.
Svipaða sögu en þó ólíka er auðvitað að segja af kennslumálum í
heild þegar til langs tíma er litið og eins þegar kennsla er ákvörðuð
í smæstu atriðum. Það er greinilega stefnumál háskólans alls hvaða
kennslugreinum er haldið uppi og hvernig mismunandi kennslu-
greinar samrýmast hver annarri. Þannig eiga ákvarðanir um slík
efni eins og ákvarðanir er lúta að rannsóknum í heild greinilega
heima hjá samfélaginu sjálfu eða raunverulegum fulltrúum þess. En
það gerir þó mun kennslu og rannsókna að ákvarðanir um kennslu
eru gjarnan miklu stærri í sniðum en ákvarðanir um rannsóknir, og
stefna í kennslumálum stendur í eðli sínu lengur en stefna í rann-
sóknum getur staðið. Það er hægt og verður reyndar að skipuleggja
kennslu fyrst og gera um hana áætlanir, sem vegna viðtakendanna
verða að vera eins bindandi og aðstæður leyfa. Ekkert slíkt er kleift
eða við hæfi í rannsóknum. Þessi munur á möguleikum á áætlana-
gerð sýnir gjörla að mikill munur er á því hversu mikil þörf er á