Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2009, Qupperneq 16

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 3. tbl. 85. árg. 200912
Landspítali og kreppan
Landspítali stendur nú eins og aðrar
stofnanir frammi fyrir mjög erfiðu verkefni
– miðað við fjárlög þarf að spara 2,7
miljarða í rekstri 2009. Hulda vill frekar
tala um hagræðingu en um sparnað.
„Að spara er eitthvað sem við gerum í
banka, við leggjum til hliðar. Því er ekki
um sparnað að ræða hér. Þegar við erum
bara að „spara“ eins og það er kallað
erum við ekki að stjórna kostnaði. Að
forgangsraða og kostnaðarstýra er það
sem við eigum að gera. Verkefnið er alltaf
það sama, að ná meiri heilsu úr hverri
krónu,“ segir hún. Í þessum aðgerðum
eru markmiðin tvö. Í fyrsta lagi á ekki
að lækka þjónustustigið. Sjúklingar eiga
rétt á að fá þjónustu á góðum gæðum.
Í öðru lagi á að reyna að komast hjá því
að segja upp starfsfólki. Það er alls ekki
víst að þessi markmið náist. Á sama tíma
þarf að hugsa fram í tímann og búa til
starfsvettvang sem sé aðlaðandi og er
þetta mjög ögrandi verkefni.
Hulda snýr dæminu við og spyr sig hvað
var gert fyrir Landspítala í góðærinu.
Í rauntölum hafa fjárframlög minnkað
síðustu ár en á sama tíma tókst að
sameina sjúkrahúsin í Reykjavík. Þetta
hefur kostað sitt – byggingalega og
tækjalega var ekki gott árfæri í góðærinu,
það gleymdist að þróa þessa þætti
spítalans í takt við tímann. Nauðsynlegt
sé að byggja nýjan spítala.
Hulda segir að starfsemi spítalans sé
mjög góð en hún hugsar mikið um
hvernig sé hægt að gera hana enn
betri. Hún vill vinna að því sem á ensku
er kallað „hospital of excellence“ eða
framúrskarandi sjúkrahús. Hér er af
mörgu að taka. Fara þarf yfir verkferla
og mönnunarsamsetningu en þar þarf
að skoða verkefni, menntun, rannsóknir
og fjölda starfsmanna. Sem dæmi nefnir
Hulda spítalasýkingar. Hver sýking kostar
pening en er einnig gæðamál, bæði fyrir
sjúklinginn, starfsmenn og samfélagið.
Hvernig er vinnuumhverfi starfsmanna
sem þurfa að taka til og gefa sýklalyf,
hvað gerist í náttúrunni þegar lyfin á
endanum skila sér í sjóinn? Hvaða
áhrif hefur breytt mönnun og menntun
starfsmanna á spítalasýkingar? Allt þetta
þurfi að skoða gagnreynt.
Forgangsröðun
Mikið er nú talað um forgangsröðun
í heilbrigðiskerfinu. En hverjir eiga að
forgangsraða? „Stjórnmálamenn eiga
að mála stóru myndina. Þeir eiga að
búa til umgjörðina ásamt stefnumörkun
fyrir landið og veita fé á hverjum tíma.
Við heilbrigðisstarfsmenn eigum að
forgangsraða innan þess ramma,“ segir
Hulda. „Ef byrja á með nýja meðferð þarf
að endurskipuleggja, ekki fara á torg
og krefjast meiri peninga.“ En eins og
staðan er núna gæti tekið tíma að snúa
hugsunarhættinum við. „Við höfum ekki
val um að velja, þörfin fyrir að endurnýja
tæki og aðstöðu er mjög mikil. Við erum
alltaf eftir á,“ segir Hulda.
Í ræðu sinni á ársfundi Landspítala í maí sl.
setti Hulda fram ráð til heilbrigðisráðherra
um áhersluþætti í heilbrigðismálum
Íslendinga í fjórum atriðum og var það
sem hún kallar nær þjónustu fyrst á
listanum, fyrirbyggandi aðgerðir. Nýtt
háskóla sjúkrahús og styrkja þekkingu
sjúkratrygginga og ákveða hvaða
þjónustu á að kaupa og fyrir hvaða
verð. Það kann að þykja merkilegt að
forstjóri Landspítala setur Landspítala
sjálfan í þriðja sæti. „Við vitum öll að
það er hættulegt að vera á sjúkrahúsi.
Fólk á helst ekki að koma á sjúkrahús
heldur á stefnan að vera að halda því fyrir
utan. Þess vegna þurfum við að vinna
fyrirbyggjandi og styrkja heilsugæsluna
og heimahjúkrun.“
Hulda segir að við eigum tæki og tól sem
þarf til þess að forgangsraða, til dæmis
stefnumótun og áhættumat. Nú þurfi
bara að vinna verkið. Það er öruggt að
það verður ekki auðvelt. Reynslan sýnir
að oft sé erfiðast að breyta verkferlum
og vinnuskýrslum. En með því að breyta
hugsun okkar sé hægt að gera breytingar
sem virðast fyrst ótækar. Til dæmis
hefur verið mikil umræða um sameiningu
bráðamóttaka en Hulda segir að fyrst við
getum flutt sjúkling með kransæðastíflu
frá Ísafirði og til Reykjavíkur innan 3 tíma
þá hljótum við að geta skipulagt þjónustu
bráðamóttöku þannig að við náum því
marki að bæta gæði þjónustunnar fyrir
alla sjúklingahópa.
Til þess að verða framúrskarandi sjúkra-
hús þarf samanburð. Hulda segir að
Landspítali eigi fyrst og fremst að miða
sig við sjúkrahús á Norðurlöndum. Einnig
hefur Landspítali verið að bera saman
ákvæðna þætti við sjúkrahús í Bretlandi
og Bandaríkjunum. Á þessum stöðum
eru til að mynda Íslendingar sem eru að
velta því fyrir sér hvort þeir eiga að flytja
heim eftir nám eða verða eftir úti. Launin
er ekki alltaf mikilvægasti þátturinn í
þeirri ákvörðun heldur starfsumhverfið
og hvort sérmenntunin, sem viðkomandi
hefur aflað sér, nýtist hér heima og að
viðkomandi eigi möguleika á að þróa
sig í starfi. Þetta er ein af mörgum
ástæðum fyrir því að byggja þarf nýtt
háskólasjúkrahús. Með því megi tryggja
að Landspítali geti áfram veitt bestu
mögulegu þjónustu sem völ er á.
Hulda ávarpar hjúkrunarþingið haustið 2008.
„Við þurfum að vinna
fyrirbyggjandi og styrkja
heilsugæsluna og
heima hjúkrun.“