Jökull


Jökull - 01.12.1991, Blaðsíða 40

Jökull - 01.12.1991, Blaðsíða 40
(Þórarinsson, 1955). The thickness of the winter accumulation was of the order of 4 m, suggesting that the layer was dispersed over the area in mid winter. Fresh ash layers within Grímsvötn have a black colour when observed in snowpits and crevasses. Hence, the brown colour indicates that the layer was created when fragments of hyaloclastite tuffs where dispersed by a steam explosion. SHORTINTERVALS BETWEEN JÖKULHLA UPS The unusually short time interval between the jökul- hlaups of 1939, 1941, 1945 and 1948 has been cited as indirect evidence for eruptions in the Grímsvötn area (Jóhannesson, 1983; 1984; Grönvold and Jóhannesson, 1984). As far as we are aware, no observations were made in Grímsvötn in 1939. During the jökulhlaup in 1941, however, Grímsvötn were inspected from air by P. Hannesson (Þórarins- son, 1974). He recorded no unusual activity in Grímsvötn, only crevasses around the periphery of the depression indicating that the central ice shelf was subsiding. The jökulhlaup in 1948 reached a maximum on February 23 about a month after its start. On the morning of February 20 a fallout of gray-brown ash was recorded on a fishing boat off the SE coast, about 120 km to the SE of Grímsvötn but ash was not detected elsewhere (Þórarinsson, 1974). Grímsvötn were inspected from the air on February 22, 1948, (Figs. 13b, c) but no signs of vol- canic activity were observed (Þórarinsson, 1974). Whatever the nature of the gray-brown ash detected off the SE coast, its origin was not in Grímsvötn. Björnsson, (1988, p. 84), however, suggested that increased geothermal activity following the eruption of 1938 caused the frequent jökulhlaups in the 1940’s. Effects ofthe 1938 eruption on jökulhlaup frequency The main volcanic event in Grímsvötn since 1934 was the fissure eruption in 1938 and the high fre- quency of jökulhlaups in the period 1938-1948 may be explained by melting of ice at the emption site. The volume of the ridge created in the eruption is of the order of 0.4 km3 and assuming that it is made of hyaloclastites, its mean density may be close to 2000 kg/m3 which puts the total mass of the erupted mate- rial to 8.0- 10n kg. The maximum amount of melting during the eruption would occur if all the magma were quenched as basaltic glass. The heat released during the eruption would then be given by E=mC(T0-T!) where m is the total mass of the empt- ed material, C is the specific heat capacity of the glass, T0 is the initial temperature of the magma and T, is the ambient temperature at the eruption site (Tj=0°C). By using T0=l 150°C (typical for tholeiitic magma, Williams and McBimey, 1979) and C=1000 J/kg°C (Allen, 1980), the total heat released would be 9.2- 1017 J. Using the latent heat of fusion for water, Lw=3.35-105 J/kg, the total mass of ice melted during the eruption is 2.7-1012 kg or 2.7 km3 of water, which is similar to the volume of the depression formed in the glacier surface in 1938 (Fig. 9). If pil- lows make up a significant part of the rock volume the rate of melting during the emption would be somewhat less as the heat would be released over a longer period of time. The quenching of the magma and the formation of glass results in the latent heat of fusion of the magma not being released upon cooling but gradually during the alteration of the glass to palagonite. According to experience from Surtsey, the palagonitization was well advanced in a large fraction of the rock volume 12 years after the eruption that formed the hyalo- clastites (Jakobsson and Moore, 1982). Steinþórsson and Oskarsson (1986) estimated that the heat released during palagonitization of basaltic glass is about 4.2- 105 J/kg. Thus, the total energy released in the palagonitization of a mass of 8.0-1011 kg is 3.4-1017 J which would melt 1.0-1012 kg of ice which is equiva- lent to a water volume of 1.0 km3. The total volume of meltwater would therefore be 2.7+1.0 km3 = 3.7 km3. Crystallization and cooling of the feeder dyke will also cause melting. For example, a feeder that is 2 km high, 8 km long and 2 m wide (i.e. 0.032 km3) would give away heat that melts about 0.4 km3 of water. The total volume of water melted gradually over several years is therefore of the order of 1.4 km3. The meltwater formed above the ridge after the eruption of 1938 either drained continuously to 38 JÖKULL, No. 41, 1991
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.