Sagnir - 01.06.2013, Qupperneq 222

223
kvænast í reykjavík en Knudsen varð
síðar einn aðsópsmesti kaupmaður
reykja víkur. Knudsen varð meðeigandi
P.C. Knudtzon verslunarfyrirtækisins,
þar sem föðurbróðir jóns sigurðssonar
forseta (mynd 7) var verslunarstjóri um
árabil, og jón starfaði þar í fáein ár áður en
hann fluttist alfarinn til Danmerkur. jens
sigurðs son, yngri bróðir jóns forseta,
var rektor Lærða skólans um árabil en
eiginkona hans ólöf var einkadóttir
ragn heiðar Bjarnadóttur (mynd 5) og
Björns gunnlaugs sonar, stærðfræðings
og kennara við Bessastaðaskóla. Loks
ber að nefna Birgitte Cecilie (mynd 6),
hina dönsku eiginkonu gríms jóns-
sonar amtmanns, en grímur varð
skrifari hjá ólafi stephensen, föður
Magnúsar sem þegar hefur verið greint
frá. Móðir gríms var auk þess ráðskona
hjá stiftamtmanninum í Viðey. Þar með
lýkur samþræðingu smámyndanna en
tengsl þeirra gefa til kynna að í hinu
fámenna samfélagi á Íslandi fléttaðist
örsmár hópur saman í efsta lagi þjóð-
félagsins þéttum böndum.
allt fólkið á smámyndunum var af
þeim tveimur til þremur kynslóðum
sem voru valdamestar á Íslandi á fyrstu
áratugum 19. aldar. allir karlarnir eiga
það sameiginlegt að hafa komist til
æðstu metorða hver á sínu sviði og
konurnar unnu sér það til frægðar að
vera giftar máls metandi mönnum.
Fólkið var allt fremur ungt að árum
þegar smámyndirnar af því voru gerðar
og það fylgdist greinilega með tísku-
sveiflum samtímans varðandi hártísku
og fatnað á meginlandinu og hefur
sjálfsagt viljað taka þátt í þeim efnum.
tíska hefur um aldaraðir haft áhrif
á tíðaranda líðandi stundar og svo
virðist sem borgara legur fatnaður og
útlit hafi fremur átt upp á pallborðið
hjá unga fólkinu á þessum tíma en
íslenskt vað mál og þjóðlegir búningar.41
að gera sér í hugarlund smámynd af
konu á íslenskum búningi hefði verið
fráleitt stílbrot því útlent var greinilega
eftirsóknar verðara en hið þjóðlega.
skjótt skipast þó veður í lofti og með
róman tíkinni og þjóðernis hyggju, sem
jókst eftir því sem leið á síðari hluta
19. aldar, varð mikil breyting á afstöðu
manna til náttúrunnar og alls þess sem
þjóðlegt taldist vera.
Þegar komið var fram um 1840 hefur
hugmyndafræði smámynda að einhverju
leyti verið á skjön við tíðar andann og
að mati einhverra manna kann það að
hafa lýst sjálfhverfu borgara stéttarinnar
að fá gerð af sér slík portrett. Hluti af
míníatúrhefðinni var að gera fatnaði
góð skil á myndfletinum og jafnvel
höfuðprýði sem gaf til kynna þjóðfélags-
tign viðkomandi í borgara samfélaginu.
Án efa verður þess ekki lengi að bíða
að ítarleg rannsókn á smámyndum
á Íslandi verði að veruleika. Hvort
tveggja er viðfangs efnið áhugaverður
angi í sögu legu samhengi og sannarlega
athyglis verð arfl eifð í sögu myndlistar á
Íslandi.
Vor2013-A5-288+4bls-BN.indd 223 6/5/2013 5:21:24 PM