Skírnir - 01.09.1989, Blaðsíða 240

490
GUÐBJÖRN SIGURMUNDSSON
SKÍRNIR
í Ab lokum glímir Ólafur Jóhann af mikilli fimi við sjálfa lífsgátuna og
hinstu rök mannlegrar tilveru. I ljóðinu „Maður og klukka“ spyr hann
sjálfan sig:
Hversvegna ertu á gamalsaldri að glíma
hjá glugga þínum bak við læstar dyr
við óravíddir rúms og afstæðs tíma
og öngvu svarar, þegar stjarna spyr?
Annað merkilegt kvæði sömu bókar nefnist „Maður spyr lyklavörð um
lykil“. I upphafi ljóðsins spyr skáldið lyklavörðinn hvernig smíða megi
lykil sem ljúki upp gátunni miklu. I öðrum hluta svarar lyklavörðurinn og
segir að lykillinn sé að sönnu ekki úr málmi en nefnir síðan örfáar forsend-
ur smíðinnar. Greinilegt er að skáldið hefur lagt allt sitt í þessar línur sem
eru fullar af visku og mannúð:
Af fegurð lífs og ástúð til alls sem lifir
er undirstaða fengin að lykilsins gerð
og skírð á andvökunóttum við efa og þjáning,
við endimarkaleysi dýpstu þagnar
og einnar stjörnu skin í skýjarofi.
I lokahluta ljóðsins kemur síðan fram að lykillinn býr innst í huga og hjarta
hvers manns. Hver maður verður að leysa gátuna sjálfur og skáldið lýkur
ljóðinu með því að segja að eitt svar sé til við öllum spurnum.
III
Mörg ljóða Ólafs Jóhanns fjalla um vandamál skáldskapar, vangaveltur um
hvers orð ljóðsins megi sín „á öld hrævarelds og grímu“ eins og segir í ljóð-
inu „Maður minnist lækjar“ í Að lokum. 1 ljóðinu „Boð“ í Virkjum og
vötnum er skáldið búið að gefa upp alla von um að yfirgnæfa hávaða nútím-
ans. Það lætur sig samt dreyma um að einhver nemi boð þess „líkt og næt-
urþyt í axi“. Þetta er áleitið ljóð - einmitt vegna þess hversu lágróma rödd
skáldsins er. Athyglisverð er líking Ólafs þegar hann líkir skáldi við
leitarmann sem fer inn á hálendið að smala. Eftirfarandi ljóð er aftast í
syrpu smákvæða sem nefnist „Flétta“:
Megi þá birtast nýkveikt tungl í norðri,
og nemi kornskurðarsigðin við hjarnbungu jökuls.
Og stjörnumerkin, stiklur hugsunar þeirra
sem störðu lengst í djúpin með spurn á vör,