Jökull


Jökull - 01.12.1991, Side 73

Jökull - 01.12.1991, Side 73
3. tafla. Aldursgreiningar á koluðum jurtaleifum undan hraunum Krísuvíkurelda. Table 3. Radiocarbon dates ofcharcoal samples from the Krísuvík Fires. Hraun Lavaflow Tækjaaldur Measured age, BP Leiðréttur aldur, e.Kr. Calibrated age, AD Ögmundarhraun1 924±35 1035-1074, 1078-1131 1136-1142, 1148-1156 Kapelluhraun2 940±85 1002-1011, 1017-1162 1176-1188 Gvendarselshraun (U-2774) 875±75 1039-1100, 1117-1141 1150-1221 Krísuvíkureldar3 918±30 1037-1104, 1115-1141 1149-1157 1 Vegið meðaltal mælinganna U-4355, U-4356 og U-4005. Weighted mean of three samples. 2 Númer aldursgreiningarinnar kemur ekki fram hjá Jóni Jónssyni (1978a, 1978b, 1982). Number of 14c date is not given by Jónsson (1978a, 1978b, 1982). 3 Vegið meðaltal af mælingum á Ögmundarhrauni, Kapelluhrauni og Gvendarselshrauni. Weighted mean of samples from below Ögmundarhraun, Kapelluhraun and Gvendarselshraun lavaflow. aldur sýnisins. Hér hafa verið valin líkindi sem svara einu staðalfráviki ef um væri að ræða normal- dreifingu. Þannig eru 68,3% líkur fyrir því að hinn sanni aldur liggi innan tímabilanna sem skástrikuð eru á 7. mynd. Af myndinni má ráða að með geisla- kolsaðferð verður ekki greint á milli aldurs hraun- anna þriggja, þ.e. Ögmundarhrauns, Kapelluhrauns og Gvendarselshrauns. Vegið meðaltal allra greininga á hraunum Krísu- víkurelda gefur aldurinn 940 ± 23 BP. Samkvæmt leiðréttingarforriti Stuiver og Becker (1986) eru 68,3% líkur á að hraunin hafi runnið á einhverju tímabilanna 1026-1045, 1052-1065, 1089-1125 og 1138-1153. Árið 1151 er því innan marka líklegasta aldurs. Líkindadreifing fyrir vegna meðaltalið er sýnd á neðsta hluta 7. myndar. 7.2 Öskulög Á 2. og 3. mynd eru sýnd jarðvegssnið þar sem afstaða hrauna eða gjalls frá gígum Krísuvíkurelda til öskulaga sést glöggt. Tvö öskulög hafa hér mesta þýðingu, þ.e. Landnámslagið, sem almennt er talið að hafi fallið um 900 (Guðrún Larsen 1982 og 1984, Bryndís G. Róbertsdóttir og Haukur Jóhannesson 1986), og Miðaldalagið, sem talið er að hafi fallið árið 1226 (Haukur Jóhannesson og Sigmundur Einarsson 1988). I öllum tilvikum liggur Land- námslagið inn undir hraunin, eða undir grófu gjalli frá nærliggjandi gígum, og á sama hátt liggur Miðaldalagið ávallt ofan á hraununum. Þau hafa því öll örugglega runnið á tímabilinu milli 900 og 1226. 8. HELLNAHRAUN Helluhraunið sunnan og vestan við Hvaleyrarholt í Hafnarfirði heitir Hellnahraun (Guðmundur Kjartans- son hefur nefnt hraunið Hvaleyrarhraun þar sem hann minnist á það í sínum greinum og það nafn hefur hraunið fengið á kortum Landmælinga íslands. I fyrri grein okkar um Krísuvíkurelda er hraunið einnig nefnt Flatahraun). Flestir jarðfræðingar sem um það hafa fjallað hafa álitið hraunið mjög gamalt, án þess þó að færa fyrir því haldbær rök. Hraunið er dæmigert helluhraun, með ávölum sprungnum hraunkollum, að mestu gróðurlaust nema í gjótum og bollum og þess JÖKULL, No. 41, 1991 71
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Jökull

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.