Sagnir - 01.06.2013, Side 214

215
„hertoginn af Wellington“ vegna fram-
göngu hans gegn napóleon Bonaparte
Frakklands keisara árið 1814 en stærsti
sigurinn vannst þó í bardaganum við
Water loo árið 1815. Hertoginn af
Welling ton var einn mesti hershöfðingi
Breta fyrr og síðar og sá eini sem ætíð
sigraði napóleon í bardaga.12
Á árinu 1807 hafði arthur Wellesley
verið í Danmörku sem einn af liðs-
foringjum Breta og komist í kynni við
túlkinn jörgen jörgen sen. Í ófriðnum
milli Frakka og Dana réðust Bretar inn
í Dan mörku í varnaðarskyni og tóku
þar völd um tíma. síðar ritaði jörgen-
sen stoltur að hann hefði kynnst hinum
verðandi her toga og ,,talað oft við
hann“.13 jörgen sen átti aldeilis eftir
að koma við sögu á Íslandi með eftir-
minnilegum hætti árið 1809.
Skráð saga myndlistar á Íslandi
Björn th. Björnsson (1922-2007) var
fyrsti menntaði listfræðingur Íslendinga
sem tók að sér það stórvirki að gera
sögulega saman tekt um myndlist á
Íslandi. Ekkert listsögu legt heimildasafn
var til hvorki ljósmynda safn né annað
efni sem auðveldaði smíði bókanna og
varð hann því sjálfur að leita allra til-
tækra ráða við söfnun frumheimilda til
efni viðar þeirra. Björn th. ritaði sjálfur
í for mála fyrra bindis: „Þetta er fyrsta
tilraunin til sögulegs yfirlits íslenzkrar
mynd listar, og sem öll frumsmíð önnur
mun hún standa til margvíslegra bóta“.14
Bækurnar nefndi hann Íslenzk myndlist á
19. og 20. öld. Drög að sögulegu yfirliti, og
komu þær út í tveimur bindum, hið fyrra
árið 1964 og hið síðara 1973. að vísu
hafði Matthías Þórðarson (1877-1961)
þjóðminja vörður tekið saman æviskrár
nokkurra íslenskra listamanna fyrri alda
sem komu út í tveimur bindum árin 1920
og 1925.15 Um var að ræða frumdrög
sem jafn framt voru mikilsvert framlag
til heildar skráningar íslenskrar listasögu
og Björn th. studdist eðlilega við þau í
heimilda öflun fyrra bindis samantektar
sinnar.
Hvergi í bókum Björns th. er að
finna orðin smámynd eða míníatúr. Við
heimilda öflun og rannsóknir á sögu
smá mynda á Íslandi er ekki um auðugan
garð að gresja því upplýsingar um þær er
nánast hvergi að finna í íslenskum lista-
sögu bókum né prent miðlum öðrum.
nú um stundir eru í vinnslu ný yfir lits-
rit um íslenska myndlist og for vitni legt
verður að fylgjast með hvort fjallað
verði um míníatúra sem hluta af sögu-
legri arfl eifð og hvort þeim verði gerð
þau skil sem þeim sæmir. Þjóðminja-
Arthur Wellesley, síðar hertoginn af Wellington, 1808.
Vatnslitur á fílabein. Wellesley var af írskum aðalsæt­
tum og var 39 ára þegar míníatúrinn var gerður. Mikils
metnir menn sem háðu stríð fyrir fósturjörðina á fjar­
lægum stöðum, eins og hertoginn af Wellington gerði,
létu gjarnan gera af sér smámyndir fyrir fjölskylduna
eða aðra aðdáendur til að horfa á og hljóta huggun af í
fjarveru þeirra.
© Victoria and Albert Museum, London
Vor2013-A5-288+4bls-BN.indd 215 6/5/2013 5:21:20 PM