Jökull - 01.12.1970, Qupperneq 83

ATHUGASEMDIR OG VIÐAUKAR
Haustið 1969 voru lengdarbreytingar mældar
á 47 stöðum.
Jökuljaðar hafði gengið fram á 5 stöðum,
haldizt óbreyttur á 8 stöðum, en hopað á 34
stöðum. Niðurstaðan er því ámóta og undan-
farin ár, í heild halda jöklar enn áfram að
hopa. Veita ber því athygli, hve miðhluti hins
flata Breiðamerkurjökuls styttist mikið, og það
einmitt á sama tíma, er jökuljaðrar sinn hvoru
megin ganga fram.
Snœfellsjökull. Haraldur Jónsson tekur fram
í bréf frá 8. nóv. 1969, að í votviðrunum í
sumar hafi þiðnað mikið af jöklinum, líklega
öllu meira en í fyrra. Aðfaranótt 19. sept.
lagðist svo vetur að þar uppi með mikilli snjó-
komu, og hefur snjó ekki tekið þar upp síðan.
Hallsteinn sonur Haraldar er kunnugur stað-
háttum við jökuljaðar.
Leirufjarðarjökull. í bréfi með mælinga-
skýrslunni segir Sólberg Jónsson m. a.: „ . .. er
ég mældi jökuljaðarinn 13. sept. (1969), var
allur vetrarsnjór farinn, en snjór frá 1967 og
1968 þakti nálægt 15% af yfirborði jökulsins.
I sumar hefur jökullinn rýrnað nokkuð, eink-
um norðurhlutinn og svo að vestanverðu, ná-
lægt jökulsporði." I lok bréfsins segir Sólberg:
„Síðastliðinn vetur (1968/69) var frekar snjó-
léttur. Nú í september (1969) fennti í fjöll og
hefur þann snjó ekki tekið upp.“ Ber þeim
Sólberg og Haraldi bærilega vel saman.
Bagisárjökull. Helgi og Jóhann luku við
rannsóknarverkefni sitt á jöklinum haustið
1968, engin athugun var gerð á jöklinum 1969.
Grein er væntanleg frá þeim félögum í Jökli
1971 (21. ár) um helztu niðurstöður ásamt korti
af jöklinum. Athugunum á vatnsbúskap jökuls-
ins verður væntanlega haldið áfram.
Gljúfurárjökull. Vignir Sveinsson og Björn
á Þverá mældu jökulinn 25. ágúst (1969) og
settu upp nýja vörðu 80 m frá jökuljaðri. Auk
þess að styttast urn 30 m frá 1966 hefur átt sér
stað allveruleg breyting við jökuljaðarinn;
jökulsporður endaði áður í þröngri gilskoru,
en nú eru komnar upp sléttar áreyrar.
Langjökull. Arið 1966/67 var hvorki um hop
né framskrið að ræða á Hagafellsjökli eystri,
samanber skýrslu 1967. Aksel gefur nú skýringu
á þessu: „Engin stytting var 1966/67 sökum
þess, að þá var jökuljaðar í lægð (gili) og ekki
mótaði þá fyrir gilbarminum, sem var hulinn
jökli, en eftir að lægðin varð jökullaus, hefur
jökullinn hopað hratt.
Hofsjökull. Magnús Hallgrímsson segir í
skýringum á mæliskýrslu, að jaðar Nauthaga-
jökuls sé í senn brattur og sléttur og vel ákveð-
inn. Við jaðarinn er 15 m breitt lón um 40 m
á lengd. Stefna mælilínu, þ. e. a. s. frá jökul-
merkjum að jökli, er 341° misvísandi.
Magnús mældi einnig vesturhlið Múlajökuls.
Þar er stefna mælilínu 73° misvísandi. Jökul-
jaðar er sléttur og sprungulaus. Upphafspunkt-
ur mælilínanna við Nauthagajökul og vestur-
hlið Múlajökuls er einn og hinn sami: Kopar-
bolti í steini og auðkenndur frekar með T-
járni í vörðu. Punkturinn er greinilega inn-
mældur þríhyrningspunkur, ennfremur auð-
kenndur myndmælimerkjum úr álplötum.
Halldór Olafsson, sem mældi suðurhlið Múla-
jökuls, tekur fram, að jökuljaðar sé reglulegur,
sléttur og greiður yfirferðar.
Auk Halldórs og Magnúsar eru þeir Sigur-
geir Runólfsson, Skáldabúðum, og Aðalsteinn
Steinþórsson, Hæli, kunnugir staðháttum við
mælistaðina.
Gígjökull. Asamt Guðjóni Gíslasyni og
Kjartani Benjamínssyni hefur Aksel Piihl kort-
lagt Gígjökulslónið. Þegar dýptarmælingu á
lóninu er lokið, verður teikningin birt í Jökli.
Sólheimajökull. Valur Jóhannesson segir svo
í skýrslu sinni: „Undanfarin ár kom áin und-
an jökli beint gegn mælistefnu við Sólheima-
jökul W og rann þar í gegnum lón við jökul-
jaðar. Nú hefur hún fær sig um set, nál. 250
m til vesturs. Þar sem áin var áður, er nú að-
eins smálækur. Lónið er horfið. Stór og aur-
borin jökulstykki eru að losna úr jöklinum við
núverandi útfall. Á árunum 1964/66 gekk Sól-
heimajökull fram. Jökulgarður frá þeim tíma
sést greinilega, hann er allvíða um 2% metri
að hæð.“
Kjartan Jóhannesson telur, að á árunum 1946
— 1966 hafi jökullinn hopað um 800—1000 m
milli Sandfells og Merkigilja. Kjartan bendir á,
að á landabréfum gæti nokkurs ruglings á
nöfnum. Hið rétta er: Fjalllendið allt kringum
Ólafshaus heitir Merkigil, en gilið, sem ber
það nafn á kortinu, heitir að réttu lagi Vonda-
gil. Vont er yfir það að komast, reyndar ófært
nema á einum stað, að fært er gangandi manni.
Heitir þar Yfirferð.
JÖKULL 20. ÁR 81