Jökull


Jökull - 01.12.1991, Blaðsíða 23

Jökull - 01.12.1991, Blaðsíða 23
Eruptions in Grímsvötn, Vatnajökull, Iceland, 1934-1991 MAGNÚS T. GUÐMUNDSSON and HELGI BJÖRNSSON Science Institute, University oflceland Dunhaga 5, 107 Reykjavík ABSTRACT Duríng the period 1934 to 1991 evidence has only beenfoundfor three orfour volcanic eruptions with- in the Grímsvötn volcanic centre, i.e. tlie directly observed eruptions in 1934, 1938, 1983, andproba- bly a small eruption in 1984, deduced from seismic tremors. Tephra layers observed by visitors in the northwestern part ofthe Grímsvötn depression in the period 1934 to the 1960's have been misinterpreted as signs of eruptions; the very same ash cover was observed throughout tlie period. This ash cover dates back to the eruption of 1934, but earlier Grímsvötn eruptions may have contributed to its formation. Reported openings in the ice shelf(1945, 1954, 1960) are considered not to be signs of eruptions but could be explained by either steam explosions of hydrother- mal reservoirs sealed by impermeable caprock or by increased upwelling of hydrothermal fluid in reser- voirs of high permeability due to pressure release during lowering of the Grímsvötn lake level in jökullilaups. Frequent jökulhlaups in the period 1938-1948 can be adequately explained by high melting rate at the site ofthe eruption of 1938. The eruptions of 1934 and 1983 produced hyalo- clastites of volume 30-40-106 m3 and 10-106 m3, respectively. The eruption of 1938, on the other hand, produced volcanic material of the order of 400-106 m3 andmay have been the third largest erup- tion in lceland this century, after Hekla in 1947 and Surtsey in 1963-1967. The volume ofmaterial erupt- ed in Grímsvötn since 1600 AD has been estimated of the order of 2.3 km3 and the total production may have been 3-5 km3 in historical times. INTRODUCTION The history of recent volcanism within the Vatna- jökull ice cap, SE-Iceland, has been studied by sev- eral authors (Þórarinsson, 1974; Steinþórsson, 1977; Larsen, 1982; Jóhannesson, 1983; 1984; Grönvold and Jóhannesson, 1984; Björnsson, 1988; Björnsson and Einarsson, 1990; Guðmundsson, 1992). About 80 eruptions have been attributed to the volcanoes beneath Vatnajökull in historical times of which 63 are considered certain. Over the last several hundred years, Grímsvötn (Fig. 1) has been the most active of the volcanoes located within Vatnajökull. This vol- canic centre has developed three calderas (Sæmunds- son, 1982; Guðmundsson, 1992). The number of eruptions in Grímsvötn over the last 1100 years has been estimated to be between forty and fifty (Þórarinsson, 1967). Björnsson and Einarsson (1990) list 36 eruptions within or near Grímsvötn in their compilation of known eruptions in historical times. The volcanic history of the 20th century has been a subject of some discussion in recent years. Three eruptions are known for sure, in 1922, 1934 and 1983 (Þórarinsson, 1974). There is also a general agree- ment that an eruption took place to the north of Grímsvötn in 1938, causing a large jökulhlaup (Þórarinsson, 1974; Bjömsson, 1988). Jóhannesson (1983; 1984) reexamined records on eruptions in Grímsvötn in this century and concluded that eruptions had taken place in Grímsvötn in 1902- 1905,1922,1933, 1934, 1938,1945,1954 and 1983. Moreover, he considered it possible that small erup- tions had occurred in 1939, 1941 and 1948. His con- clusions are based on reinterpretation of field obser- vations in Grímsvötn, irregularities in the period JÖKULL, No. 41, 1991 21
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.