Jökull - 01.12.1970, Side 27

Dry snow
line
Equilibrium
line
Mynd 7. Beltaskipti í jökli.
Fig. 7. Zones in accumulation area.. (From Paterson 1969).
inga. Lögð var áherzla á hin nánu tengsl af-
komu og veðurfars. Vandfundinn er hentugri
mælikvarði á veðurfarsbreytingu en afkoman.
Rannsóknir á orkuskiptum lofts og jökuls sýna
hins vegar, hvers eðlis þær breytingar eru.
Ennfremur var bent á tengsl vatna- og jökla-
fræði. Mælingar á ákomu á hálendi og orku-
skiptum gætu reynzt hagnýtar við rennslis- og
flóðaspár. Það yki öryggi í rekstri virkjana.
Skýrt var frá hreyfingu jökla og drepið á fram-
hlaup þeirra. Allt voru það verksvið, sem Is-
lendingar gætu sinnt.
Ég ber nú fram tillögur um rannsóknir:
I. Jöklamenn velji strax jökul á Norður-
landi og annan á Suðurlandi. Þar verða verk-
efni:
a) Mælingar á ákomu, leysingu og afkomu
með snjómælingaaðferð. Til þess þarf ein-
föld snjómælitæki og 3 menn í 2—3 daga
vor og haust.
b) Mælingar á vatnsrennsli frá jökli með sí-
ritandi vatnshæðarmæli.
c) Almennar veðurathuganir, ef þess er kost-
ur. Athygli skal vakin á, að sjálfvirkar veð-
urathugunarstöðvar hafa verið notaðar á
jöklum í Kanada.
d) Mælingar á hreyfingu jökuls með landmæl-
ingatækjum (helzt tellurometer).
e) Rannsóknir á orkuskiptum lofts og jökuls
um skemmri eða lengri tíma.
f) Gera þarf kort af jöklunum.
Velja þarf hæfilega stóran, viðráðanlegan
jökul með vel afmarkað vatnasvið. Syðra mætti
velja Tungnaárjökul.
II. í Jökulheimum er góð aðstaða til að haf-
ast við og stunda rannsóknir á Tungnaárjökli.
Jöklamenn hefur lengi dreymt um, að þar rísi
jöklamiðstöð. Þar eru viðfangsefnin óþrjótandi.
Með hugsanlegt framhlaup jökulsins í huga,
bendi ég á nokkur verkefni:
a) Nákvæmar mælingar á yfirborðshraða jök-
uls.
b) Borað verði með bræðslubor niður gegnum
jökul, holan fóðruð, liraði mældur í hol-
unni og rennsli jökuls kannað. Eiginleikar
íss yrðu mældir. Þá fæst einnig hugmynd
um vatnsrennsli og vatnsþrýsting undir
jöklinum.
c) Haldið verði áfram mælingum á rennsli
frá jöklinum. Æskilegt væri að mæla vetrar-
rennsli. Ef aukið vatnsrennsli undir jökli
JÖKULL 20. ÁR 25