Sagnir - 01.06.2013, Side 132

133
sem ris ið hafði brakki og stórt geymslu-
hús.10 athafna svæðið hentaði hins vegar
ekki vel til löndunar úr stórum togurum
veg na að grynnis.
Þegar litið er til pólitískrar og sam-
félags legrar stöðu þeirra manna er
undir rituðu leigusamninginn verða
umrædd viðskipti afar áhugaverð. Einar
Olgeirs son var einn helsti leiðtogi
íslenskra komm únista en thor jensen
var stór athafna maður, kapítalisti og
eig andi útgerðar félagsins Kveldúlfs hf.
Eftir að skrifað hafði verið undir leigu-
sam ninginn réðu kommúnistar lögum
og lofum á Kveldúlfs planinu á siglu-
firði næstu tvö sumur en starfsemi
þeirra undir merkjum síldareinkasölu
ríkis ins leið undir lok á sama tíma og
einka salan sjálf varð gjald þrota síðla árs
1931. Einar stjórnaði fram leiðslunni á
plan inu þó aðeins fyrra sum arið, því að
hann var rek inn úr for stjóra stöðu sinni
í árs lok 1930 af póli tískum ástæðum.11
guð mund ur skarp héðinsson, einn
helsti foringi jafnaðar manna á siglufirði
var ráð inn fram kvæmdastjóri á rauða
plan inu í hans stað.
starfsemi Einars og félaga á Kveld-
úlfs stöðinni vakti miklar umræður
meðal póli tískra andstæðinga þeirra.
„Var þessi söltunar stöð almennt kölluð
„rauða planið“ því það þótti eiga vel
við um þann fyrsta atvinnu rekstur, og
sumar starfs aðferðir þær, sem Einar stóð
fyrir hér um slóðir, að honum yrði líkt
við kenn ingar þeirra kommúnistanna til
að grein ingar frá öðrum.“12 Brynjólfur
Bjarna son, einn helsti frammá maður
komm únista í landinu, gagn rýndi Einar
líka harð lega fyrir störf hans hjá síldar-
einka sölunni svo sem í bréfi í árslok
1928. Þar greindi Bryn jólfur honum frá
því að stjórn jafnaðar manna félagsins
spörtu, aðal sam taka kommúnista í
reykja vík, krefðist þess að Einar segði
af sér for stjóra stöðunni. „Ef þú [Einar]
heldur þannig áfram að starfa af alefli
fyrir stór málum upp á eigin spýtur,
Reyk frá síldarvinnslu leggur yfir höfnina á Siglufirði í kringum 1930. Myndin lýsir vel umsvifum síldarvinnslu á
Siglufirði; við blasa staflar af síldartunnum og fólk önnum kafið við síldarsöltun. Ljósmynd/Walter Baetke
Vor2013-A5-288+4bls-BN.indd 133 6/5/2013 5:20:02 PM