Jökull


Jökull - 01.12.1991, Blaðsíða 73

Jökull - 01.12.1991, Blaðsíða 73
3. tafla. Aldursgreiningar á koluðum jurtaleifum undan hraunum Krísuvíkurelda. Table 3. Radiocarbon dates ofcharcoal samples from the Krísuvík Fires. Hraun Lavaflow Tækjaaldur Measured age, BP Leiðréttur aldur, e.Kr. Calibrated age, AD Ögmundarhraun1 924±35 1035-1074, 1078-1131 1136-1142, 1148-1156 Kapelluhraun2 940±85 1002-1011, 1017-1162 1176-1188 Gvendarselshraun (U-2774) 875±75 1039-1100, 1117-1141 1150-1221 Krísuvíkureldar3 918±30 1037-1104, 1115-1141 1149-1157 1 Vegið meðaltal mælinganna U-4355, U-4356 og U-4005. Weighted mean of three samples. 2 Númer aldursgreiningarinnar kemur ekki fram hjá Jóni Jónssyni (1978a, 1978b, 1982). Number of 14c date is not given by Jónsson (1978a, 1978b, 1982). 3 Vegið meðaltal af mælingum á Ögmundarhrauni, Kapelluhrauni og Gvendarselshrauni. Weighted mean of samples from below Ögmundarhraun, Kapelluhraun and Gvendarselshraun lavaflow. aldur sýnisins. Hér hafa verið valin líkindi sem svara einu staðalfráviki ef um væri að ræða normal- dreifingu. Þannig eru 68,3% líkur fyrir því að hinn sanni aldur liggi innan tímabilanna sem skástrikuð eru á 7. mynd. Af myndinni má ráða að með geisla- kolsaðferð verður ekki greint á milli aldurs hraun- anna þriggja, þ.e. Ögmundarhrauns, Kapelluhrauns og Gvendarselshrauns. Vegið meðaltal allra greininga á hraunum Krísu- víkurelda gefur aldurinn 940 ± 23 BP. Samkvæmt leiðréttingarforriti Stuiver og Becker (1986) eru 68,3% líkur á að hraunin hafi runnið á einhverju tímabilanna 1026-1045, 1052-1065, 1089-1125 og 1138-1153. Árið 1151 er því innan marka líklegasta aldurs. Líkindadreifing fyrir vegna meðaltalið er sýnd á neðsta hluta 7. myndar. 7.2 Öskulög Á 2. og 3. mynd eru sýnd jarðvegssnið þar sem afstaða hrauna eða gjalls frá gígum Krísuvíkurelda til öskulaga sést glöggt. Tvö öskulög hafa hér mesta þýðingu, þ.e. Landnámslagið, sem almennt er talið að hafi fallið um 900 (Guðrún Larsen 1982 og 1984, Bryndís G. Róbertsdóttir og Haukur Jóhannesson 1986), og Miðaldalagið, sem talið er að hafi fallið árið 1226 (Haukur Jóhannesson og Sigmundur Einarsson 1988). I öllum tilvikum liggur Land- námslagið inn undir hraunin, eða undir grófu gjalli frá nærliggjandi gígum, og á sama hátt liggur Miðaldalagið ávallt ofan á hraununum. Þau hafa því öll örugglega runnið á tímabilinu milli 900 og 1226. 8. HELLNAHRAUN Helluhraunið sunnan og vestan við Hvaleyrarholt í Hafnarfirði heitir Hellnahraun (Guðmundur Kjartans- son hefur nefnt hraunið Hvaleyrarhraun þar sem hann minnist á það í sínum greinum og það nafn hefur hraunið fengið á kortum Landmælinga íslands. I fyrri grein okkar um Krísuvíkurelda er hraunið einnig nefnt Flatahraun). Flestir jarðfræðingar sem um það hafa fjallað hafa álitið hraunið mjög gamalt, án þess þó að færa fyrir því haldbær rök. Hraunið er dæmigert helluhraun, með ávölum sprungnum hraunkollum, að mestu gróðurlaust nema í gjótum og bollum og þess JÖKULL, No. 41, 1991 71
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.