Sagnir - 01.06.2013, Side 79

80
mat væli frá ná grönnum sínum sem hún
borg aði með afurðum úr matjurta-
garðinum.48
gyða lifði gífurlegan skort, barnsmissi
og veik indi. Maðurinn hennar var oft
fjar verandi í sýslu mannserindum49 og
hún var heima ófrísk með börnin og
vann hörð um höndum við að eiga í þau
og á. Þrátt fyrir að hafa verið dönsk að
upp runa fellur gyða vel við lýsingu séra
Björns að mörgu leyti. Hún var góð
vinnu kona, spar söm, nytin og góð við
þurfa menn, gesti og nágranna. Hún var
dyggð ug eiginkona þrátt fyrir að vera
langt frá því eins ljúfl ynd og séra Björn
hefði viljað en enginn er víst alveg full-
kominn.
Niðurstöður
Lýsing séra Björns á fyrirmyndar-
konunni var hluti af orðræðu hans tíma
en tímar nir voru að breytast. Hávær
rödd Helgu í Ræðum Hjálmars á Bjargi
sem kom út 40 árum síðar er vísbending
um breytt ra tíma og að konur hafi haft
efa semdir um hlutskipti sín. Magnús var
samt sem áður ekki svo framúr stefnu-
leg ur að hann gæti lagt fram rót tæk ari
lausn við vanda Helgu en „hugsaðu þig
vel um hvaða manni þú binst.“ Persóna
Helgu er raun hæfari en arnbjörg en
hún spyr spurn inga um umhverfi sitt
og efast á með an arnbjörg er vinnusöm
og hlýðin. óraunhæft er að ætla að
kona geti lifað lífi sínu ánægð í skugga
annarrar mann esk ju og að einu draumar
og mark mið hennar séu að annast aðra
án þess að biðja um neitt í staðinn eins
og séra Björn leggur til.
Í byrjun 19. aldar beið kvenna lítið
annað en hjóna band en þar fyrir utan
var nánast eini kost ur inn í stöðunni sá
að verða vinnu kona. Engin menntun
eða starfs frami bauð st þeim annar en sá
sem fannst innan heimilisins. ingibjörg
jóns dóttir kvart aði yfir tilbreytingarleysi
lífsins og hafði sína eigin drauma en hana
lang aði að ferðast til Kaupmanna hafnar
til gríms bróður síns. Hann var lífl ína
hennar og innsýn í heim sem henni var
meinaður aðgangur að enda beið hún
bréfa hans með mikilli eftir vænt ingu.
ingi björg var lánsöm á vissan hátt því
hún gift ist og hélt sitt eigið heimili.
aðrar lægra settari vinnu konur eyddu
lífinu vinnandi fyrir aðra. Líf ingi bjarg-
ar var þó ekki endilega auð veldara en líf
annarra betur settra kvenna eins og saga
gyðu thorla cius sýnir. Eldri konur og
ekkjur sem höfðu lifað sínu lífi og gátu
ekki haldið heimili lengur eða lagt sitt af
mörkum virðast hafa átt erfitt upp drátt-
ar. Þær voru sendar á milli ættingja og
góð verkafólks sem gat hýst þær og þær
lifðu við mikla óvissu en svona var lífið
ein faldlega.
allt hljómar þetta ósköp erfitt og
lýjandi. sumar konur voru í þjónustu og
báru ábyrgð á fjöl skyldu meðlimum. Á
meðan voru ungar giftar konur stöð ugt
barns hafandi að reyna að láta matinn
end ast út árið og hinar eldri luku ævinni
upp á aðra komnar. Erfitt var að vera
til fyrir myndar líkt og í lýsingum séra
Björns þegar þetta voru lífs skil yrðin.
staða kvenna var bág og fáir mögu leikar
buðust þeim. Lýs ing séra Björns endur-
speglar ekki endi lega sam tíma viðhorf
kvenna á hans tíma en væntingar kvenna
til lífsins og vænt ingar sam félagsins til
þeirra voru ekki ávallt þær sömu. Þrátt
fyrir alla erfið leikana sem biðu þeirra á
hverjum degi voru þær til fyrir myndar
þegar þær gerðu sitt besta í erfiðum
aðstæðum.
Vor2013-A5-288+4bls-BN.indd 80 6/5/2013 5:19:08 PM